888 : స్క్రీన్ ప్లే అప్డేట్స్

          ఎంత ఆఫ్ బీట్ మూవీ హద్దులైనా ఒక పరిధిలో వుంటాయి. ఎంత ఆఫ్ బీట్ మూవీ అయినా కమర్షియల్ విలువలనే భద్రత లేకుండా వుండదు. ఆఫ్ బీట్  మూవీసే కాదు, డార్క్ మూవీస్ సైతం డ్రైగా వుండవు. కమర్షియల్ విలువలనే సురక్షిత హద్దుల్ని కూడా చెరిపేసుకుంటే ఇక మిగిలేది అంధకారమే. ఆ అంధకారమనే జోన్లోకి అడుగుపెట్టి నప్పుడు ఏదో వొక ఆశాకిరణం కన్పించకపోదు. ఆ ఆశాకిరణం దారి చూపే ధృవ నక్షత్ర మవుతుంది. అలా కాకుండా అది చెదిరిపోయి రెండుగా మూడుగా కన్పిస్తే, లేదా దాన్నలా కెలిడియో స్కోప్ లో ఛిన్నాభిన్నంగా చూసే చిలిపి ప్రయత్నం చేస్తే, అప్పుడది ఆశాకిరణం గానీ ధృవ నక్షత్రంగానీ అవదు. అప్పుడా వెళ్ళాలనుకున్న అంధకార జోన్ కాస్తా అయోమయమైపోతుంది. అప్పుడా హద్దులు చెరిపేసుకున్న ఆఫ్ బీట్ అట్టర్ ఫ్లాపవుతుంది.
          ‘ఖైదీ’ యూఎస్పీ (యూనిక్ సెల్లింగ్ పాయింట్) వచ్చేసి కేవలం యాక్షన్. దీని ఆఫ్ బీట్ హద్దుల్ని కూడా చెరిపేసి క్రియేటివ్ అంధకారమనే జోన్లోకి వెళ్ళాలన్పించినప్పుడు ఆశాకిరణంగా కన్పించింది ఒక్క యాక్షన్ అనే ఏకసూత్రతే. మళ్ళీ ఇంకేదీ కన్పించలేదు మేకర్ కి. హీరోయిన్, లవ్, కామెడీ, సాంగ్స్, హీరో ఫ్లాష్ బ్యాక్ అనే ఎంటర్టయినింగ్ పార్టు ఆ యాక్షన్ అనే ఆశాకిరణం చుట్టూ కన్పించి మేకర్ దృష్టి మళ్ళించ లేదు. ఈ మధ్య మనకి విపరీతంగా దొలుస్తున్నపాయింటు - త్రీయాక్ట్ స్ట్రక్చర్ తో, అదే సిడ్ ఫీల్డ్ పారడైంతో, ఇంకెంత కాలం సినిమాలు ఒకే నమూనాలో ఇలా వస్తూ వుంటాయని. చూసి చూసి బోరు కొట్టేశాయని. కానీ దీనికి ప్రత్యామ్నాయం చూస్తే  స్ట్రక్చర్ వుండని ఆర్టు సినిమాలే, వరల్డ్ మూవీసే కన్పిస్తాయి. మళ్ళీ వీటి మేకింగ్ కి కమర్షియల్ భరోసా లేదు. మేధావులు తప్ప ఇతరులు చూడరు. అయితే ఈ ఆర్ట్ మూవీస్ క్రియేటివిటీనే, వరల్డ్ మూవీస్ కంటెంట్ నే ఇదే త్రీ యాక్ట్ స్ట్రక్చర్ తో, సిడ్ ఫీల్డ్ పారడైం లోకి తెస్తే, మొనాటనీగా మారిపోయి విసుగెత్తిస్తున్న కమర్షియల్ సినిమాల నమూనా కొత్తగా మారిపోవచ్చు కదా అన్నపురుగు ఒకటే దొలుస్తూంటే - అప్పుడు ఉన్నట్టుండి  ఆశాకిరణంలా కన్పించింది సత్యజిత్ రే క్లాసిక్ ‘నాయక్’. అడుగుపెట్టా లనుకుంటున్న స్ట్రక్చరల్ అంధకార జోన్లో ఇదో ఆశాకిరణం లాంటిది.

       ఆర్ట్ సినిమాల సత్యజిత్ రే, ‘నాయక్’ అనే ఆర్ట్ సినిమా కథని కమర్షియల్ సినిమా స్ట్రక్చర్ (సిడ్ ఫీల్డ్ పారడైం) లో పెట్టేశారు. నిజానికి ఆర్ట్ సినిమాల్లో కమర్షియల్ సినిమాల కతీతమైన మంచి మంచి కథా కథనాలు, సహజత్వం, తేటదనం. తాజాదనం, కొత్త ప్రపంచాల పరిచయమూ, అనితరసాధ్యమైన క్రియేటివిటీ వుంటాయి. వీటిని జనసామాన్యంలోకి తీసికెళ్ళి మార్కెట్ ని కొత్త పుంతలు తొక్కించాలంటే, కమర్షియల్ సినిమాలకి కొత్త జవజీవాలు పోయాలంటే, ఆర్ట్ సినిమా తరహా కథా కథనాలతో స్ట్రక్చర్ సహిత సినిమాలు తీయాల్సి రావొచ్చు. అప్పుడవి కమర్షియలార్టు సినిమాలవుతాయి. ‘ఖైదీ’ ఇలాగే కమర్షియలార్టు సినిమా అయింది.

          ‘ఖైదీ’ లో వున్నది గ్లామర్ లేని ఆర్ట్ సినిమా కథే. అందువల్ల కమర్షియల్ సినిమా హంగులు లేవు. ఈ ఆర్ట్ సినిమా కథని త్రీ యాక్ట్ స్ట్రక్చర్ లో పెట్టినప్పుడు కమర్షియలార్టు సినిమా అయిపోయింది. దీంతో ఈ కొత్తదనం తమిళంలో మొదటివారంలోనే గూబమీద కొట్టినట్టు వంద కోట్ల క్లబ్ లో చేరిపోయింది - పాతిక కోట్ల బడ్జెట్ తో తీశాక!

          ప్రేక్షకుల దృషిలో ఇటీవల సినిమా అర్ధం మారిపోయింది. రొటీన్ కమర్షియల్ హంగులు చైల్డిష్ గా కన్పిస్తున్నాయి. నవ్వేవాళ్ళు నవ్వుకుంటున్నారు. కమర్షియల్  హంగుల్లేని రియలిస్టిక్ సినిమాల్ని చూసే కొత్తాసక్తిని పెంచుకుంటున్నారు. ఈ శతాబ్దం ఆరంభంలో మొదలైన ప్రపంచీకరణ ప్రభావంలో- ప్రజలు తమ లోపలి జీవితాలెలావున్నా- పైకి మాత్రం గ్లోబలైజేషన్ ఆకర్షణల్ని ఎంజాయ్ చేస్తూ హాయిగా గడిపేయడం నేర్చుకున్నారు. ప్రపంచాన్ని కంట్రోలు చేస్తున్న పన్నెండు వ్యాపార కుటుంబాలు ఆడుతున్న తోలుబొమ్మ లాట ఇది. ఈ ఆటలో ఎంటర్ టైన్మెంటే ధ్యేయంగా వస్తున్న సినిమాల్ని రెండు దశాబ్దాలుగా ఎంజాయ్ చేస్తూ వచ్చిన ప్రేక్షకులు, ఇక ఈ ఫార్ములా కాల్పనిక సినిమాలకి దూరమవుతున్న పరిస్థితి కన్పిస్తోంది.

       కారణం, ఇప్పుడు ప్రపంచం వయొలెంట్ గా మారింది. చుట్టూ నిత్యం చాలా వయోలెన్స్ జరుగుతోంది. ఎన్నడూ లేనంత వయోలెన్స్ కొత్త కొత్త పద్ధతుల్లో జరుగుతోంది. సోషల్ మీడియాలో ట్రోలింగ్ చేయడం, ఫేక్ న్యూస్ సరఫరా చేయడం కూడా వయోలెన్సే. వివిధ దృశ్య మాధ్యమాలు ఈ వయోలెన్స్ ని – నేరమయ ప్రపంచాన్ని కళ్ళకి కడుతున్నాయి. చుట్టూ ఇంత నేరమయ ప్రపంచం మధ్యలో జీవిస్తున్నప్పుడు - ఈ నేరాల కథాకమామిషేమిటో తెలుసుకోవాలన్న కుతూహలం సహజంగానే రేకెత్తుతుంది. దీంతో ఏ సస్పెన్స్ థ్రిల్లర్ సినిమా వచ్చినా క్రిక్కిరిసి పోతున్నారు మాస్ ప్రేక్షకులు సైతం.

          ఈ వయోలెంట్ ప్రపంచంలో ప్రేక్షకుల టేస్టుకి  ఇక ఎంటర్ టైన్మెంట్ సినిమాలు కాదు, వయోలెంట్ సినిమాలు కావాలి. ఈ వయోలెన్స్ ఏ స్థాయి అనేది కాదు, అది ‘బ్రోచే వారెవరురా’ లాంట మైనర్ క్రైం కావచ్చు, ‘ఎవరు’  లాంటి మేజర్ క్రైం కావచ్చు. నిజానికి ఈ ట్రెండ్ 16 డి, మలుపు, ధృవ అనే తమిళ డబ్బింగ్ / రీమేకులతో 2016 లోనే ప్రారంభమయింది. ఇదే సంవత్సరం ‘క్షణం’ కూడా విడుదలైంది. ఇప్పుడు 2019 లో చూస్తే, 118, కల్కి, ఏజెంట్ ఆత్రేయ, నిను వీడని నీడను నేనే, నేను లేను, రాక్షసుడు, ఆమె, ఇప్పుడు ఖైదీ... ఇలా సుమారు నెలకొక సస్పెన్స్ థ్రిల్లర్ ప్రేక్షకుల కొత్త దాహాన్ని తీరుస్తోంది. ఐతే 'ఖైదీ' తప్ప పైవన్నీ రెగ్యులర్ కమర్షియల్ పంథాలో సాగేవైతే 'ఖైదీ' మాత్రం దీన్ని బ్రేక్ చేసి కొత్త జోన్లో కి పడింది.

      ఆ జోన్ కమర్షియలార్టు జోన్. అంధకార జోన్ తో ప్రయోగం. సినిమా అంతా రాత్రి చీకట్లోనే జరగడం చేస్తున్న ప్రయోగానికి సింబాలిక్ స్టేట్ మెంట్ అయింది. ఏ కమర్షియల్ హంగులూ లేని ఈ సీరియస్ ఆర్ట్ సినిమా తరహా కథా కాలాన్ని ఒక్క రాత్రికే పరిమితం చేయడం ఒక సేఫ్ గేమ్. ఈ సేఫ్ గేమ్ లో ఫక్తు యాక్షన్ కథనే, అదీ రోడ్ మూవీ జానర్లో చెప్పడం యూఎస్పీ. ఈ డ్రై కథలో ఎమోషనల్ యాక్షన్ కి హీరో కూతురికి చెందిన సింపుల్ సబ్ ప్లాట్ వుంటే, దీనికి ఫిజికల్ యాక్షన్ తో కూడిన ప్రధాన కథ తోడయ్యింది. ఈ ప్రధాన కథకి పోలీస్ కార్యాలయంలో ఇంకో ఫిజికల్ యాక్షన్ తో కూడిన  సబ్ ప్లాట్ వుంది. యాక్షన్ తో వున్న రోడ్ మూవీ ప్రేక్షకులకి కొత్త థ్రిల్. ఇది యాక్షన్ తో వున్న మూవీ ‘మ్యాడ్ మాక్స్-2’ ని గుర్తుకు తేవచ్చు. ఐతే ఇది పగటి యాక్షన్.

          తమిళ దర్శకుడు లోకేష్ కనక రాజ్ 2017 లో తొలి సినిమాగా ‘మానగరం’ (తెలుగులో ‘నగరం’) తీశాడు ఇది నాల్గు విడివిడి కథల ఒక కథ. కిడ్నాప్ కథతో డార్క్ మూవీ. ఇందులో చాలా బలహీనతలున్నాయి. ఈ బలహీనతల్లోంచి, లోపాల నుంచి రెండో మూవీకి బలంగా ఎదిగాడు. చెప్పొచ్చేదేమిటంటే, కమర్షియల్ సినిమాలకి స్ట్రక్చర్ ఒకటే. ఈ స్ట్రక్చర్ లో నేటి ప్రేక్షకుల అభిరుచుల్ని గౌరవిస్తూ, ఆర్ట్ సినిమా తరహా నేర కథల్ని కమర్షియలార్టు సినిమాలుగా బలంగా తీసినప్పుడు బడ్జెట్ ఎటూ పోదు.

          ఈ అక్టోబర్, నవంబర్ నెలల్లో తెలుగు సినిమాల పరిస్థితి చూస్తే చాలా అధ్వాన్నంగా వుంది. తెనాలి రామకృష్ణ, తిప్పరా మీసం, మీకు మాత్రమే చెప్తా, ఆవిరి, రాజుగారి గది, ఆపరేషన్ గోల్డ్ ఫిష్, ఎవ్వరికీ చెప్పొద్దు, చాణక్య ...అన్నీ ఫ్లాప్సే. ప్రస్తుతం దేశం మొత్తం మీద తెలుగు క్రియేటివిటీయే అత్యంత అధ్వాన్న స్థితికి దిగజారిపోయింది. ఏం సినిమాలు తీస్తున్నారో, సినిమా అంటే ఏం అర్ధమై, ఎందుకు తీస్తున్నారో అంతుపట్టడం లేదు. ఇప్పుడు ‘ఖైదీ ‘ని చూపించి క్రాఫ్ట్ విడమర్చి చెప్పినా అర్థం జేసుకునే స్తోమత లేదు. ఇలాగే లపాకీ సినిమాలు తీస్తూ ఆనందం పొందుతూ వుంటారు.

―సికిందర్

Dear Readers,
Blog posts will appear from 15.11.19

-SR

A notice :

Sorry for the disappointment.
The blog posts halted for the past
several days uninformed. Let us finish
the heavy assignment  elsewhere first
and we will come back next  week.
-SR

887 :

          ఇది దీపావళి మాట కాదుగానీ,  హాలీవుడ్ నిర్మాత, రచయిత స్కాట్ మైయర్స్ ఒకే సారి మూడు స్క్రిప్టులు రాయడమెలా అనే దాని గురించి చెబుతూ, ముందుగా మూడు స్టోరీ ఐడియాలు నిర్ణయించుకోమంటాడు. అప్పుడు మొదటి దాన్ని ఫస్ట్ డ్రాఫ్ట్ వరకూ  రాసెయ్యమంటాడు. ఇది చేస్తున్నప్పుడు రెండో దానికి సన్నాహాలు చేసుకోమంటాడు. ఈ రెండూ చేస్తున్నప్పుడు మూడో దానికి రీసెర్చి చేసుకోమంటాడు. కానీ మన వైపు ఏం జరుగుతుందంటే, ముందుగా రచయితలకి ఈ పనే లేదు. వాళ్ళ చాప్టర్ ముగిసింది కాబట్టి. కథ రాసుకున్న వాడు షంషేర్ గా దర్శకుడై పోవడమే వుంది కాబట్టి. కాబట్టి రాసుకునే దర్శకుల గురించే ఇది... దర్శకులు చాలా వరకూ మూడు కథలు ప్రారంభించుకోవడమంటూ జరగదు. ఒకదాంతోనే పూర్తయ్యే వరకూ గడిపి, అది పూర్తయ్యాకే రెండోది ప్రారంభించే పద్ధతిలో వుంటారు. దీంతో సమస్య లేదు, అది వాళ్ళిష్టం. పోర్ట్ ఫోలియోలో రెండు మూడు స్క్రిప్టులుండాలనుకునే వాళ్ళు మాత్రం -  ఒక ప్లానింగ్ లేకుండా అది కొంత ఇది కొంతా మూడు నాల్గు కథలు ఏకకాలంలో రాసేస్తూ ఏదీ పూర్తి చేయలేకపోతారు. కారణం అన్నిటికీ  లైనార్డర్ వేసేస్తూ అన్నిటికీ  ట్రీట్ మెంట్ చేయడమే. అలా ఏకకాలంలో ఒక కథలోంచి ఇంకో కథలోకి మారలేక  పూర్తి చేయడంలో  విఫలమై పోతారు. ఓ మూడు ఐడియాలు అనుకుని, మొదటి దానికి సినాప్సిక్ రాసేసి లైనార్డర్ వేసేశాక, రెండోదానికి  సినాప్సిస్ మొదలెట్టుకుని మొదటి దానికి ట్రీట్ మెంట్ చేసుకుంటూ, రెండోదానికి లైనార్డర్ ప్రారంభించాక, ఇక మూడో ఐడియాకి సినాప్సిస్ మొదలెట్టుకుంటే, ఒకదాని వెనుక ఒకటి  వెళ్ళే మెట్రో ట్రైన్స్ లాగా, వాటి టైమింగ్స్ తో అవి విడివిడిగా పరుగులు దీసేందుకు అవకాశముంటుంది. ఒకదాన్నొకటి గుద్దుకుని పట్టాలు తప్పే ప్రమాదముండదు. మల్టీ టాస్కింగ్ ఈల వేసి ఒకేసారి పరుగు ప్రారంభించే రేసు కాదు, తగిన టైము ఇస్తూ ఒకదాని వెనుక ఇంకొకటి పంపే ట్రెక్కింగ్.

          ఈ కాలంలో ఇంకా కొందరు రైటర్స్ ని చూస్తే జాలేస్తుంది. ఎందుకు కథలు రాస్తూ సలహాలడుగుతారో  అర్ధంగాదు. రైటర్ కథలిచ్చే రోజులుపోయి రెండు దశాబ్దాలు గడిచిపోయాయి. ఈ విషయమే పట్టకుండా ఒకటే రాసేస్తూంటారు. అది సినిమాగా వెండితెర మీద కాకరపువ్వొత్తిలా మెరుపులు మెరిపిస్తుందను కుంటారు. తమ జీవితమే దీపావళి అవుతుందని అమాయకంగా నమ్ముతూంటారు. రైటరనే అమాయకుడు మిగిలితే దర్శకులకి వాళ్ళ కథలకి రాసి పెట్టేందుకే మిగిలాడు. అదీ అందరి దగ్గరా కాదు. అరుదుగా ఎప్పుడో ఓ దర్శకుడెవరైనా హీరోల దగ్గర తన కథతో విఫలమవుతూ వున్నప్పుడు మాత్రం, కథకోసం ఎవరైనా రైటర్ ని అడిగే సందర్భం వస్తే రావచ్చు. అంతేతప్ప, రైటర్స్ నుంచి కథ లాశిస్తూ దర్శకులెవరూ తలుపులు బార్లా తెర్చిపెట్టి  కూర్చోలేదు. ఇది తెలుసుకుంటే కథలనే వ్యర్ధాలు ఉత్పత్తి చేస్తూ బుర్ర పాడు చేసుకోకుండా వుండ గల్గుతారు.

          తుపాకీ రాముడు తప్ప తెలుగు సినిమాల్లేక తమిళ సినిమాలు జంట రాష్ట్రాల్లో దీపావళి జరుపుకుంటున్నాయి. విజయ్ ‘విజిల్’, కార్తీ ‘ఖైదీ’ యాక్షన్ సినిమాలు రెండూ ఈ వారం విడుదలయ్యాయి. విజిల్ స్పోర్ట్స్ డ్రామా అయితే, ఖైదీ పోలీస్ ఆపరేషన్. రెండూ మాస్ యాక్షన్ సినిమాలే. విజిల్ 180 కోట్లు, ఖైదీ  25 కోట్ల బడ్జెట్స్ తో తీశారు. రెండూ విజయాలే సాధించినా ఖైదీ ఎక్కువ లాభదాయకంగా వుండొచ్చు దాని తక్కువ బడ్జెట్ దృష్ట్యా. ఇక తెలుగులో ఈ రెండిటి విడుదల కోసం ‘సైరా’ థియేటర్స్ ని బాగా కుదించాల్సి వచ్చింది. సైరా కి క్లోజింగ్ కలెక్షన్స్ గతవారం ప్రకటించేశారు రెండు రాష్ట్రాల్లో 93 కోట్ల షేర్ తో. హిందీలో 8 కోట్లే లైఫ్ టైం బాక్సాఫీసు వచ్చింది. అక్టోబర్ రెండున విడుదలై, దీపావళి లోగా  నాల్గు వారాలకే క్లోజ్ అయింది. కంటెంట్ పరంగా రిపీట్ ఆడియెన్స్ ఎలిమెంట్స్ లోపమే దీనికి కారణం. మళ్ళీ పానిండియా మూవీ అంటూ వందలాది కోట్లతో ఇంకేదైనా తలపెడితే, ఆ స్క్రీన్ ప్లే ఉద్గ్రంథంలో రిపీట్ ఆడియెన్స్ ఎలిమెంట్సా పాడా అని తీసి అవతల పడేస్తే, తెలుగు ప్రేక్షకుడు పానిండియా మూవీని వైట్ ఎలిఫెంట్ చేస్తాడు మనోభావాలు దెబ్బతినిపోయి. ఒకటికి రెండు సార్లు చూడాలన్పించినప్పుడే అది బడ్జెట్ ని లాగేసే పానిండియా మూవీ.

        ఓ ఆరుగురు బాలీవుడ్ రైటర్లు తీరి కూర్చుని ఈ వారం ‘హౌస్ నిల్’’ చేసేశారు తమ విశిష్ట టాలెంట్స్ తో  ‘హౌస్ ఫుల్ -4’ అనే మల్టీ స్టారర్ ని. ఆరుగురు రైటర్స్ లో ఒకరు దర్శకుడే. దర్శకుడుగా మారిన రచయిత ఫర్హాద్ సాంజీ. మల్టీ స్టారర్ సినిమాకి రైటర్స్ కూడా మల్టీ స్టారర్ గా గుమికూడారు. అంతా కలిసి కనీసం కథలో కంటిన్యూటీ కూడా లేని అతుకుల బొంత సీన్లు సృష్టించి, హౌస్ ఫుల్ -4  ని గునపాలతో పొడిచి బాక్సాఫీసు ముందు కూల్చేశారు. బామియాన్ బుద్ధ విగ్రహాల్ని కూల్చిన తాలిబన్లు గుర్తుకొస్తున్నారు. తాలిబన్లు చదువు సంధ్యలకి వ్యతిరేకం. కథా పరిజ్ఞానాన్ని వ్యతిరేకించే సినిమా రచయితలూ తాలిబన్లే బఫూన్స్ లా.  
          ఈ వీణకు శృతి లేదు ఎందరికో హృదయం లేదు... అని వీణ పాటలాగా ఎందరికో ఈ బ్లాగు సైడ్ బార్లో గ్యాడ్జెట్లు కంటి కానడం లేదు. కాస్త తలతిప్పి కుడి పక్క ఎప్పుడూ చూడరేమో. కుడి పక్క గ్యాడ్జెట్లో ఒకటి  ‘సంచిక ఆర్టికల్’ అని ఏడాది పైగా దర్శన మిస్తోంది. అక్కడ క్లిక్ చేస్తే ‘సంచిక డాట్ కాం’ పేజీ తెర్చుకుని ప్రాంతీయ సినిమాల మీద ఆర్టికల్ కనబడుతుంది. ప్రాతీయ సినిమాల మీద ఆర్టికల్స్ వస్తున్నట్టు ఎందరో పాషాణ హృదయులకి తెలియదు. అలావుంది ఒక వెబ్సైట్ ని సర్ఫింగ్ చేసే నాలెడ్జి. ఇంకేం నేర్చుకుంటారు. ప్రాంతీయ సినిమాల్లోంచి నేర్చుకోవాల్సింది చాలా వుంది. రెగ్యులర్ గా వచ్చే తెలుగు సినిమాల రివ్యూల నుంచీ, స్క్రీన్ ప్లే సంగతుల నుంచీ నేర్చుకునేదేమీ వుండదు. వస్తున్న తెలుగు సినిమాల్లో పదేపదే అవే తప్పులు తప్ప, నేర్చుకోవాల్సిన కొత్త సంగతి ఒక్కటీ వుండదు. అలాగే తీసే అవే నస సినిమాలు, అలాగే రాసే అవే నస రివ్యూలు, అవే నసపెట్టే స్క్రీన్ ప్లే సంగతులూ. తప్పులు రాయడమే రోజువారీ పనిగా మారింది. ఇక ఇవి రాయాలంటేనే విసుగెత్తే పరిస్థితి వచ్చింది. కానీ వివిధ ప్రాంతీయ సినిమాలని చూస్తూంటే వున్నదంతా ఇక్కడే కదా అన్పించక మానదు. పాత మిత్రుడు కస్తూరి మురళీ కృష్ణ తమ ‘సంచిక డాట్ కాం’ కోసం రాయాలన్నప్పుడు, ఏం రాయాలా అని ఆలోచిస్తే, ఎందుకో ప్రాంతీయ సినిమాల గురించి రాయాలన్పించింది. అలా మొదలైంది మొదటి శీర్షిక ‘ప్రాంతీయ సినిమా’. దేశంలో వున్న 18 ప్రాంతీయ భాషా సినిమా రంగాల పుట్టుపూర్వోత్తరాల గురించి వారం వారం రాయడం. ఇది పూర్తయ్యాక  మళ్ళీ రాయాల్సిందేనని కస్తూరి అడిగితే ‘ప్రాంతీయ దర్శనం’ అని రెండో శీర్షిక మొదలైంది. దీనికింద ఒక్కో ప్రాంతీయ భాష నుంచి ఆ నాటి మొదటి సినిమా, ఈ నాటి కొత్త సినిమా అని రెండు సినిమాలు చొప్పున 36 వారాలు ప్రాంతీయ సినిమాల తీరు తెన్నుల్ని రాసి ముగిస్తే, ఇంకా రాయాలని కస్తూరి పట్టుబడితే మూడో శీర్షిక ‘లోకల్ క్లాసిక్స్’ అని కస్తూరి పెట్టిన టైటిల్ తో గత వారం ప్రారంభమయింది. దీని కింద ఒక్కో ప్రాంతీయ భాషా క్లాసిక్ ని, కథా పరంగా కూలంకషంగా విశ్లేషించడం మొదలైంది. నేర్చుకోవడానికిది చాలా ఇంపార్టెంట్ శీర్షిక. కథా పరంగానే కాదు, సాంకేతికంగానూ అర్ధవంతమైన సమాచారం వీటి పరిశీలనలో లభిస్తుంది. ఈవారం, గత వారం, వచ్చే వారం కూడా సత్యజిత్ రే ‘నాయక్ ‘ గురించి రాయడం ఎంతో ప్రయోజనకరమైన అనుభవం.

―సికిందర్  

     

బ్లాగుని ఆదరిస్తున్న పాఠకులందరికీ...

886 : స్క్రీన్ ప్లే సంగతులు -2

          సైరా మిడిల్  విభాగం బ్రిటిషర్లపై తిరుగుబాటు, నేరస్థుడుగా ముద్ర, పోరాటం, లొంగు బాటుగా వుంటే - ఎండ్ ఉరితీతతో వుంటుంది. కొన్ని ముగింపులకి ప్లాట్ పాయింట్ వన్ మాత్రమే కాకుండా కథనంలో ఎక్కడో ఇంకో  ప్రారంభముంటుంది. ఆ ప్రారంభాన్ని గుర్తించి కథ నడిపినప్పుడు ఆ కథ ఫోకస్డ్ గా వుంటుంది. ఈ ఫోకస్ కి అడ్డుపడే సన్నివేశాల కత్తిరింపు జరిగిపోతుంది. గత వ్యాసంలో గమనించినట్టు సైరా ప్లాట్ పాయింట్ వన్ వచ్చేసి జూనియర్ బ్రిటిష్ అధికారిని సైరా తరిమి కొట్టడంగా వున్నప్పుడు, ఇదే నేరుగా ముగింపుకి దారి తీయలేదు. దీని పర్యవసానంగా సైరా ఆ జూనియర్ బ్రిటిష్ అధికారి తలనరికే ఇంటర్వెల్ సీను కూడా నేరుగా ముగింపుకి దారితీయలేదు. మళ్ళీ ఈ ఇంటర్వెల్ సీను పర్యవసానంగా సైరా తలపై ప్రకటించే బహుమానం సీను మాత్రమే నేరుగా ముగింపుకి, అంటే ఉరితీతకి దారితీసింది. 

          ఇలా ‘సైరా’ ముగింపుకి  ‘సైరా తలపై బహుమానం ప్రకటన’ అనే సీను ప్రారంభంగా వుంది. ఈ ప్రారంభాన్ని గుర్తించి దీనిపై  ఫోకస్ చేసివుంటే, ఇక  సైరాని పట్టుకునే వేటగా ఇక్కడనుంచీ కథనముండి సాఫీగా, సూటిగా, బలంగా సెకండాఫ్ నడిచిపోయేది. ఈక్వలైజర్ - 2  లో సెకండాఫ్ ప్రారంభమైన పదినిమిషాలకే క్లయిమాక్స్ మొదలైపోతుంది. దీనికి ట్రిగ్గర్ డైలాగు- హీరో డెంజిల్ వాషింగ్టన్ హంతకుల్ని పిల్చి- ఇక మీరు చావుకి సిద్ధం కండని చెప్పడం. సైరాలో సైరా తలపై బహుమానం ప్రకటించడం లాగే ఇదీ వుంది. ఇలా క్లయిమాక్స్ కి ఎజెండా నిర్ణయమైపోయింది ఈక్వలైజర్ -2 లో లాగే సెకెండాఫ్ ప్రారంభమైన పది నిమిషాల్లో సైరాలో కూడా. మరి ఇంకెందుకాలస్యం వేట ప్రధానంగా సెకెండాఫ్ కథనం కొనసాగడానికి? 

          ఈక్వలైజర్ -2 లో యాక్షన్ కథని మొక్కుబడిగా నడిపారు. సబ్ ప్లాట్స్ తో  ఒక స్టార్ గా డెంజిల్ వాషింగ్టన్ క్యారక్టర్ ని పరోపకారం చేసే మహోన్నత వ్యక్తిగా, బలమైన ఫీల్ తో నిలబెట్టే ప్రయత్నమే ఎక్కువ చేశారు. చివరికి చిట్టిపొట్టి యాక్షన్ కథ ముగిశాక, ఈ పరోపకార గుణం మీదే ఫోకస్ చేసి, డెంజిల్ వాషింగ్టన్ ని మరింత ఎలివేట్ చేస్తూ మర్చి పోలేని విధంగా, వెంటాడే ఫీల్ తో అత్యంత హృద్యంగా ముగించారు. 

          సైరా లో ఒక స్టార్ గా చిరంజీవి పాత్రకుండాల్సిన ఈ ఫీల్ బదులు ఏకోన్ముఖ ఎమోషన్ (రౌద్రం) - యాక్షనే ప్రధానమైపోయింది. రసపోషణలో తేడా కొట్టడం వల్ల రిపీట్ ఆడియెన్స్ కి నోచుకోలేకపోయింది. మిడిల్ అంతా ఫోకస్ లేని బరువైన సన్నివేశాల ద్రోహాల కథనాలు వచ్చేసి, అసలైన పాయింటు వేట కథ అడ్డుపడి పోయాయి. అడుగున తోసేశాయి. ముగింపుకి స్పష్టమైన ప్రారంభం మీద ఫోకస్ చెదిరి పోయింది. డ్రామా అనేది వేటకి గురయ్యే సైరాకీ, బ్రిటిషర్లకీ మధ్య కాక - బోలెడు పాలెగాళ్ళ, అన్నదమ్ముల పాత్రల గొడవ వైపు మళ్ళింది. ఇది మార్కెట్ యాస్పెక్ట్ కాలేదు. మార్కెట్ యాస్పెక్ట్ కి ఇలాటి పురాతన డ్రామాలు రుచించే అవకాశం లేదు. ఎంతసేపూ చిరంజీవిని చుట్టూ బోలెడు పాత్రల మధ్య ఇరికించి, క్రౌడ్ లో చూపించడం కూడా మార్కెట్ యాస్పెక్ట్ కాలేదు. కాస్సేపైనా విడిగా వదిలెయ్యాలి. విడిగా యాక్షన్ చేసుకోవడానికి వదిలెయ్యాలి. అప్పుడే ఆ సోలో యాక్షన్ తో హైలైట్ అయ్యేందుకు అవకాశముంటుంది.    

          ఈ సోలో యాక్షన్ మళ్ళీ అటు బ్రిటిష్ గుంపుతో కాకుండా, బహుమానం ప్రకటించిన సీనియర్  బ్రిటిష్ అధికారికీ, సైరా కీ వన్ టు వన్ గా, వాళ్ళిద్దరి మధ్యే ఎక్స్ క్లూజివ్  పోరాటంగా వున్నప్పుడు ఒక అడ్వెంచర్ కి వీలవుతుంది. ఫారెస్ట్ లో వేటాడే బ్రిటిష్ అధికారిని, గెరిల్లా దాడులతో ముప్పుతిప్పలు పెట్టే సైరా అడ్వెంచర్ గా ఒక థ్రిల్లింగ్ ఎక్స్ పీరియెన్స్ ని ఒక ఎపిసోడ్ గా సృష్టించి వుండవచ్చు. ఇలా ముగింపుకి ప్రారంభాన్ని పట్టుకుని, ఆ ప్రారంభం మీద కథనం నడపకపోవడంతో, సెకండాఫ్ లో ఇరువైపులా అవే మూక దాడులు రిపీట్ చేసుకోవడమే సరిపోయింది.

          చారిత్రక వ్యక్తి జీవితంలోంచి వేరు చేసి చూస్తే, ఏ కీలక ఘట్టం మొత్తం జీవితాన్నీ ప్రభావితం చేసిందో ముందు గుర్తించాలంటారు నిపుణులు. మనకి తెలిసినంత వరకూ, సైరా తల మీద చివరికి అతడి ప్రాణాలు తీసే బహుమానం ప్రకటనే అతడి జీవితాన్ని ప్రభావితం చేసిన ఘట్టం కావాలి. అప్పుడు ఈ ఘట్టం చుట్టూ కథ నడపమంటారు నిపుణులు. చిరంజీవి ‘ఖైదీ’ లో చూసినా పరారీలో వున్న నిందితుడి చుట్టూ కథేగా? సైరాని  కూడా పరారీలో వున్న నిందితుడి కథగానే చూడాలి. అప్పుడు ఈ ఘట్టాన్ని పాయింటాఫ్ నో రిటర్న్ గా చూడాలంటారు నిపుణులు. పాయింటుతో ఇక అమీ తుమీ తేల్చుకోవాల్సిందే. అంటే ఈ పాయింటే ఇక కథవుతుందన్న మాట.

           

         చారిత్రక పాత్ర తలరాత నిర్ణయ మైపోయాక, పాత్రకి దాని తలరాత తెలిసిపోయాక, అదే టెన్షన్ ని పెంచే బలమైన స్క్రిప్టుని సృష్టిస్తుందంటారు నిపుణులు. అప్పుడది నేటి ప్రేక్షకులకి - అంటే మన పరిభాషలో మార్కెట్ యాస్పెక్ట్ కి - కనెక్ట్ అవుతుందంటారు నిపుణులు. సైరాలో జరిగిన పొరపాటు ఇది గమనించకపోవడమేనా?

          అదృష్టవశాత్తూ ఉయ్యాలవాడ నరసింహా రెడ్డి చరిత్ర మహాత్మా గాంధీ జీవితంలా గాథ కాలేదు. మహాత్మా గాంధీకి నాథూ రాం గాడ్సే తనని చంపుతాడని ముందు తెలియదు. కనుక సర్ రిచర్డ్ అటెన్ బరో ‘గాంధీ’ తీస్తే అది గాథ అయింది. ఉయ్యాలవాడ నరసింహారెడ్డి కి తన తలకి బహుమానం విషయం, తనకోసం గాలింపూ ముందే తెలుసు. కనుక ఈ పాయింటు (సమస్య) చుట్టూ అతడి చరిత్ర కథ అయింది. కానీ కథగా వున్న ఈ పాయింటు మరుగునపడి పోయి గాథలా తయారయింది సైరా. తెలుగులో చాలా సినిమా కథలు గాథలుగా మారిపోయి  తేలిపోవడాన్ని చూస్తూనే వున్నాం. 

          చరిత్రలో ఉయ్యాలవాడకి స్పష్టమైన బిగినింగ్ మిడిల్ ఎండ్ లున్నాయి. అదే మహాత్మా గాంధీకి లేవు. స్క్రీన్ ప్లే గురు సిడ్ ఫీల్డ్ ప్రకారం, రిచర్డ్ అటెన్ బరో తీసిన ‘గాంధీ’ స్క్రీన్ ప్లేకి ఇదో సమస్య అయింది.  గాంధీ జీవితాన్ని సినిమాగా తీయాలంటే జీవితం ఎన్నో శాఖలుగా విస్తరించి వుంది. అందుకని సినిమాగా నిలబెట్టేందుకు పనికొచ్చే ముఖ్యమైన మూడు ఘట్టాల్ని స్క్రీన్ ప్లే కి అధ్యాయాలుగా నిర్ణయించాడు. అవి దక్షిణాఫ్రికాలో న్యాయవాదిగా అనుభవాలు, ఇండియాలో సహాయ నిరాకరణోద్యమం, హిందూ ముస్లిం సమస్య. ఈ అధ్యాయాలకి ముగింపుగా హత్య. ఇవి స్క్రీన్ ప్లే పరిభాషలో బిగినింగ్ మిడిల్ ఎండ్ లనే మూడు విభాగాలు  కాకపోయినా, సినిమాకి మూడు విభాగాలుండాలని మూడు అధ్యాయాలు చేశాడు. మొత్తంగా చూస్తే ఇది కథ కాదు, గాథ. అధ్యాయాలతో వున్నది గాథే అవుతుంది.   

          ఇలా కాకుండా ఉయ్యాలవాడకి కథయ్యేందుకు అతడి తలకి ప్రటించిన బహుమానమనే అంశం సెంట్రల్ పాయింటుగా వుంది. ఇది కథా చక్రాలకి ఇరుసు కాలేదు. అలాంటప్పుడు సైరా తలకి బహుమానం ప్రకటన ప్రస్తావనే తేకుండా వుండాల్సింది. దాడులు ప్రతి దాడులతో నడుపుతున్నప్పుడు, ఆ దాడుల ఫలితంగా పట్టుబడ్డాక నేరుగా ఉరితీత కార్యక్రమం పెట్టేయాల్సింది. ప్రకటన అనే సెటప్ కి ఉరితీత పే ఆఫ్ అయినప్పుడు, ఆ సెటప్ కి తగ్గ కథనానికి వీల్లేక పోయాక,     ప్రకటన అనే సెటప్పే అవసరం లేదు. ‘లయన్ ఆఫ్ ది డెజర్ట్’లో రెబెల్ పాత్ర ఒమర్ ముఖ్తార్ కి ప్రకటన అనే సెటప్ వుండదు. పట్టుబడ్డాక నేరుగా ఉరి తీస్తారు. ప్రకటన అనే సెటప్ ఏర్పాటు చేస్తే, అది కోరే కథనం లేకపోతే, చివర ఉరితీత అనే ముగింపుని ముందే రివీల్ చేసినట్టయి సస్పెన్స్ పోతుంది. సెటప్ కి తగ్గ కథా పాలన చేసినప్పుడు, అదే ఉరి వరకూ సీన్ టు సీన్ సస్పెన్స్ క్రియేట్ చేయడానికి పనికొస్తుంది

          మొత్తం సైరాని లోపించిన దాని ఫీల్ దృష్ట్యానే చూసి ఈ సంగతులు చెప్పుకుంటున్నాం. సినిమాని అంతర్జాతీయ స్థాయి చేయడమంటే అంతర్జాతీయ ఫైటర్స్ తో యాక్షన్ కొరియోగ్రఫీ చేయడం కాదుకదా? సార్వకాలిక కథని సార్వజనీనం చేయడం కూడా అంతర్జాతీయం అవుతుంది. ఆలోచనాత్మకంగా వున్నప్పుడే అవుతుంది. సైరా కనీసం ముగింపయినా ఆలోచనాత్మకంగా లేకపోవడంతో, చిట్ట చివరికైనా ఓ బొట్టు ఫీల్ కి కూడా ఆస్కారం లేకుండా చేసింది. ఏదైనా ఆలోచింప జేస్తేనే ఫీల్ వుండేది. సైరా మొత్తం మీద ఆలోచింపజేసే ఒక్క సన్నివేశం లేదు. అంతా రుద్రరౌద్ర యాక్షన్ హడావిడియే. ముగింపు కూడా రెగ్యులర్ తెలుగు యాక్షన్ సినిమా ఫార్ములాయే. ఉరికంబం మీద ఉరిని తప్పించుకుని సైరా శత్రు సంహారం గావించడం. దీంతో పాత్ర పట్ల సానుభూతీ, ఫీల్ పూర్తిగా మాయమైపోయాయి. 

          

        పట్టుబడ్డాక కథనానికి ఒక ప్రాసెస్ వుంటుంది. ‘లయన్ ఆఫ్ ది డెజర్ట్’ 1929 నాటి కథ. ఇటలీ నియంత ముస్సోలినీ, జనరల్ గ్రజియానీకి ఒక ఆర్డరేస్తాడు : ఇటలీ ఆక్రమణలో వున్న లిబియాలో రెబెల్ గెరిల్లా నాయకుడు ఒమర్ ముఖ్తార్ నాయకత్వంలోని తిరుగుబాటుని అణిచెయ్యమని. ఆంథోనీ క్విన్ ఒమర్ ముఖ్తార్ పాత్ర పోషించాడు. జనరల్ గ్రజియానీగా అలివర్ రీడ్ నటించాడు. ఈ ఇద్దరి మధ్యే స్పష్టమైన డైనమిక్స్ తో కథ వుంటుంది. చివరికి 20 ఏళ్లుగా ముప్పుతిప్పలు పెడుతున్న ముఖ్తార్ దొరికిపోయాక, ఇటాలియన్ మిలిటరీ అధికారులు అతడ్ని - ‘ఇరవై ఏళ్లుగా మనతో పోరాటం చేసిన ప్రత్యర్ధి ఇతను. ఇతన్ని మనం డిగ్నిటీతో, రెస్పెక్ట్ తో ట్రీట్ చేయాలి’ అని ఆ మేరకు గౌరవంగా ప్రవర్తిస్తారు. ‘సర్’ అని సంబోధిస్తారు. జనరల్ గ్రజియానీ కార్యాలయంలో హాజరు పరుస్తారు. ఇద్దరే వుంటారు. ఆ నిశ్శబ్ద వాతావరణంలో ఇద్దరి సంభాషణ అఫీషియల్ గా వుంటుంది. ‘రేయ్ నన్నేం చేస్తార్రా మీరూ? ఈ దేశం మీ అబ్బదా? నీయబ్బ, చంపుతానొరే!’ అని వూగిపోతూ మాస్ అరుపులు అరవడు ముఖ్తార్. ఈ సన్నివేశం పూర్తిగా పరిస్థితిపై ఫోకస్ పెడుతూ, ఆలోచనాత్మకంగా వుంటుంది. రైతులు పంటలు పండించుకోకుండా ధ్వంసం చేస్తున్నావని జనరల్  ఆరోపిస్తాడు. ‘మా దేశాన్నే ధ్వంసం చేస్తోంది మీరు, మీ దేశాన్ని మీరిలాగే ధ్వంసం చేసుకుంటారా?’  అని ఎదురు ప్రశ్న వేస్తాడు ముఖ్తార్. అసలు మేమెందుకు  పన్నులు  కట్టాలని అంటాడు. జనరల్  ఒక ప్రతిపాదన చేస్తాడు: ముఖ్తార్ తన బృందాన్ని కూడా లొంగిపోయేలా చేస్తే క్షమిస్తామంటాడు. లొంగి పోవడం వుండదనీ, గెలుపో చావో మాత్రమే వుంటాయనీ ముఖ్తార్ సమాధానమిస్తాడు. ‘నన్ను ఉరి తీసే తలారి కన్నా నేనెక్కువ కాలం జీవించే వుంటాను. ఎందుకంటే నా తర్వాత తరం తరం నా ప్రజలు మీతో పోరాటంలో వుంటారు, లొంగిపోవడం కాదు’ అని వివరిస్తాడు. ‘నిన్ను ఉరి తీస్తామని ఎందుకనుకుంటున్నావ్? నీకు పెన్షన్ కి ఏర్పాటు చేద్దామనుకుంటున్నాను’ అంటాడు జనరల్. 

          ఇలా సాగుతుంది సంభాషణ. ఇక ఇతణ్ణి లొంగదీయలేమని, ‘నీకు దృష్టి తగ్గింది’ అంటూ కళ్ళ జోడు తీసిస్తాడు జనరల్  గ్రజియానీ. అది పోరాటంలో దొరికిన ముఖ్తార్ కళ్ళజోడే. ఆ తర్వాత కోర్టు విచారణ జరుగుతుంది. తను చేసిన తిరుగుబాటుని ఒప్పుకుంటాడు ముఖ్తార్. అతణ్ణి రెబెల్ గా ప్రకటించి, బహిరంగ ఉరి శిక్ష విధిస్తుంది కోర్టు. బహిరంగ ప్రదేశంలో వందలాది ప్రజల సమక్షంలో ఉరికి సిద్ధం చేస్తారు. ప్రజలు రోదిస్తూంటారు. మిలిటరీ ట్యాంకర్ లతో, తుపాకులతో కట్టుదిట్టమైన భద్రతా ఏర్పాట్లుంటాయి. ముఖ్తార్ ని ఉరికంబం ఎక్కిస్తారు. అతను ప్రశాంత చిత్తంతో వుంటాడు. మిలిటరీ అధికారి ఉరిశిక్ష ఉత్తర్వులు చదివి వినిపిస్తాడు. పక్కనే జనరల్ గ్రజియానీ విచారంగా వుంటాడు. ముఖ్తార్ పక్కకు తిరిగి నిశ్శబ్దంగా ప్రార్ధన చేసుకుంటాడు. కళ్ళ జోడు తీసేస్తాడు. తలారి దాన్ని తీసుకుని కింద పెడతాడు. ఇది సమూహంలో ఒక బాలుడు గమనిస్తాడు. తలారి ముఖ్తార్ చేతులు వెనక్కి కట్టేసి ఉరిని బిగించాక, అధికారి గ్రీన్ సిగ్నలిస్తాడు. జనరల్ గ్రజియానీ కళ్ళల్లో నీళ్ళు తిరుగుతాయి. తలారి ముఖ్తార్ కాళ్ళకింది బల్లని తన్నేస్తాడు. ముఖ్తార్ ఉరికి వేలాడి ప్రాణాలు వదిలేస్తాడు. ప్రజల రోదనలు మిన్నంటుతాయి. బాలుడు ఆ కళ్ళజోడు తీసుకుంటాడు. దిసీజ్ యూనివర్సల్ అప్పీల్ వున్న ఫీల్!

-సికిందర్

885 : స్క్రీన్ ప్లే అప్డేట్స్

      స్టోరీ అయిడియాలు అనేక ప్రాప్తి స్థానాల నుంచి లభిస్తూంటాయి. చదివిన వార్తో, చూసిన సంఘటనో, విన్న సంభాషణో... ఏదైనా కావొచ్చు. ఆర్ట్ గ్యాలరీలలో పెయింటింగ్స్ ని తదేకంగా చూస్తూ దీని అర్ధమేమిటాని దీర్ఘంగా ఆలోచిస్తూంటాం. ఏదో అర్ధమవచ్చు, ఏదో అర్ధమవక పోవచ్చు. అంతటితో వదిలేస్తాం. కానీ వీటిని కూడా స్టోరీ ఐడియాల కోసం పరికిస్తే? వీటి ఆధారంగా కథ చెప్పాలన్పిస్తే? అప్పుడు వొరిజినల్ ఐడియాలు తట్ట వచ్చు. ప్రతీ పెయింటింగ్ ఒక కథ చెప్తుంది. ఆ పెయింటింగ్ లో వుండే డిటెయిల్స్ ని కలుపుకుని కథ అల్లుకోవచ్చు. ఏ పెయింటింగైనా కొన్ని జ్ఞాపకాల్ని తట్టిలేపుతుంది. ఆ జ్ఞాపకాల్లో డామినేటింగ్ ఫీలింగ్ ఏదైతే వుంటుందో దాంతో కనెక్ట్ అయి పెయింటింగ్ ని ఆస్వాదిస్తాం. జ్ఞాపకాల్లో బాధాకరమో, సంతోషకరమో, స్ఫూర్తి దాయకమో, ఏదో ఒక ఫీలింగ్ నిచ్చిన సన్నివేశముండొచ్చు. వీటిలో ఏది డామినేటింగ్ గా వుంటే  ఆ ఫీలింగ్ తో పెయింటింగ్ తో కనెక్ట్ అవుతాం. పక్క పెయింటింగ్ చూస్తే, మనం గడిపిన ఎన్నో రైల్వే స్టేషన్లు జ్ఞాపకాల పొరల్ని దొల్చుకుని రావొచ్చు. ఎన్నో అనుభవాలు మెదలొచ్చు. వీటిలో ఒక స్టేషన్లో అయిన బాధాకర అనుభవమే మిగతా స్టేషన్లలో అయిన అనుభవాల్ని మరిపించే డామినేటింగ్ ఫీలింగ్ గా వుంటే, ఈ బాధాకరమైన ఫీలింగ్ తో పెయింటింగ్ ని చూస్తాం. సంతోషకరమైన  ఫీలింగ్ డామినేటింగ్ గా  వుంటే దాంతో చూస్తాం. ఈ డామినేటింగ్ ఫీలింగ్సే పెయింటింగ్స్ లో స్టోరీ ఐడియాలని నిర్ణయిస్తాయి.

        పై పెయింటింగ్ చూడగానే ఆహ్లాదకర ఫీలింగ్ తో కనెక్ట్ అయ్యామనుకుందాం, అప్పుడీ పెయింటింగ్ చెబుతున్న కథేమిటా ఆలోచిస్తాం. ఇది ఎప్పుడో అప్పటి ‘బొంబాయి’ స్టేషన్ దృశ్యం. పొగలు గ్రక్కుతూ ఆగిన రైలు. అది ప్లాట్ ఫాంలా లేదు. జనం తిరిగే రోడ్డులా వుంది. డిటెయిల్స్ లోకెళ్తే, ముందుగా మెయిన్ ఫిగర్. ఇదొచ్చేసి సైకిలు పట్టుకుని ఆగిన వ్యక్తి.  ఇతను ఆఫీసులకి లంచ్ బాక్సులు మోసే డబ్బావాలా. బొమ్మలో కొట్టొచ్చినట్టు కనబడుతున్నది నీడలు. ఇవే ఆ డబ్బా వాలా కథ చెప్తున్నాయి. నీడలు ఇటు ఫోర్ గ్రౌండ్ లో పడుతున్నాయి. అంటే సూర్యుడు అటు వెనకాల వున్నాడు నీడల్ని బట్టి. ఆ వెనుక భవనం కన్పిస్తోంది. ఆ భవనం వెనకాల సూర్యుడు కన్పించకపోయినా, సూర్యుడు అటువైపే వున్నాడు. అది ఉదయించే సూర్యుడా, అస్తమించే సూర్యుడా? ఎందుకంటే నీడలు పొడవుగా పడుతున్నాయి, మధ్యాహ్నపు సూర్యుడై వుండడు. ఇక ఉదయం వేళ కూడా అయి వుండదు. ఎందుకంటే డబ్బావాలాలు లంచ్ అవర్ కల్లా బాక్సులు ఆఫీసులకి చేరేస్తారు. అందుకు ఇంత ఎర్లీగా బయలేదేరరు. కనుక ఇది సాయం వేళ. అయితే సాయం వేళ తిరిగి ఖాళీ బాక్సులు ఇళ్ళకి చేరేయరు డబ్బావాలాలు. ఉద్యోగులే తీసికెళ్ళిపోతారు. అంటే ఈ డబ్బావాలా  లంచ్ బాక్సులతో ఎప్పుడో బయల్దేరినా, సాయంత్రమవుతున్నా ఇంకా ఆఫీసులకి చేరుకోలేదన్నమాట!

Ejoumale Djearamine

       ఇదీ బొమ్మ చెప్పే కథ. ఇంకా డిటెయిల్స్ లో కెళ్దాం. చిత్ర కారుడు వ్యూహాత్మకంగా బొమ్మ వేశాడు. ఎక్కడా డబుల్ డిటెయిల్స్ ఇవ్వలేదు. ఆపరేటింగ్ డిటెయిల్స్ మీంచి దృష్టి చెదిరే ఎలాటి సెకండరీ డిటెయిల్స్ ఇవ్వలేదు. వాటిని ఎడిట్ చేశాడు. చెప్పాలనుకున్న థీమ్ వచ్చేసి, సాయంత్ర మవుతున్నా డబ్బావాలా ఆఫీసులకి చేరుకోలేదని. దీనికి సమయాన్ని సూచించే ఎండ తీవ్రతని, నీడల దిశనీ మాత్రం చూపిస్తే చాలు. ఇంకా భవనం వెనకాల సూర్యుడి జాడ కూడా చూపించాల్సిన అవసరం లేదు. అలాగే ఈ నీడల్ని డిస్టర్బ్ చేస్తూ వెళ్తున్న వాహనాల్ని చూపించలేదు. ఇటు ఒకవైపే వస్తున్న వాహనాలని చూపించాడు. ఇంకా అటూ ఇటూ తిరిగే మనుషులతో కూడా నీడల్ని డిస్టర్బ్ చేయలేదు. మనుషుల్ని రైలు కటు వైపున్న ఫ్లాట్ ఫాం మీద చిత్రించాడు. ఇద్దరు మనుషుల్ని ఇటు చూపించినా నీడల్ని డిస్టర్బ్ చేయలేదు.  

       వాహనాల మీద మనుషులందరూ డబ్బా వాలాకి ఎదురొస్తున్న వాళ్ళే. వాళ్లకి ఎదురె ళ్తూ డబ్బావాలా ఒక్కడే హైలైట్ అవుతున్నాడు. ఇంకెవరితోనూ థీమ్ ని డిస్టర్బ్ చేయలేదు. అయితే అతను వెళ్తున్న దిశకే రైలింజను పొగ కూడా చూపిస్తూ సెకండరీ డిటెయిల్ ఇచ్చినా ఇది డిస్టర్బ్ చేయడం లేదు. ఇదింకో అర్ధాన్నిస్తోంది. ఇది తర్వాత చెప్పుకుందాం.  

          డబ్బావాలాకి ఎదురొస్తున్న వాళ్ళు బైక్స్ మీద వున్న వాళ్ళే. ఎవరూ సైకిల్ మీద లేరు. సైకిలుతో డబ్బావాలా ఒక్కణ్ణి చూపించినప్పుడే మన మైండ్ కథని పట్టుకుంటుంది. ఆ కథ పరుగులు దీస్తున్న కాలంతో ఇంకా సైకిలు మీద పోటీ పడుతున్నాడని. ఇప్పుడతను సైకిలు తొక్కుతూ ఎదురు వెళ్ళడం లేదు. ఆగిపోయి ఆలోచనలో పడ్డాడు. వీళ్ళందరూ బుర్రుమని మోటారు బళ్ల మీద ఆఫీసుల నుంచి వచ్చేస్తూంటే, ఇప్పుడు తను సైకిలు తొక్కుతూ వెళ్ళి పీకేదేంటని. 

S Elayaraja 

          ఆ వెనుక ఎత్తైన భవనం ఇంకో సింబాలిజం. సమయానికి ఆఫీసుకి చేరుకోలేకపోయాక అది భూతంలా కన్పించడం సహజమే. రైలు పొగో, పొగ మంచో కూడా ఆ భవనాన్ని ఆవరించి మిస్టీరియస్ లుక్ నిస్తోంది. ఈ డిటెయిల్ చెదరకుండా వుండేందుకు కూడా భవనం వెనకాల సూర్యుడి ఉనికి ఏమీ ఇవ్వలేదు. నీరెండని భవనం మీద వేయకుండా, ఆపరేటింగ్ డిటెయిలుగా రైలు మీద వేసి రైలుని హైలైట్ చేశాడు.
          ఈ రైలేం చెప్తోంది? రైలంటే వేగం, మహా వేగం. అటుపక్క మోటారు వాహనాల వేగం. మధ్యలో వేగం లేని సైకిలుతో డబ్బా వాలా. రైలుని అవిరింజనుతో ఎందుకు చూపించడం? అంటే ఆ కాలంలోనే జీవన వేగం పెరిగిపోయిందని సైకిలుకి సాపేక్షంగా చూపించడానికి. ఇక రోడ్డేమిటి నీళ్ళు పడకపోయినా అద్దంలా తళతళ లాడుతూ స్పష్టమైన నీడల్నిస్తోంది? ఇక్కడ రోడ్డుని కూడా హైలైట్ చేయడం. రైలు పక్కన ప్లాట్ ఫాం వుంటుంది. రోడ్డు వుండదు. అంటే రైలంత వేగంగా ఇప్పుడు రోడ్ల మీద పరుగులు దీస్తున్నారు....మహా యంత్రపు రైలు మార్గాలూ, మోటారు వాహనాల రోడ్లూ ఒక్కటే, మధ్యలో నువ్వేంటి ఇంకా సైకిలు మీదా...అన్న సెన్స్. ఇదీ సంధికాలంలో డబ్బావాలా స్ట్రగుల్.

          ఈ పెయింటింగ్ ఫ్రేం అవతల కూడా కథ వుంటుంది. అటు లంచ్ బాక్సులందక ఇళ్ళకి ఫోన్లు చేసే ఉద్యోగుల ఆకలి కేకలుంటాయి. అక్కడింకెన్ని కథలు నడుస్తున్నాయో తెలీదు. 

          పెయింటింగ్ చెప్పే కథ, దాని ఫ్రేం అవతల వుండే కథలు కలిపి ఆలోచిస్తే స్టోరీ ఐడియాలు రావచ్చు. మనకి డబ్బా వాలాలుండరు. పాల వాడు కావచ్చు, ట్రాఫిక్ సమస్యని అధిగమించడానికి బైసికిల్ రైడ్ చేస్తున్న సాఫ్ట్ వేర్ అతను కావచ్చు. ఇంకెవరైనా కావచ్చు. ఒక క్యారెక్టర్ పుట్టడానికి కూడలి. 

Raghunath Saaho 

         ఈ పోస్టులో మరికొన్ని పెయింటింగ్స్ ఇచ్చాం ఎక్సర్ సైజుకి. ఈ ఎక్సైర్ సైజులో ఈ ప్రశ్నలు వేసుకుంటే చాలు : పెయింటింగ్ కల్గిస్తున్న ఫీలింగ్ ఏమిటి? ఏ జ్ఞాపకాల్ని తట్టి లేపుతోంది? పెయింటింగ్ ఏదైనా రహస్యం చెబుతోందా? ఫ్రేం అవతల కథలో  ఏం జరుగుతూండొచ్చు? పెయింటింగ్ లో వున్న దృశ్యం కంటే ముందు ఏం జరిగి వుండొచ్చు? ఈ దృశ్యం తర్వాత ఇంకేం జరగొచ్చు? 

          దృశ్యంలో మెయిన్ ఫిగర్ స్థానే క్యారక్టర్నే వూహించుకుంటే?  క్యారక్టర్ కి ఇంతకి ముందే ఏదో జరిగి వుంటే దానికేం ఆలోచిస్తున్నాడు? ఎలా రియాక్ట్ అవబోతున్నాడు? క్యారక్టర్ కి ఈ సన్నివేశం తర్వాత ఏదో జరిగి జీవితం తలకిందులవబోతోందా? క్యారక్టర్ ఇప్పుడేదైనా రహస్యం బట్ట బయలు చేయబోతోందా? లేదా ఈ పెయింటింగ్ లో కన్పిస్తున్న దృశ్యమే క్యారక్టర్ కి ప్రతీ రాత్రి కలలోకి వస్తూ వెన్నాడుతోందా? దీనికేం కథ వుంది?...ఇలా ఎన్ని ప్రశ్నలైనా వేసుకోవచ్చు. ఈ ప్రశ్నల్లోంచి ఒరిజినల్ ఐడియాతో సినిమా కథకి పునాది పడొచ్చు. కావాలంటే ఇంటర్నెట్ లో ఇంకా చాలా పెయింటింగ్స్ వుంటాయి, ప్రాక్టికల్స్ కి  వాడుకోవచ్చు.

―సికిందర్

884 : సందేహాలు -సమాధానాలు

Q : యాక్షన్, థ్రిల్, రోమాన్స్ లాంటి కమర్షియల్ ఎలిమెంట్స్ ఏవీ పెద్దగా లేని ‘జోకర్’ అనే హాలీవుడ్ డ్రామా ఇక్కడ ఈ స్థాయిలో సక్సెస్ అవ్వడానికి కారణం ఏంటి సర్? వీలైతే ఆ సినిమా స్క్రీన్ ప్లే సంగతులు రాస్తారా? అలాంటి సీరియస్ డ్రామాలు మన దగ్గర వర్కవుట్ అవుతాయా?
―పి ఏ, AD 

A :   ‘జోకర్’ సైకలాజికల్ సబ్జెక్టు, పైగా యాంటీ హీరోతో డార్క్ మూవీ. తెలుగులో వర్కౌట్ కాదు. చూస్తున్నప్పుడు సాంతం దీన్నెంత ఏ స్టార్ ని వూహిస్తూ చూసినా ఇలాటి సబ్జెక్టు తెలుగులో బెడిసి కొడుతుందన్పించింది. ఇండియన్ ప్రేక్షకులు హాలీవుడ్ సినిమాల్ని చూసే దృష్టి వేరు. అందుకని ‘జోకర్’ ఇండియాలో కూడా హిట్టయ్యింది. దీని స్క్రీన్ ప్లే సంగతులు పనికిరావు. ప్లాట్ పాయింట్స్ నుంచి మాత్రం నేర్చుకోవచ్చు. ప్లాట్ పాయింట్ వన్, దీనికి పరిష్కారంగా ప్లాట్ పాయింట్ టూ రూల్స్ ని పాటిస్తాయి. సంఘటనల ఆధారంగా విజువల్ గా, కథని సుడిగాలిలా మలుపు తిప్పేవిగా - బలంగా, చిరస్మరణీయంగా రిజిస్టరవుతాయి (సిడ్ ఫీల్డ్  సూచించినట్టుగా). ప్లాట్ పాయింట్ వన్ మెట్రోలో రిచ్ యూత్ ని జోకర్ కాల్చి చంపే సీను, ప్లాట్ పాయింట్ టూ లో లైవ్ షోలో ఈ హత్యల్ని ఒప్పుకుంటూ యాంకర్ ని కాల్చి చంపే సీను. రెండూ షాకింగే, రెండూ అద్భుతాలే. నోట్ చేసుకోవాలి, నేర్చుకోవాలి.
   
Q : ‘సైరా’ గురించి  స్క్రీన్ ప్లే సంగతులు చదువుతున్నాను. మీరన్నట్టు ఫీల్ లోపించడమే ప్రధాన సమస్య అని నాకూ అన్పించింది. కనీసం ఉరి తీసేటప్పుడైనా ఝాన్సీ లక్ష్మీబాయి చేత వ్యాఖ్యానం చేయించి వుంటే, చివర్లోనైనా ఫీల్ తో ముగిసేదని నా అభిప్రాయం. మామూలు రివెంజి యాక్షన్ సినిమా లాగానే ముగిసింది.
―కె. త్రినాధ్, దర్శకుడు 

A : కంగనా రణౌత్ ఝాన్సీ లక్ష్మీ బాయిగా నటించిన ‘మణికర్ణిక’ లో అంతవరకూ లేని భావోద్వేగాల్ని, ఆమె పోరాట తంత్రాన్నీ ఉన్నట్టుండి చివర్లో తెచ్చి కలిపినా, పక్క పాత్రల చేత ఆమెని ఎంత కీర్తించినా కలిసిరాలేదు. కథలో అంతర్వాహినిగా వుండాల్సిన కథాంగాల్ని చివర్లో కలిపినంత మాత్రాన తప్పులు ఒప్పులై పోవు. బూతంతా చూపించి చివర్లో నీతి చెప్పే సినిమాల్లా వుంటుంది. ‘మణికర్ణిక’ లో కునారిల్లిన ఝాన్సీ లక్ష్మీ బాయి ‘సైరా’ తో  ఫీలయ్యేంత కోలుకోలేదు. లేక ఫీలయ్యేట్టు ‘సైరా’ ఫ్లాష్ బ్యాక్ చెప్పడానికి ప్రాంతీయేతురాలైన ఆమెకి ఇక్కడి ఫీలింగ్స్ తెలియకపోయి వుండాలి. ‘సైరా’ లో ఫీల్ మిస్సవడానికి కథ చెప్పిన ఝాన్సీ లక్ష్మీ బాయే కారణం  తప్ప, మేకర్స్ కే సంబంధంలేదు.

 Q : చాలామంది యంగ్ దర్శకులు ఏం సినిమా తీయాలో తెలియక కంగారు పడుతున్నారు. అయోమయంలో వున్నారు. రోమాంటిక్ థ్రిల్లర్, రోమాంటిక్ థ్రిల్లర్ అంటూ కొందరు హడావిడి చేస్తున్నారు. ఒకలాంటి స్తబ్దత ఏర్పడింది. ఏం సినిమా తీయాలో తెలియనంత అమాయకంగా తయారయ్యారు.
―దర్శకుడు

A : చేసుకున్న వారికి చేసుకున్నంత అనుకోవచ్చు. గత ఇరవై ఏళ్లుగా ఇంకో టాలెంట్ లేకుండా రోమాంటిక్ కామెడీలే  తీయడానికి వస్తూ రోమాంటిక్ కామెడీల చేపల మార్కెట్ తయారు చేశారు. ఇప్పుడు మార్కెట్ విసిగి సస్పెన్స్ థ్రిల్లర్స్ వైపు, లేదా ఇంకేదైనా ఔటాఫ్ బాక్స్ రియలిస్టిక్ వైపు చూస్తూంటే చేష్టలుడిగి చూస్తున్నారు. ఉన్నవాళ్లకి వీటిని తీసే టాలెంట్ లేదు, కొత్తగా వచ్చేవాళ్ళు ఇంకా రోమాంటిక్ కామెడీలే అనుకుంటూ వచ్చి చూసి ఆగిపోతున్నారు. లేదా మీరన్నట్టు రోమాంటిక్ థ్రిల్లర్స్ అంటున్నారు. మళ్ళీ వీటితో కూడా తమకి తెలిసిన రోమాంటిక్ కామెడీల్ని రుద్దడానికే. రోమాంటిక్ థ్రిల్లర్ వేరు, సస్పెన్స్ థ్రిల్లర్ వేరని తెలుసుకోలేరు. ఏమైనా ఈ పరిణామం చెత్తని ఊడ్చేయడానికే జరుగుతోంది. ఈ చెత్త తొలగిపోతే చైతన్య వంతులకి అవకాశాలు మెరుగవుతాయి. రోమాంటిక్ కామెడీల గుంపు వల్ల అవకాశాల్లేక ఇంతకాలం నష్టపోయారు. నిన్న ఇంకో దర్శకుడు కూడా ఇదే మాటన్నారు ఒక సీనియర్ నిర్మాత చెప్పినట్టుగా -  డిఫరెంట్ గా ఆలోచించే తనకి ద్వారాలు తేర్చుకునే కాలం వచ్చేసిందని.

―సికిందర్   

883 : స్క్రీన్ ప్లే సంగతులు -2

          సైరా కాల్పనిక డిజైనర్ చారిత్రక పాత్ర ప్రయాణం ఈ క్రమంలో వుంటుంది : పుట్టుక, పెరుగుదల, రేనాడు బాధ్యత, ప్రేమ, పూర్వపు పెళ్లి, బ్రిటిష్ దౌర్జన్యాలు, బ్రిటిషర్లపై తిరుగుబాటు, నేరస్థుడుగా ముద్ర, పోరాటం, లొంగు బాటు, ఉరితీత. ఈ 11 దశల్లోని మొదటి 5 ఐదు దశల్లో బిగినింగ్ విభాగం వుంటుంది. ఎప్పుడైతే కరువు కాటకాల్లో శిస్తు వసూళ్ళకి బ్రిటిష్ దొరలు దౌర్జన్యాలు చేస్తూంటారో, సైరా తిరగబడతాడు. ఈ సమస్యకి దారితీసే పరిస్థితుల కల్పనలో భాగంగా, ఎప్పుడైతే ఒక పేద రైతు భూమిని ఆక్రమించుకోవడానికి బ్రిటిష్ దొర ఎత్తుగడ వేస్తాడో, అప్పుడు సైరా ముఖా ముఖీ అయి అతణ్ణి తరిమికొట్టి గట్టి వార్నింగ్ ఇస్తాడో, అప్పుడు ప్లాట్ పాయింట్ వన్ వస్తుంది. సైరాకి బ్రిటిషర్లతో అమీతుమీకి గోల్ ఏర్పడుతుంది. దీంతో బిగినింగ్ విభాగం ముగుస్తుంది. ఇది ఝాన్సీ లక్ష్మీ బాయి పాత్ర ఫ్లాష్ బ్యాకుగా చెప్పడం ప్రారంభించిన బిగినింగ్ విభాగపు కథ.

          ఈ స్క్రీన్ ప్లే సంగతుల్ని రిపీట్ ఆడియన్స్ ని రాబట్టడానికి వలసిన డైనమిక్స్ దృష్ట్యా మాత్రమే చెప్పుకుందాం. ఇది సుప్రసిద్ధ పరుచూరి బ్రదర్స్ కి, ప్రసిద్ధ సురేందర్ రెడ్డికీ తెలియదని కాదు. ఇంకేదో తెలియజెప్పాలనీ కాదు. అంత సీన్ మనకి లేదు. అయితే సైరా తో కొట్టొచ్చినట్టు కన్పిస్తున్న దృశ్యం ఏమిటంటే రిపీట్ ఆడియెన్స్ సమస్యే. ఒకసారి చూసిన ప్రేక్షకులు ఇంకోసారి చూసేందుకు రాకపోవడం. సైరాకి రిపీట్ ఆడియెన్స్ అవసరమెందుకుందో రెండు కారణాలు కిందటి వ్యాసంలో చెప్పుకున్నాం. ఇప్పుడా రిపీట్ ఆడియెన్స్ మైనస్ అవడానికి కారణమైన మేరకు స్క్రీన్ ప్లే సంగతులు చూద్దాం. దీనికి కొంతమందిని ఓరల్ సర్వే చేస్తే, రెండో సారి ఎందుకు చూడలేమో చెప్పలేక పోతున్నారు. ఫీలైతేగా చెప్పగల్గడానికి. ఫీల్ కల్గిస్తే మళ్ళీ చూడాలనే అంటారు.

        ఈ చరిత్రలో చాలా కల్పితాలు చేశామన్నారు, పైగా ఈ తరానికి కనెక్ట్ అయ్యేలా దీన్ని తీర్చిదిద్దామన్నారు. కల్పితాల దృష్టితోనే, ఆడియెన్స్ కనెక్ట్ దృష్ట్యానే దీన్ని పరిశీలించినప్పుడు, దీనికుండాల్సిన హిస్టారికల్ అడ్వెంచర్ జానర్ మర్యాదల లోపం  కన్పిస్తుంది. రొటీన్ తెలుగు యాక్షన్ - ఎమోషన్లో చూపించారు. రౌద్రావేశాల్ని ప్రధానం చేస్తూ.   దీంతో ఈ చరిత్ర రెగ్యులర్ రొటీన్ యాక్షన్ సినిమాగా ముందుకొచ్చింది. ఈ యాక్షన్ - ఎమోషన్ హంగామా వచ్చేసి సున్నితత్వాన్ని, ఫీల్ నీ మిస్ చేశాక సినిమాటిక్ అనుభవాన్నివ్వలేదు. రిపీట్ ఆడియెన్స్ కోసం. చరిత్ర ఫీలయ్యే వస్తువు. కథ పండాలంటే కావాల్సింది యాక్షన్ - ఎమోషన్ కాదు; ఆ యాక్షన్ అడ్వెంచరై, ఆ ఎమోషన్ లో ఎమోషనల్ ట్రూత్ వున్నప్పుడు కథ పండుతుంది. ఎమోషనల్ ట్రూత్ అంటే ఒక సన్నివేశంలో మనమేం ఫీలవుతామో అది. ఎంతసేపూ కథ భగభగ మండే అగ్నిగోళమే అయితే, ఫీల్ తో కూడిన సన్నివేశాలకి, ఆగి కాస్తాలోచింపజేసే స్పేస్ కి చోటెక్కడుంటుంది. యాక్షన్ జానర్ నుంచి హిస్టారికల్ అడ్వెంచర్ జానర్ కి మారినప్పుడు, ఫీల్ తో పాత్ర కలర్ఫుల్ గా వుంటుంది, కథనంలో సస్పెన్స్ వుంటుంది, ప్రతినాయక పాత్రనుంచి వ్యంగ్యం వుంటుంది, మానవ నైజంతో పాత్రలు సజీవమైనవిగా అన్పిస్తూ, ఏం జరుగుతుందా అన్న థ్రిల్ తో పరుగులు తీస్తుంది ఆ అద్భుత రసపు (అడ్వెంచరస్) కథ. అప్పుడు ఒకసారి చూసిన ప్రేక్షకులు మళ్ళీ మళ్ళీ వస్తారు. చరిత్ర అంటేనే మానవ నైజపు వ్యక్తీకరణ. ఇదే ఆ కాలపు పాత్రల్ని నేటి ప్రేక్షకులకి కనెక్ట్ చేస్తుంది.  

***

    బిగినింగ్ విభాగమనేది మిగతా కథకి ముఖచిత్రం లాంటిది. దీన్ని సెట్ చేస్తేనే మిగతా కథ దీని సరళిలో సాగిపోతుంది. దీని ఎత్తుగడే భారంగా వుంటే, మిగతా కథా బోలెడు బ్యాగేజీతో భారంగా సాగుతుంది. సైరా పాత్రకి చాలా బ్యాగేజీ వుంది. పుట్టుకకి సంబంధించిన వృత్తాంతం సహా. చుట్టూ బోలెడు పాత్రలు సహా. సోలోగా కాకుండా ఎప్పుడూ క్రౌడ్ లో ఇరుక్కుని వుండడం సహా. ఎవేగా సింగిల్ ఫేస్ టు ఫేస్ యాక్షన్ కాకుండా, గుంపు పోరాటాలు సహా. ప్రారంభ దృశ్యాలతో ఎత్తుగడ ఏదో పౌరాణిక సినిమా చూస్తున్న జానరేతర ఫీలింగ్ నిస్తుంది. ‘ముత్యాల ముగ్గు’ కూడా ఉత్తర రామాయణం కథే. దాన్ని అద్భుత రసం (అడ్వెంచర్) తో ఎంత ఎవర్ గ్రీన్ గా తీశారు. సైరా చరిత్రని ఈ తరానికి చెబుతున్న కథగా చెబుతున్నప్పుడు యూత్ అప్పీల్ అందులో భాగమవుతుంది. యూత్ అప్పీల్ ని భాగం చేసుకున్నప్పుడు ఎత్తుగడ డైనమిక్స్ ని కోరుకుంటుంది, నస లేకుండా నేరుగా కథలోకి వెళ్ళిపోవడాన్ని డిమాండ్ చేస్తుంది.

          ఉదాహరణకి లక్ష్మీబాయి తన వ్యాఖ్యానంతో సైరా ఫ్లాష్ బ్యాక్ ప్రారంభించినప్పుడు, డైనమిక్స్ కి రెండు పార్శ్వాలుంటాయి. ఒక పార్శ్వంలో బ్రిటిష్ అధికారి, ఇంకో పార్శ్వంలో ఎదుగుతున్న సైరా. ఎక్కడో వున్న బ్రిటిష్ అధికారి డేగ కన్నుతో క్రూరంగా విహంగ వీక్షణం చేస్తూంటే, ఇంకెక్కడో ఎదుగుతున్న నునులేత సైరా, గురువు గోసాయి వెంకన్నతో కత్తి తిప్పుతూ శిక్షణ పొందే దృశ్యాలు. ఎందుకిలా? ఎందుకంటే జానర్ మర్యాద. డల్ గా ప్రారంభించకుండా, చైతన్యాన్ని నింపే డైనమిక్స్ తో హిస్టారికల్ కథకి ఓపెనింగ్ ఇమేజి. ఈ ఒక్క ఓపెనింగ్ ఇమేజిలోకి మొత్తం కథ ఇంకిపోతుంది. ఈ బిందువులో ఇంకిన కథ ఎక్కడ బిగ్ బ్యాంగ్ తో ఎలా బ్లాస్ట్ అయి బహుముఖాలుగా విస్తరిస్తుందన్న సస్పెన్స్ ని సృష్టిస్తుంది. ఇది యూత్ అప్పీల్, నేటి తరానికి చెప్పేకథ, మార్కెట్ యాస్పెక్ట్ తో క్రియేటివ్ యాస్పెక్ట్. 

          ఓపెనింగ్ ఇమేజి ఇలాగే ఎందుకుండాలి? ఎందుకంటే బ్రిటిష్ అధికారి సైరాని వెంటాడి వేటాడి ఉరి తీయించాడు. అందుకని అతను పులి, సైరా మేక. అందుకే అతడి విహంగ వీక్షణం - మేకపిల్లలా సైరా శిక్షణ. ఎంత ఐరనీ. ఎంత డేంజర్ ఫీలవుతారు ఈ ఓపెనింగ్ ఇమేజితో.

           ఏకంగా యాక్షన్ సీన్ తో హిస్టారికల్ కథని ఎత్తుకోవడం. వివిధ పోరాట కళల్లో గురువుతో శిక్షణ పొందుతున్న సైరా, మాంటేజెస్ తో క్రమంగా ఎదుగుతూ, చిరంజీవి రూపం ధరించగానే -అటున్న అమితాబ్ బచ్చన్ తో కత్తిపోరాటం చేస్తూంటే - ఎత్తుగడే ఈ ఇద్దరు సూపర్ స్టార్స్ కి ఎటాచ్ మెంట్ ఇచ్చేస్తూ ఓపెనింగ్ ఇమేజిని పరాకాష్టకి తీసికెళ్ళి అచ్చు గుద్దితే, ఇక ఫ్యాన్స్ నుంచి వచ్చే రెస్పాన్స్ ఎలావుంటుందో వూహించుకోవచ్చు. దిసీజ్ డైనమిక్స్. అంటే బ్రిటిష్ అధికారి వర్సెస్ సైరాగా, హిస్టారికల్ పోరాట కథగా, కాన్సెప్ట్ విజువలైజ్ అయిపోయే ఈ  ఓపెనింగ్ షాట్స్ తో, వెంటనే ప్రేక్షకుల్ని లాక్ చేసేసే మ్యాథమేటిక్స్. ఇది నేటి కాలపు సినిమాకి స్క్రీన్ ప్లే రచన. ‘శంకరాభరణం’ లో ఎంత విజువల్ స్టోరీ టెల్లింగ్ వుంటుంది వెర్బల్ స్టోరీ టెల్లింగ్ గాకుండా?  

          క్లుప్తతే చారిత్రిక కథకి ఆభరణం. దీనివల్ల కొన్ని పాత్రలకి, సంఘటనలకి చోటు దక్కకపోవచ్చు. ఫర్వాలేదు. కథలో తలెత్తబోయే సంక్షోభంతో సంబంధంలేని పాత్రలు, సంఘటనలు వాటికవే ఎడిట్ అయిపోతాయి. ఏ వ్యక్తికీ పుట్టిందగ్గర్నుంచీ జీవితం చరిత్ర కాదు. జీవితాన్ని మార్చేసే సంఘటన దగ్గర్నుంచే చరిత్ర. మహాత్మా గాంధీని దక్షిణాఫ్రికాలో రైల్లోంచి తోసేసినప్పట్నుంచే చరిత్ర. ఆయన ఎక్కడ పుట్టాడు, ఎలా పెరిగాడు, అమ్మ ఏం చెప్పింది, నాన్న ఏం చెప్పాడూ చరిత్ర కాదు. అది వేరే ఫ్యామిలీ డ్రామా. హిస్టారికల్ జానర్ కాదు. దీన్ని దృష్టిలో పెట్టుకోకపోవడం వల్ల తెరమీదికి చిరంజీవి రావడం బాగా అలస్యమైపోయింది, ఆలస్యమయ్యాక  వచ్చినప్పుడు కూడా ఎంట్రీ ఫ్యాన్స్ కి హుషారివ్వ లేకపోయింది. ధ్యానం చేసుకుంటున్న శివభక్తుడిగా సాత్విక దర్శనం.  ఈ భక్తి ఇంకెక్కడా పాత్రవహించలేదు. ఉరితీసేప్పుడు కూడా శివనామ స్మరణ లేదు. అక్కడ కూడా శాంతంలేదు. అదే రౌద్రం, అదే యాక్షన్. సింగిల్ ఎమోషన్. ‘లయన్ ఆఫ్ ది డెజర్ట్’ లో గిరిజన యోధుడు ఒమర్ ముఖ్తార్ ని ఉరి తీసేప్పుడు దైవాన్నిస్మరించుకుంటాడు. ఇది సహజ ప్రక్రియ. ఫీల్. కళ్ళు చెమర్చడానికి వీలిచ్చే, కదిలించే అంతిమ విషాదం.

***

        ఇలా రెండొందల యాభై కోట్ల సినిమా ఎలా తీయాలో కంప్యూటర్ ముందు కూర్చుని ఒకటే రాసేస్తున్నాడన్పించవచ్చు. ఇలా రాయడానికైనా బోలెడు చూడాలి, చదవాలి. ఆ చూసింది, చదివింది అప్లయి చేసి రాయాలి. రాయడమంటే సొంత అభిప్రాయాలని రుద్దడం కాక, నిదర్శనాల్ని ఏకరువు పెట్టడం. 

          సైరాకి ఇద్దరు అతివలతో మొదటి డైనమిక్స్ బావున్నాయి. ఒక అతివకి తాళి కట్టాక, ఇంకో అతివతో ఎప్పుడో చిన్నప్పుడు పెళ్ళయిందని తెలియడం. తెలిశాక ఆమే వుంటుంది, నువ్వూ వుంటావని ఇద్దరికీ బలంగా చెప్పలేకపోవడం మాత్రం డైనమిక్స్ ని బలహీనపర్చింది. ఫీల్ ని పోగొట్టింది. ఇక ఇరుగు పొరుగు పాలెగాళ్ళ డైనమిక్స్ సరిగ్గా కుదరకపోవడానికి వాళ్ళ పాత్రల్ని కలుపు మొక్కల్లా భావించడం కారణం. పెరగనిస్తే సైరాని మింగేస్తాయని.

          ఇక ఈ బిగినింగ్ విభాగంలో తర్వాతి కథకోసం అనేక లీడ్స్ ఇచ్చారు. సైరా జలాసనం సీను ఒకటి. ఇది ఎందుకంటే, క్లయిమాక్స్ లో బ్రిటిష్ దళాల్నుంచి తప్పించుకునే సీనుకి లాజిక్ కోసం. అలాగే కార్తీక పౌర్ణమి నాడు దీపం వెలిగించే ఆచారంతో ఇంకో సీను. ఇదెందుకంటే, క్లయిమాక్స్ లో మళ్ళీ దీపం వెల్గించ డానికి వెళ్ళినప్పుడు పట్టుబడే సీన్ని కన్విన్స్ చేయడానికి. ఒక దర్శకుడున్నారు. ఏదైనా చెప్తే వెంటనే ఆయన ముందు కథతో పోల్చి చూసుకుంటారు - అక్కడ మ్యాచ్ అవుతుందా లేదా అని. ఆయన ముందు కథ దృష్ట్యానే కథ ఆలోచిస్తారు. అక్కడ మ్యాచ్ కాకపోతే, స్పూన్ ఫీడింగ్ లా వుంటే, వ్యతిరేకంగా వుంటే, తీసేస్తారు. ఇదొక విధమైన ఎడ్యుకేషన్.

          ఇలాటి స్పూన్ ఫీడింగ్ సీన్లలో కొన్ని ఈ బిగినింగ్ విభాగం లోని పైన చెప్పుకున్న రెండు సీన్లు. వీటిని తీసేసి నేరుగా క్లయిమాక్స్ లోనే  పెట్టుకోవచ్చు. అక్కడ అప్పుడవి కొత్తగా అన్పిస్తాయి. మూవీ రన్ మొనాటనీ అన్పించకుండా రీఫ్రెష్ అవుతుంది కూడా. ఇలాటి చాలా సీన్లు లీడ్ గా ఇవ్వడం వల్ల ఏమయిందంటే, సైరా పాత్రని పరిచయం చేయడానికి, లేదా నిర్వచించడానికి, ఒక స్పష్టత లేకుండా క్యారక్టరైజేషన్ కి చాలా చాలా విషయాలు చెప్పడం, సమాచారమివ్వడం, చాలా చాలా బ్యాగేజీ తగిలించడమయింది.

          సుమారు గంటపాటు సాగే ఈ బిగినింగ్ విభాగంలో, హిస్టారికల్ జానర్ లక్షణమైన సస్పెన్స్ ని క్రియేట్ చేసే ఒక్క సీనూ లేదు. ఒక్క సీను ప్రిమానిషన్ గా లేదా ఫోర్ షాడోయింగ్ గా వేసి వుంటే, అది అప్పటికపుడు ఆ క్షణాన సస్పెన్స్ ని క్రియేట్ చేస్తూ బోల్డు ఫీల్ తో, ఆందోళనతో  ప్రేక్షకుల్ని కూర్చోబెట్టేసేది. కథనమంటే ప్రశ్న రేకెత్తించడం, జవాబు నాపడమే. ఈ బిగినింగ్ విభాగంలో వృధా అయిన కార్తీక పౌర్ణమి నాడు సైరా దీపం వేల్గించే సీనుతో దీన్ని సాధించవచ్చు. సైరా దీపం వెల్గించాక అది టప్పున ఆరిపోవడంతో.

          వెల్గించిన దీపం ఆరిపోవడం సైరాకి అపశకునం (ప్రిమానిషన్), కథనానికి పరిణామాల హెచ్చరిక (ఫోర్ షాడోయింగ్). ఇది సృష్టించే సస్పెన్స్, ఫీల్ మామూలైనవి కావు. మళ్ళీ క్లయిమాక్స్ లో ఇదే దీపం వెల్గిస్తున్నప్పుడు ఆ సస్పెన్స్ టెర్రర్ గా మారి ఉత్కంపఠ రేపే ఫీల్ కి దారితీస్తుంది. ఒక సీను వేస్తే అది కథకుపయోగాపడాలి, లీడ్ కోసం స్టేల్ గా వేసుకోవడం కాదు, వృధా చేసుకోవడం కాదు. ఆలోచించి కథనం చేసినప్పుడు, ఆలోచిస్తూ అనుభవిస్తూ కథనం చూడ్డం సాధ్యమవుతుంది. ఆలోచనకి తావివ్వని, అనుభవానికి వీలివ్వని కథనం జవజీవాల్లేని యాంత్రికమే.     

***

     ప్రతినాయకులైన బ్రిటిష్ పాత్రలలో కూడా ఫీల్ కన్పించదు. కమర్షియల్ సినిమా విలన్ అరుపులే, వీరంగాలే. సైలెంట్ గా సైరా చాపకిందికి నీళ్ళు తెచ్చే కుయుక్తులు కన్పించవు. దొంగదెబ్బ తీసే సస్పెన్స్ వుండదు. ఓపెన్ గా - వెళ్ళండి వాళ్ళని తన్నండి -  లాంటి డైలాగులతో నిస్సారంగా అరవడంగానే వుంది ఎంతసేపూ. వాళ్ళు తెలుగు సినిమా విలన్స్ కాదు, బ్రిటిషర్స్. బ్రిటిష్ మిలిటరీ పెద్దల ప్రవర్తన ఎలా వుంటుందో తెలుసుకోవడానికి ఆ బ్రిటిష్, హాలీవుడ్ సినిమాలున్నాయి.   

          ప్లాట్ పాయింట్ వన్ సీనుగా సైరా ముఖాముఖీ సవాలు విసిరి జూనియర్ బ్రిటిష్ అధికారిని తోకముడిచి పారిపోయేలా చేసే ఘట్టంగా వచ్చింది. కానీ చరిత్రలో ఉయ్యాలవాడని ముందుగా పిల్చి మాట్లాడినట్టుగా వుంది. ఇది సహజ ప్రక్రియ. చర్చలు విఫలమైతేనే పోరాటాలు మొదలవుతాయి. అలా బ్రిటిష్ సీనియర్, జూనియర్ అధికారులకీ సైరాకీ ముందుగా ఒక చర్చల ఘట్టం వుండాల్సింది. అప్పుడు ఎలాగూ విఫలమయ్యే చర్చల ఘట్టంలో సైరా పాత్రకి గోల్ ఎలిమెంట్స్ సమకూరి కథ బలీయమయ్యేది. కోరిక, పణం, పరిణామాల హెచ్చరిక, ఎమోషన్ అనే గోల్ ఎలిమెంట్స్. బ్రిటిషర్లతో ముఖాముఖీ చర్చల ఘట్టం వల్ల సైరాలోని దౌత్య, నేతృత్వ, రాజనీతి లక్షణాలు వ్యక్తమయ్యేవి. రాజకీయంగా పాత్రేమితో అర్ధమయ్యేది. కరువు కాటకాల్లో కూడా పన్నులు ఎందుకు కట్టాలో, కట్టకూడదో, ఈ సమావేశపు ఎజెండా. ఆ నాటి నుంచీ రాయలసీమ కరువు సీమేనన్నబ్రతుకు చిత్రం ప్రేక్షకులకి ఎస్టాబ్లిష్ అవ్వాలి, ఫీలవ్వాలి. (..the hardest part is making a story set in the past resonate with today’s audiences …Ironically, however, what makes a period picture commercially viable in today’s market, whether it’s a TV mini-series or feature movie, is not covering the same old story but finding something new ― Jon James Miller). ఈ సమావేశంలో కూడా రౌద్రంగా మాస్ అరుపులు అరవకుండా,హూందాతనంతో ఆనాటి రేనాడు రాచమర్యాదలెలా వుండేవో చిత్రించి, చర్చల్ని విఫలం చేస్తే, దీని ఫలితంగా బ్రిటిషర్లతో పరిణామాలెలా వుంటాయో, సైరా తీసుకుంటున్న రిస్క్ ఎంత అపాయకరమో ప్రేక్షకులు ఫీలయ్యేట్టు చేస్తే, సైరా గోల్ ఎలిమెంట్స్ సమకూరి బలమైన కథ పుట్టేది. ఈ నేపధ్యంలో యాక్షన్, జూనియర్ అధికారిని తరిమికొట్టడం వగైరా సైరా తెగింపుతో రియల్ అడ్వెంచర్ కి అద్భుతంగా తెరతీసేది.

(సశేషం)

―సికిందర్