రివ్యూలు, సాంకేతికాలు, స్క్రీన్ ప్లే సంగతులు...

టికెట్లు దొరకడం యోగం, సినిమాలు చూడడం భోగం, రివ్యూలు రాయడం రోగం!

Sunday, April 12, 2020

927 : క్రైం థ్రిల్లర్ జానర్ మర్యాద - 5


     క్రైం థ్రిల్లర్ కథలతో వుండే సౌలభ్యం ఏమిటంటే ఇవి రాయడానికి హత్య చేసి చూడాల్సిన అవసరం లేదు. కనీసం ఒక  హత్యకి గురైన శవం చూసిన అనుభవం వుండాల్సిన అవసరం కూడా లేదు. పోలీసుల్ని తోసుకుంటూ వెళ్లి  మర్డర్ సీన్ ని కళ్ళారా చూడాల్సిన అవసరం కూడా లేదు. ప్రేమ కథలు రాయాలంటే, కుటుంబ కథలు రాయాలంటే ఎంతో కొంత జీవితానుభవం వుండాలేమో. క్రైం థ్రిల్లర్ కథలు రాయడానికి జీవితానుభవం కోసం ప్రయత్నిస్తే జైల్లో వుంటారు. అక్కడ తోటి కిల్లర్స్ ఆటలు పట్టిస్తారు. కామెడీ అయిపోతుంది కెరీర్. కనుక  ఎంత కొత్త రైటరైనా, మేకరైనా రియల్ లైఫ్ అనుభవం లేకుండా మర్డర్ల సినిమాలు శుభ్రంగా రాసుకోవచ్చు, తీసుకోవచ్చు. ప్రపంచంలో ప్రతీ క్రైం థ్రిల్లర్ రచయితా / దర్శకుడూ ఈ అనుభవం లేకుండా రాసిన వాడే / తీసిన వాడే. కాబట్టి ఈ జానర్లోకి వచ్చే కొత్త రైటర్లు, మేకర్లు అధైర్య పడాల్సిన పని లేదు. రాయడానికీ తీయడానికీ తమకేం తెలుసని గాకుండా, ఏం రాస్తున్నారో, ఎలా తీస్తున్నారో చెక్ చేసుకుంటే చాలు...

        త వ్యాసం ‘క్రైం థ్రిల్లర్ రాయడమెలా?’ లో (వ్యాసం కింద లింక్ ఇచ్చాం), శాంపిల్ కథలో హత్యతో క్రైం సీన్ ని స్థాపించడం గురించి తెలుసుకున్నాక, ఇప్పుడు దాని తాలూకు ఇన్వెస్టిగేషన్ కథనం ఎలా వుంటుందో చూద్దాం. ఇతర అన్ని జానర్లకి వుండే స్ట్రక్చరే దీనికీ వుంటుంది. బిగినింగ్ మిడిల్ ఎండ్ విభాగాల్లో అవే బిజినెస్సులుంటాయి. బిగినింగ్ లో కథ తాలూకు సెటప్, మిడిల్లో సమస్యతో సంఘర్షణ, ఎండ్ లో పరిష్కారం వుంటాయి. ప్లాట్ పాయింట్ వన్ సమస్యని ఏర్పాటు చేస్తే, ప్లాట్ పాయింట్ టూ ఆ సమస్యకి పరిష్కారాన్ని చూపిస్తుంది. ఇప్పుడు శాంపిల్ కథలో హత్యతో వివరించుకున్న క్రైం సీన్ అనేది బిగినింగ్ తాలూకు సెటప్ వల్ల వచ్చిన ప్లాట్ పాయింట్ వన్ సీను. అంటే సమస్య ఏర్పాటు. అంటే పోలీస్ డిటెక్టివ్ హీరోకి గోల్ ఏర్పాటు. హంతకుణ్ణి పట్టుకోవాల్సిన గోల్ ఏర్పాటు.


      దీంతో మిడిల్ విభాగం మొదలవుతుంది. మిడిల్ విభాగమంటే గోల్ కోసం సంఘర్షణ గనుక, ఆ సంఘర్షణ పోలీస్ డిటెక్టివ్ కి హంతకుడి (విలన్) తో వుంటుంది. ఈ సంఘర్షణ ప్లాట్ పాయింట్ టూ వరకూ కొనసాగి, అంతిమంగా పోలీస్ డిటెక్టివ్ కి అక్కడొక పరిష్కార మార్గం లభించి, ఎండ్ విభాగం ప్రారంభమవుతుంది. ఇక్కడ ఫైనల్ గా హంతకుణ్ణి పట్టుకుంటాడు. ఇంతకి మించి బేస్ స్ట్రక్చర్ ఇంకేమీ లేదు. 

        ఈ బేస్ స్ట్రక్చర్ మీద కథనంతో చేసే క్రియేటివిటీయే కథకి రక్తమాంసాలు సమకూర్చి పెడుతుంది. అంటే ముందుగా బేస్ స్ట్రక్చర్ లో కథని రేఖామాత్రంగా ప్లాన్ చేసుకోవాలి. అంటే ఐడియాతో మొదలెట్టాలి. ఇక్కడ చెప్తున్న విధంగా స్టెప్ బై స్టెప్ రేఖామాత్రమైన బేస్ స్ట్రక్చర్ చేసుకుంటే, ఇంకే అనుమానాలూ వేధించవు. ముందుగా ఐడియా ని వర్కౌట్ చేసుకోవాలి. ఒక బిజినెస్ మాన్ ని ఇంకో బిజినెస్ మాన్ హత్య చేస్తే, పోలీస్ డిటెక్టివ్ చనిపోయిన బిజినెస్ మాన్ ని బతికించి, చంపిన బిజినెస్ మాన్ ని పట్టుకున్నాడు - అని ఒక ఐడియా ఏదో తట్టిందనుకుందాం - ఈ ఐడియాలో స్ట్రక్చర్ వుండేట్టు చూసుకోవాలి. ఒక బిజినెస్ మాన్ ని ఇంకో బిజినెస్ మాన్ హత్య చేస్తే (బిగినింగ్), పోలీస్ డిటెక్టివ్ చనిపోయిన బిజినెస్ మాన్ ని బతికించి (మిడిల్), చంపిన బిజినెస్ మాన్ ని పట్టుకున్నాడు (ఎండ్) - స్ట్రక్చర్ వచ్చేసింది. బిజినెస్ మాన్ హత్య ప్లాట్ పాయింట్ వన్ సీను, చనిపోయిన బిజినెస్ మాన్ ని బతికించడం ప్లాట్ పాయింట్ టూ సీను - స్ట్రక్చర్ వచ్చేసింది. 

       
ఇప్పుడు స్క్రీన్ ప్లేకి రెండు మూలస్థంభాల్లాంటి ఈ రెండు ప్లాట్ పాయింట్ సీన్లని దగ్గర పెట్టుకుని, వీటి మధ్య రేఖామాత్రపు మిడిల్ కథ నల్లుకోవాలి. అల్లుకున్నతర్వాత, ఇక రేఖామాత్రపు మిడిల్ కథకి, క్రియేటివిటీకి పని పెడుతూ పూర్తి స్థాయి ఆర్డర్ (సీన్లు) వేసుకుంటూ పోవాలి. ఆర్డర్ వేసుకున్నాక, ఆర్డర్ లో వున్న సీన్లని విస్తరిస్తూ, క్రియేటివిటీని తారాస్థాయికి తీసికెళ్తూ ట్రీట్ మెంట్ రాసుకుంటూ పోవాలి. ట్రీట్ మెంట్ రాసుకున్నాక క్రియేటివ్ సత్తువ కొద్దీ, డైలాగ్ వెర్షన్ కూడా రాసి స్క్రిప్టు ముగించెయ్యాలి. ఇప్పుడు రక్తమాంసాలతో షూటింగుకి రెడీ. 

        ఇంత సులభమా? కాదు. క్రియేటివ్ దశ కొచ్చేసరికి వుంటుంది అసలు సంగతి. రాత్రింబవళ్ళు మతిచెడే పరిస్థితి. క్రియేటివ్ దశలోనే జానర్ మర్యాదలుంటాయి, క్రియేటివ్ దశలోనే సస్పెన్స్, టెంపో నిర్వహణ వస్తాయి, క్రియేటివ్ దశలోనే అన్నినేర పరిశోధనా పద్ధతుల అమలూ వుంటుంది. క్రియేటివ్ దశలోనే...ఈ కింద చెప్పుకునే చాలా వుంటాయి- 

        ఈ సందర్భంగా రెండు సినాప్సిస్ లు అందాయి. ఈ క్రైం థ్రిల్లర్స్ లో ఏం రాశారంటే, ఒక హత్యతోనే కథంతా రాశారు. ఒక హత్య సినిమాకి సరిపోదు. కనీసం ఇంటర్వెల్ ముందు ఇంకో హత్య, సెకండాఫ్ లో ఇంకో హత్యా జరిగితే గానీ సినిమా అనే రెండు గంటల వ్యవహారం మాట వినదు. ఇలాంటి క్రియేటివిటీలు తెలుసుకోవాలి. పైన ఉదాహరణకి చెప్పుకున్న ఐడియా ఒకే హత్యతో వుందంటే, పాయింటు ఒక హత్యతోనే వుంటుంది. ఐడియాని విస్తరించినప్పుడు కథనంలో మరికొన్ని హత్యలు వస్తాయి. ఆ హత్యలు కూడా ఆషామాషీగా వుండకూడదు. ప్రధాన హత్య యజమాని హత్యయితే, అనుబంధ హత్య యజమాని ప్రియురాలిదై వుండాలి. ఇంకో అనుబంధ హత్యగా చూసి చూసి యజమాని భార్యని చంపెయ్యాలి. ఇలా తీవ్రత పెరగాలి. అంతేగానీ యజమాని హత్య తర్వాత పని వాణ్ణి, వాచ్ మన్ నీ చంపుకుంటూ కూర్చుంటే సినిమా ససేమిరా అంటుంది. 

       
ఇక్కడ అర్ధమవడం కోసం - 
     బిగినింగ్ - మిడిల్ -ఎండ్ వరస క్రమంలో లీనియర్ కథనమే చూస్తున్నాం. ఒక మర్డర్ ఇన్వెస్టిగేషన్ పోలీస్ కథ నాన్ లీనియర్ గానూ వుండొచ్చు. అంటే ఫ్లాష్ బ్యాక్స్ తో వుండొచ్చు. ఫ్లాష్ బ్యాకులు ఎక్కువైపోతే (మల్టిపుల్ ఫ్లాష్ బ్యాక్స్) ఇన్వెస్టిగేషన్ క్రోనాలజీ గజిబిజి అయిపోతుంది, ప్రేక్షకులు ఫాలో అవడం కష్టమైపోతుంది. ప్రేక్షకులు ఫాలో అవడం కష్టంగా వుందంటే, ఆ కథనం విఫలమైనట్టే. ఆ కథనం జానర్ మర్యాద తప్పినట్టే. క్రైం థ్రిల్లర్ జానర్ మర్యాదల్లో ప్రేక్షకుల హర్మోన్ల ప్రేరేపణ కూడా ఒకటి. 


        గత వ్యాసాల్లో పేర్కొన్న క్రైం రచయితల సలహాదారైన మాజీ పోలీస్ డిటెక్టివ్ గేరీ రాడ్జర్స్ ఇంకేమంటున్నాడంటే, స్టోరీ సైన్స్ ని అర్ధం జేసుకోమంటున్నాడు. క్రైం థ్రిల్లర్లు చదివే పాఠకులు ఎందుకు విడువకుండా రాత్రంతా మేల్కొని చదువుతారు? (తెలుగు డిటెక్టివ్ నవలలు గంట రెండు గంటల్లో ఏకబిగిన చదివేసే పాఠకులుండే వాళ్ళు). ఆ రచయితలు  ప్రయోగించే పదాలు అలా వుంటాయి. ఆ పదాలకి మెదడులో ఎండార్ఫిన్లు విడుదలవుతాయంటున్నాడు గేరీ. ఇక ఆ పుస్తకం విడిచిపెట్ట లేరు. అదన్నమాట సంగతి. దీనికి సంబంధించి లీసా క్రాన్ రాసిన పుస్తకాన్ని సిఫార్సు చేశాడు (ఈ పుస్తకం కొనలేం గానీ, ఆవిడ వెబ్సైట్ లింక్ వ్యాసం చివర ఇస్తున్నాం. ఇందులో ఆవిడ స్టోరీ సైన్స్ గురించి విస్తృత సమాచారం పొందుపర్చింది). 

        అంటే మెదడులో ఎండార్ఫిన్లు పిచికారీ కొట్టినట్టు విడుదలవుతూ వుండాలంటే వెండితెర మీద కథనం ముందుకు పరిగెడుతూ వుండాలన్న మాట. ఆ కథనంలో క్షణం క్షణం థ్రిల్లో సస్పెన్సో వుండాలి. అలా ముందుకు పరిగెడుతున్న కథనం ఆగి, వెనక్కి తిరిగి ఫ్లాష్ బ్యాకులేసుకుందా, ఇక మెదడులో ఎండార్ఫిన్ల స్రావం ఆగిపోతుంది. వెనక్కి తిరిగి ఫ్లాష్ బ్యాకుల్ని అర్ధం జేసుకోవడానికి మెదడు బిజీ అవడంవల్ల ఎండార్ఫిన్లని విడుదల చేయదు. ముందుకు పరిగెడుతున్న కథనం ఒకసారి ఆగి ఫ్లాష్ బ్యాక్ వచ్చినా, లేదా ముందుకు పరిగెడుతున్న కథనం పదేపదే ఆగుతూ మల్టీపుల్ ఫ్లాష్ బ్యాక్స్ వచ్చినా, ఎండార్ఫిన్లు విడుదల కానే కావు. ఎందుకిలా? ఫ్లాష్ బ్యాకుల్లో వుండేది కథ కాదు. నడుస్తున్న కథకి పూర్వ సమాచారం మాత్రమే. ఫ్లాష్ బ్యాకులతో వుండే సినిమా అంతా కథ కాదు. ఫ్లాష్ బ్యాకులు తీసేస్తే మిగిలుండేదే కథ. ఫ్లాష్ బ్యాకుల వల్ల ఎంత కథ కోల్పోతారో దీన్నిబట్టి అర్ధంజేసుకోవాలి. ఇలా ఫ్లాష్ బ్యాక్ అంటే సమాచారమే గనుక, సమాచారం కథకాదు గనుక, కథ కాని దానికి ఎండార్ఫిన్ల తోడ్పాటు వుండదు. హార్మోన్లు రిలాక్స్ అయిపోతాయి. ఈ సైన్స్ ని అర్ధం జేసుకోవాలి. 

        లీనియర్ స్క్రీన్ ప్లేలని చూస్తే, ఈ సైన్స్ ఆధారంగానే క్యారక్టర్ ఆర్క్, టైం అండ్ టెన్షన్ గ్రాఫ్ అనే రెండు స్క్రిప్టింగ్ టూల్స్ ఏర్పాటైనట్టు గమనించగలం. ఇవి లీనియర్ స్క్రీన్ ప్లేలకే వుంటాయని సినిమాల్ని చూసి కనుగొన్నారు పండితులు. ఫ్లాష్ బ్యాక్స్ తో వుండే నాన్ లీనియర్ స్క్రీన్ ప్లేలకి వుండవు. వీటిని బోధించడం కూడా లీనియర్ స్క్రీన్ ప్లేలకే భోదిస్తారు. కథనం ఫ్లాష్ బ్యాకుల వల్ల వెనక్కీ ముందుకూ అవుతునప్పుడు, మనం హీరో క్యారక్టర్ ఆర్క్ (పాత్రోచిత చాపం) గానీ, కథనంలో కాలంతో అనులోమంగా వుండే టెన్షన్ ని గానీ ఫీల్ కాం. ఈ రెండు టూల్స్ ని ఫ్లాష్ బ్యాక్స్ రహిత ఎడతెగని కథనం వున్నప్పుడే ఫీలవుతాం, థ్రిల్లవుతాం.. 

        అసలీ ఫ్లాష్ బ్యాకుల ఫ్యాషనేంటి, లీనియర్ కథనంతో చక్కటి క్లీన్ లైన్ ఆఫ్ యాక్షన్ చూపించకుండా. 84 యాక్షన్ సినిమాలు తీసిన రాం గోపాల్ వర్మ, ఒక్కటి కూడా ఫ్లాష్ బ్యాక్స్ తో తీయలేదు. 

 
       క్రైం థ్రిల్లర్ మిడిల్ కథనం క్రియేటివిటీ గురించి ఇంకా చెప్పుకుంటే - గేరీ రాడ్జర్స్ ఏమని సలహా ఇస్తాడంటే, మూస లోంచి బయటికి రావాలంటాడు. ఇంకా ఈ కాలంలో అవే పోస్ట్ మార్టం, టాక్సికాలజీ, బాలస్టిక్ మ్యాచింగ్, డాక్యుమెంట్ ఎగ్జామినేషన్ అంటూ అక్కడే ఆగిపోకుండా, వీటితో బాటూ - డీఎన్ఏ, ఆటోమేటెడ్ ఫింగర్ ప్రింట్ ఐడెంటిఫికేషన్, వైర్ టాప్స్, రూంబగ్స్, పాలీగ్రాఫ్, అండర్ కవర్ ఆపరేటర్స్, హిప్నాసిస్, సైకలాజికల్ ప్రొఫైలింగ్, కంప్యూటర్ ఎనలైజింగ్, శాటిలైట్ సర్వేలెన్స్, ఎంటమాలజీ మొదలైనవి కూడా అవసరాన్నిబట్టి కథలోకి తీసుకోవాలంటాడు. 

(మిగతా రేపు)

సికిందర్