619 :సందేహాలు - సమాధానలు

 Q:    స్పెషల్ ఆర్టికల్ 617 లో దర్శకుడు విజువలైజ్ చేస్తే రచయితలు మంచి అవుట్ పుట్ ఇస్తారని మీరు రాశారు. దర్శకుడు రాజమౌళి గారి విజయ రహస్యం సినిమా తీస్తున్నంత కాలం రచయితల్ని ఇన్వాల్వ్ చేసి వాళ్లకి విజువల్ నేరేషన్ ఇవ్వడమే నంటారా?
―రవికుమార్, హైదరాబాద్
A:     రాజమౌళి గారి విజయ రహస్యం రాజమౌళి గారిదే. రచయితల్ని ఇన్వాల్వ్ చేసి విజువలైజ్ చేస్తున్నందుకు ఆయన విజయాలు సాధిస్తున్నారనుకోలేం.  రచయితల వల్ల ఆయన విజయాలు సాధిస్తున్నారనడం హస్యాస్పదమవుతుంది. నిజానికి ఆయన పనితీరు ఆయన దగ్గర పనిచేసే రచయితలకి ప్లస్ అవ్వాలి. కానీ ఆయన దగ్గర పని చేసివచ్చి సినిమాలు తీస్తున్న ఆయన అసిస్టెంట్స్ పరాజయాల పాలవుతున్నారు. వాళ్ళ రచనా సామర్ధ్యం చాలా ఘోరంగా, విస్తుపోయేలా వుంటోంది. దీనికేమనాలో ప్రత్యేకంగా ఆలోచించాలి. బాహుబలి వర్కింగ్ స్టిల్ ఒకటి చూశాం. ఇద్దరు రచయితలు ఎదురుగా కూర్చుని వుంటే రాజమౌళి సీను రాస్తున్నారు, లేదా రచయితలు రాసింది దిద్దుతున్నారు, లేదా ఇంకేదో చేస్తున్నారు. ఏం చేస్తున్నా అది రచయితలకి పాఠమే. కానీ అంత మెగా మూవీ చూసి రచయితల  గురించి ఎవరూ మాట్లాడుకోలేదు. వాళ్ళెవరో కూడా సరిగ్గా తెలీదు. సినిమా దర్శకుడి మీడియా కాబట్టి. రచయితలకి ఈ స్ట్రగుల్ ఎప్పుడూ వుండేదే. అందుకే దర్శకులవుతున్నారు. రెంటికీ చెడ్డ రేవడి అవుతున్నారు. ముందు రాయగల్గితేగా తీయగల్గేది.

 Q:    ఎంత బాగా స్క్రిప్టు రాసుకున్నా ఎందుకో పూర్తి విశ్వాసం, సంతృప్తి కలగదు. ఎవరికైనా చూపిద్దామంటే మన ఇగో అడ్డొస్తుంది. రాసుకున్నది బంపర్ అని నమ్మడమెలా?
―విఘ్నేష్, దర్శకుడు ( అసలు పేరు గోప్యంగా వుంచమన్నారు)
A:     ఒకటి మార్కెట్ యాస్పెక్ట్, రెండు స్ట్రక్చర్ - ఈ రెండూ స్క్రిప్టులో వుంటే రాసింది బంపర్ అని కళ్ళుమూసుకుని నమ్మ వచ్చు. వచ్చిన సమస్యేమిటంటే ఈ రెండూ తెలియకుండానే ఎంతో మంది స్క్రిప్టులు రాసేస్తున్నారు. కొందరైతే హీరోలకో, నిర్మాతలకో విన్పించేసి ఓకే కూడా చేయించుకుంటున్నారు. కానీ ఎందుకనో మీలాగే డౌట్ వచ్చి సంప్రదింపులు జరుపుతున్నారు. చూస్తే ఆ స్క్రిప్టుల్లో  ఏవైతే ఈ 21 వ శతాబ్దపు తెలుగు సినిమాల్లో కొత్తగా వచ్చి అట్టర్ ఫ్లాప్ చేస్తున్నాయో - ఆ నాల్గు దుష్టశక్తులు జడలు విప్పి నాట్యం చేస్తూంటాయి.1. మిడిల్ మటాష్, 2. పాసివ్ పాత్రలు, 3. ఎండ్ సస్పెన్స్, 4. సెకండాఫ్ సిండ్రోం. ఇవన్నీ స్ట్రక్చర్ పరమైన దుష్టశక్తులే. కాబట్టి స్ట్రక్చర్ అంటే ఏమిటో తెలీదు.  ఇక మార్కెట్ యాస్పెక్ట్ ముసలి వాళ్ళ కోసమన్నట్టు వుంటుంది. కుర్ర దర్శకుడు కూడా ముసలి ఆలోచనలే చేస్తున్నాడు. 

          ఇంతా చేసి ఇలా సంప్రదించే వాళ్ళు  ఈ వ్యాసకర్త రాసే రివ్యూలో, ఆర్టికల్సో  చదివి జ్ఞానం పెంచుకున్నామని చెప్పే వాళ్ళే. పై నాల్గు దుష్ట శక్తుల గురించి వీరోచితంగా చర్చించి వాటిని ఖండించే వాళ్ళే. తీరా వాళ్ళే స్క్రిప్టులు రాసేసరికి అవే దుష్టశక్తుల సమేతంగా సింగారించి,  ఈ వ్యాసకర్తకి చూపించి దిమ్మదిరిగిపోయేలా చేసే వాళ్ళే. ఇలాటివి చాలా జరిగాయి, ఇంకా జరుగుతున్నాయి. ముందే చూపించుకుంటే ముందే సరిదిద్దుకోవచ్చు. కానీ కొందరేం చేస్తూంటారంటే, రాసుకుని హీరోలకో నిర్మాతలకో విన్పించి ఓకే చేయించుకుని,  తీరా అప్పుడు వచ్చి చూపిస్తూంటారు. అప్పుడు ఈ దుష్ట శక్తులు బయటపడి అల్లాడిపోతారు. ఇప్పుడెలా సరిదిద్దాలి?  లోపాలు సరిదిద్దితే, ఇప్పుడు  మారిపోయిన కథకి హీరోనో, నిర్మాతనో ఏమంటారనో, ప్రాజెక్టు వుంటుందో పోతుందోననో భయం. లోపాలు దిద్దుకోకుండా ముందు చెప్పిన కథతోనే ప్రొసీడవడానికీ మనసొప్పదు. ఇదొక మోరల్ డైలెమా.

          కాబట్టి ఒకటే చేయాలి, రాసుకున్న స్క్రిప్టు రాసుకున్నట్టే ఓకే అయిపోయిందా, ఇక అంతా బాగానే వున్నట్టని నమ్మి, ఆ స్క్రిప్టుని ఎవరికీ చూపించకూడదు. ముందు కెళ్ళిపోవాలి. స్క్రిప్టులో దుష్టశక్తులు మృత్యు నాదాలు చేస్తున్నాయని తెలుసుకుని మోరల్ డైలమాలో పడేకంటే, తెలుసుకోకుండా కొబ్బరికాయ  కొట్టడమే సుఖం.  ఒకచోట ఇలాగే ఓకే చేయించుకున్నాక, దుష్ట శక్తులు బయటపడి కిమ్మన కుండా వుండే పాలసీ దర్శకుడు పెట్టుకుంటే, తీరా ఆ హీరో డేట్లు కనుచూపు మేరలేక, నిర్మాత వెళ్ళిపోయి, ప్రాజెక్టు క్యాన్సిలై,  ఆరేడు కోట్ల రూపాయల నష్టం తప్పింది. హీరోకి ఒక ఫ్లాపు, దర్శకుడుకి కెరీర్ ఖరాబు కూడా తప్పాయి. ప్రస్తుతం ఇలాటిదే ఇంకో కేసుని ఎలా హేండిల్ చేసి ప్రాజెక్టుని గట్టెక్కించాలా అని ఆలోచిస్తున్నాడు ఈ వ్యాసకర్త. దుష్ట శక్తుల గురించి చెప్తే నిర్మాతకి, హీరోకి అర్ధంకావు. కాబట్టి చెప్పకుండా, కథ మారినట్టు అన్పించకుండా, దర్శకుడికి వచ్చిన అవకాశం పోకుండా, మధ్యేమార్గంగా స్ట్రక్చర్ తో చేయరాని ప్రయోగాలు చేయాలమాట.

           అందుకని ఒకసారి సొంతంగా రాసుకున్న స్క్రిప్టు ఓకే అయ్యాక, ఇక క్రాస్ చెకింగ్ ఆలోచనలు పెట్టుకోకూడదు. రాసుకున్నది బంపర్ అని నమ్మేసి కొబ్బరికాయ కొట్టడమే. అలాకాక, స్క్రిప్టుని మూవ్ చేసే ముందు క్రాస్ చెకింగ్ చేసుకుంటే ఏ గొడవా వుండదు. అయితే దేన్ని  బేస్ చేసుకుని స్క్రిప్టులు రాస్తూంటారో అర్ధంగాదు. అంతా రాసేశాక ఫలనా ఫలానా  దుష్టశక్తులు తిష్ట వేసుకుని వున్నాయని తెలిశాక కూడా, రాసిన ట్రాష్ మీద మమకారం చంపుకోరు.  మార్చడానికి ఒప్పుకోరు. స్క్రిప్టు రాయడం ఎలా ప్రారంభించాలో ‘తెలుగు సినిమా స్క్రీన్ ప్లే స్ట్రక్చర్’ అంటూ ఈ బ్లాగులోనే  రాసిన వ్యాసాల్లో మొట్ట మొదటి అధ్యాయం ఐడియా గురించే వుంది.  ముందు ఐడియాని నిర్మించకుండా స్క్రీన్ ప్లేని నిర్మించలేరని చెప్పాం. కానీ రాస్తున్న స్క్రిప్టులు చూస్తే ఐడియా దగ్గర్నుంచి ప్రారంభించడం లేదని తెలిసి పోతూంటుంది. మళ్ళీ ఈ వ్యాసాల గురించి చాలా చర్చలు చేస్తారు. ఆచరణలో ఏమీ వుండదు. ముందుగా ఐడియాని నిర్మిస్తే, స్క్రీన్ ప్లే లో ఎక్కడా ఏ దుష్టశక్తీ జొరబడదు. చాలా సింపుల్, అంతే. స్క్రిప్టులు  రాయడానికి ఎందుకు తలలు బద్దలు కొట్టుకుంటారో అర్ధంగాదు. 

          ఒకసారి బ్లాగులో మార్చి మూడున జాన్ ట్రుబీ ఇంటర్వ్యూ చూడండి.  ఐడియా ప్రాముఖ్యం గురించి ఆయనెంత చెప్పాడో తెలుస్తుంది. సినిమా మేకింగ్ లో  ప్రతీదీ హాలీవుడ్ నుంచి తెచ్చుకునేదే, కానీ  హాలీవుడ్ నుంచి స్క్రీన్ ప్లే శాస్త్రం మాత్రం తెచ్చుకోకూడదా? ఎందుకని? ఇక్కడ మొనగాళ్ళు వున్నారనా?

Q:      జాన్ ట్రుబీ గారి 22 బిల్డింగ్ బ్లాక్స్ గురించి సినిమాల ఉదాహరణలతో వివరిస్తారా?
―మహేష్ రెడ్డి,  డైరెక్షన్ రైటింగ్
 A:     బ్లాగులో మార్చి మూడున జాన్ ట్రుబీ ఇంటర్వ్యూలో సిడ్ ఫీల్డ్  పారాడైం గురించి ఆయనేం చెప్పాడో చూసే వుంటారు. ఆయనే కాదు, ఇంకా విలియం ఫ్రోగ్, మైకేల్ హాగ్ లవంటి పాత స్కూలు పండితులు కూడా సిడ్ ఫీల్డ్ మీద విరుచుకు పడతారు. కానీ హాలీవుడ్ లో 1990 ల నుంచీ సినిమాలు సిడ్ ఫీల్డ్ ఆధారంగానే తీస్తున్నారు. హాలీవుడ్ స్క్రీన్ ప్లేలని కాలానుగుణంగా మార్చుకుంటూ వస్తున్నారు. అరిస్టాటిల్ తో ప్రారంభించి, జోసెఫ్ క్యాంప్ బెల్ మీదుగా సిడ్ ఫీల్డ్ కొచ్చారు. ట్రుబీ, ఫ్రోగ్, హాగ్ ల వంటి వాళ్ళు జోసెఫ్ క్యాంప్ బెల్ తరానికి చెందిన పాత స్కూలు స్క్రీన్ ప్లే బోధకులు. అందుకే వీళ్ళు చెప్పే స్ట్రక్చర్ లో  క్యాంప్ బెల్ ‘హీరోస్ జర్నీ’ మజిలీలే కొంచెం మార్చో,  సంఖ్య తగ్గించో వుంటాయి. సిడ్  ఫీల్డ్ వచ్చేసి మరింత కమర్షియల్ కి పనికొచ్చేట్టు సరళీకరించి పారాడైం ఇచ్చాడు. ఇది పాపులరవడాన్ని జీర్ణించుకో లేకపోతున్నారు పాత స్కూలు పండితులు. వాళ్ళ దొక్కటే వాదన,  గొప్ప గొప్ప  సినిమాలు తీయడం హాలీవుడ్ మర్చి పోయిందని. కానీ ఇవ్వాళ  తెలుగులోనైనా కావాల్సింది గొప్పగొప్ప కళాఖండాలు కావు, అర్ధవంతమైన దృశ్యీకరణలు. సిడ్ ఫీల్డ్ ఇదే ఇచ్చిపోయాడు కొత్త తరానికి. కనుక ఇప్పటితరం పాత స్కూలువైపు చూడకుండా, సిడ్ ఫీల్డ్ లాంటి ‘శివ’ ని బాగా స్టడీ చేసి పట్టు సాధించడంలోనే  విజ్ఞత వుంది. నేటి తెలుగు సినిమాల స్క్రీన్ ప్లేలకి ‘శివ’లో సమస్తం వుంది. 

          ఇంకా కావాలంటే ఇక్కడ క్లిక్ చేసి ,  బ్లాగులో స్క్రోల్ డౌన్ చేసి,  జనవరి ఏడున, ‘మూడు హాలీవుడ్ ప్రామాణికాలు’ వ్యాసం చదవండి. ఇక 22 బిల్డింగ్ బ్లాక్స్ జోలికెళ్ళరు.

―సికిందర్