గుణశేఖరీయం!

        ‘రుద్రమదేవి’ సినిమా కథాకథనాల వెనుక మహా మహులుంటారు. ఏళ్ల తరబడి  దర్శకుడు చేసిన చరిత్ర శోధనా సారముంటుంది. ఆ సారమే ఎప్పుడూ కథా కథనాలకి ఆధారమవుతుంది. చరిత్రలోంచి ఆ పిండుకున్న సారమెలాటిదన్నది సినిమా గతిని నిర్ణయిస్తుంది. ఆ గతి సినిమా బలిమికీ, తద్వారా దాని చరిత్ర భాండాగార ప్రవేశార్హతకీ  దారి తీస్తుంది. చరిత్రని ఎత్తుకున్న సినిమా తానే  చరిత్ర అవడం కన్నా భాగ్యం  లేదు. ఎక్కడ్నించో వచ్చి ఒక అటెన్ బరో ‘మహాత్మాగాంధీ’ చరిత్రని ఎత్తుకుంటాడు. ఇంకెక్కడ్నించో వచ్చి ఒక త్రిపురనేని మహారధి ‘అల్లూరి సీతారామ రాజు’  జీవిత కథ ఎత్తుకుంటాడు. ఆ ఎత్తుకుంటున్నప్పుడు ఎంచుకున్న లేదా పిండుకున్న సారమెలాటిదో పరిశీలిస్తారు. ఆ సారంతో సినిమా చూసే ప్రేక్షకులకి ఏమైనా ప్రయోజనమా, స్ఫూర్తా అని కూడా ఆలోచిస్తారు. జీవిత చరిత్రల పరమార్ధమే అది. ఆ పరమార్ధానికి చేరువ కాని చిత్రణలతో చారిత్రక వ్యక్తులని పలచన చేయరు. అటెన్ బరో అయినా, మహారధి అయినా తామెత్తుకున్న చారిత్రక పురుషుల జీవిత చిత్రణల్ని అజరామరం చేశారు- ఎప్పుడు? వీఎఫెక్స్ ల టెక్నాలజీ కూడా లేని కాలంలోనే. ఎలా? ఆ చారిత్రక పురుషుల గాథల్లో పక్కాగా ఆత్మని పట్టుకునే. గాథలుగా ఆత్మని పట్టుకుని, కథలుగా ఆత్మని  పట్టుకుని కాదు. గాథల్లో  ఆత్మ దానికదే వుంటుంది. కథల్లో  ఆత్మని కల్పించుకుంటారు. గాథల్లో దానికదే ఏర్పడిన ఆత్మ ఉదాత్త చిత్రణలకి దారితీస్తుంది. కథల్లో కల్పించే ఆత్మ వ్యాపార యావతో వుంటుంది. వ్యాపార యావ కూడదని కాదు, జీవిత చరిత్రలో బిగ్ స్టార్ కాంబినేషన్లతో వ్యాపార యావే పరమార్ధమైపోతే అదొక సర్కస్ కంపెనీ అయిపోతుంది. గాథని కథగా కుదేసి ఆత్మని కృత్రిమంగా కల్పిస్తే అదొక ‘రుద్రమదేవి’ అనే కమర్షియల్ ఫార్ములా అవుతుంది. చరిత్రతో సిన్సియారిటీ సడలిన తాత్కాలిక బాక్సాఫీసు బిజినెస్ అవుతుంది.  మళ్ళీ భావికాలంలో ఏ థియేటర్ ప్రదర్శనలకీ నోచుకోలేని చెత్తబుట్ట చిరునామా నజరానాగా వుంటుంది. ఇవ్వాళ్ళ  ‘గాంధీ’ ని పట్టుకొచ్చి ఇలాగే  స్టీరియో స్కోపిక్ త్రీడీ ఎఫెక్ట్స్ తో నవీకరించి ప్రదర్శిస్తే మళ్ళీ మళ్ళీ ప్రేక్షకుల నుంచి జేజేలే అందుతాయి. ఇవ్వాళ్ళ ‘అల్లూరి సీతారామారాజు’ ని పట్టుకొచ్చి ఇదే డోల్బీ అట్మాస్ తో ఉన్నతీ కరించి ప్రదర్శిస్తే,  మళ్ళీ మళ్ళీ వహ్వాలే ధ్వనిస్తాయి ప్రేక్షకుల నుంచి.  
        ఎందుకు?

          ఎందుకు?
          ఎందుకు?

***

       కనుక సారం- ఆత్మ- గాథ- స్ఫూర్తి- ప్రయోజనం అనే స్క్రిప్టింగ్ టూల్సే  చారిత్రక సినిమా సంగతులకి మూల కేంద్రాలవుతాయి. 13వ శతాబ్దపు లెజండరీ రుద్రమదేవి జీవితమంతా  యుద్దాలతోనే గడిచిపోయింది. ఆమె తండ్రి కాలంలో కూడా నిద్రంటూ పోని శత్రువులతో నిత్యపోరాటాలే. రాజ్యం మీద కన్నేసి ఎవడో ఒకడు శత్రు రాజు పనిగట్టుకుని కత్తి దూస్తాడు. వాడితో విసుగు లేకుండా ఆమె పోరాడి మట్టి కరిపించాలి. ఓరుగల్లు (వరంగల్) రాజధానిగా కాకతీయులది సుభిక్ష రాజ్యమే అయినా, పాలకులకి మాత్రం యుద్ధాలతో శాంతి లేదు. చివరికి తన 80వ యేట, నవంబర్ 27, 1289 న యుద్ధ రంగంలోనే నేలకొరిగింది రుద్రమదేవి. ఆ నేలకొరగడం కూడా వెన్నుపోటుతోనే. మహా టక్కరి శత్రువు అంబ దేవుడితో రెండు వారాల పాటు సాగిన ఆ యుద్ధంలో ఆ వయసులో కూడా అతడామెని ఓడించ లేకపోయాడు. ఓ రాత్రి పూట గుడారంలో పూజలు చేసుకుంటున్న ఆమె దగ్గరికి పూజారుల స్థానంలో తన మనుషుల్ని పంపించి వెనుక నుంచి పొడిచి చంపించాడు.  

        ఇక రెండో పాయింటు : క్రీ.శ. 1261 -89 మధ్య కాలంలో మూడు దశాబ్దాల పాటూ పరిపాలించిన ఆమె రాజ్యంలో ప్రజలకి ఏ  లోటూ రాకుండా చూసుకుంది. కరువు కాటకాలనేవి ఏర్పడకుండా చర్యలు  తీసుకుంది. దేశమంతా కలియదిరుగుతూ ప్రజా సమస్యలు తెలుసుకుంటూ అక్కడికక్కడే పరిష్కరిస్తూ  వుండేది. తన కళ్ళ ముందే కాన్పులో ఓ స్త్రీ కన్ను మూయడంతో, తక్షణం గ్రామ గ్రామానా ప్రసూతి శాలలు కట్టించింది. వ్యవసాయం, వాణిజ్యం రెండిటినీ పట్టుగొమ్మలుగా తీర్చిదిద్దింది. సాగు నీటి కొరత లేకుండా పెద్ద పెద్ద చెరువులు తవ్వించింది. అప్పట్లో ఇటాలియన్ యాత్రీకుడు మార్కోపోలో చైనా నుంచి తిరిగి వెళ్తూ, కాకతీయ సామ్రాజ్యాన్ని సందర్శించి, రుద్రమ దేవి పాలన అమోఘమంటూ శ్లాఘించాడు. ఇలా రాజకీయ సామాజిక ఔన్నత్యాలే కాకుండా, సాంస్కృతిక అభ్యున్నతికి కూడా కృషి చేసిందామె. సంగీత సాహిత్యాల్నీ, శిల్ప నృత్య కళల్నీ పోషించింది.  పేరిణీ శివతాండవమనే కొత్త నృత్య విధానం ప్రాణం పోసుకుంది ఆమె కాలంలోనే.

        మూడో పాయింటు : ఆ మధ్యయుగాల్లో  లింగ వివక్ష ఎలా ఉండేదో వేరే చెప్పనవసరం లేదు. ఒక ఆడది రాజ్యాధి నేత కావడాన్ని ఎవడూ అంగీకరించే పరిస్థితి లేదు. రుద్రమదేవి ఈ లింగ వివక్షని కూడా అనుభవించింది యుద్ధ పీడలకి తోడూ. సామంత రాజులు, శత్రు రాజులూ చివరికి దాయాదులూ అందరూ ఒకటై,  ఆడదైన రుద్రమదేవిని ఎప్పుడెప్పుడు పదవీచ్యుతురాల్ని చేద్దామా అని కుట్రలు పన్నిన వాళ్ళే. ఈ పురుషాహంకారాన్ని కూడా  తిప్పికొడుతూ చివరి శ్వాసవరకూ పాలించింది.

         1) యుద్ధాల్లో గెలవడం 

         2) జనరంజకంగా పాలించడం

        3) పురుషాధిక్య భావజాలాన్నిమట్టు బెట్టడం
         - ఈ మూడు  ధీర లక్షణాలూ  రుద్రమదేవి జీవితపు పార్శ్వాలు. 

          ఈ మూడింటినీ సమదర్శనం చేసి స్పృశించకపోతే ఆమె చరిత్ర సమగ్రం కాదు. ఆమె చరిత్రని  ఎంత శోధించినా సారం- సందేశం- స్ఫూర్తి- ప్రయోజనం ఇవన్నీ పై మూడు పార్శ్వాల్లోనే ప్రతిఫలిస్తాయి.

        ఆమె పాలనని వెండితెరమీద ఆవిష్కరిస్తూంటే చూస్తున్న ప్రేక్షకులు  నేటి తమ నాయకుల తీరుతెన్నుల్ని బేరీజు వేసుకోగల్గాలి.  శత్రువులతో, సామంతులతో, దాయాదులతో ఆమె పోరాటాల్ని చూస్తూంటే, నేటి అధికార పార్టీల స్వపక్షంలో, ఆ అధికార పార్టీలకి విపక్షాలతో, చివరికి బంధువర్గంతో సైతం తలెత్తుతున్న రకరకాల సంఘర్షణలూ కళ్ళ ముందు కదలాడాలి. రాజ్యమేలే ఆడదిగా వివక్షని ఎదుర్కొంటున్న ఘట్టాల్ని చూస్తూంటే, జయలలితల్లో -మమతా బెవర్జీల్లో- మాయావతీల్లో- ఆ రుద్రమదేవి కన్పించి కళ్ళు తెరవాలి.  బేరీజు వేసుకునే దృష్టితో కాకపోతే చరిత్రని తీయడం, చూడడం, చదవడం ఎందుకు? చాలా శుద్ధ దండగ పని.

        ఈ మూడు పార్శ్వాలూ సినిమా కెందుకుండాలి? 

        ఆ చరిత్ర చెప్పే స్క్రీన్ ప్లే కి ఫౌండేషన్ ఇదే కాబట్టి. ‘ది స్క్రీన్ రైటర్స్ ప్రాబ్లం సాల్వర్’ అన్న ప్రసిద్ధ గ్రంధంలో సిడ్ ఫీల్డ్  పేర్కొనే ప్రకారం, మహోజ్వల సృష్టి ‘గాంధీ’ కి స్క్రీన్ ప్లే రాస్తున్నప్పుడు దర్శకుడు సర్ రిచర్డ్ అటెన్ బరో కి మహాత్ముడి జీవితంలో ఏ కోణాల్ని పట్టుకుని చిత్రించాలన్న సందేహం చాలాకాలం వేధించింది. అనేక శాఖోప శాఖలుగా విస్తరించి వున్న  మహావృక్షం లాంటి మహాత్మా గాంధీ జీవితాన్నంతా  ఎలా కాచి వడబోసి తెర క్కించాలి? ఆయన జీవితంలోని అన్ని ఘాట్టాలనీ చూపించడం సాధ్యం కాదు, మరెలా? అప్పుడు మహాత్ముడి జీవితంలోని ప్రధాన ఘట్టాల్లో మూడు  తన స్క్రీన్ ప్లేకి ఫౌండేషన్ గా బలంగా  నిలుస్తాయని ఆయన గుర్తించాడు. అవి-

         1) దక్షిణాఫ్రికాలో యువ న్యాయవాదిగా గాంధీ పోరాట జీవితం
        2) భారదేశానికి తిరిగి వచ్చి  చేపట్టిన సహాయ నిరాకరణోద్యమం
        3) హిందూ ముస్లిం సమస్య

         -ఈ మూడు పార్శ్వాల్నీ స్పృశిస్తూ తెర కెక్కిస్తే  గాంధీ జీవిత చరిత్రకి సమగ్రత వచ్చేసింది! దీనికి బుకెండ్  ముగింపు (అంటే సినిమా ప్రారంభించిన దృశ్యం దగ్గరికే వచ్చి ముగించడం : ఫ్లాష్ బ్యాక్ కథనంతో)  గాంధీ హత్యా దృశ్యం!

        ఇలా జీవిత చరిత్రల్ని చిత్రానువాదం చేసే మార్గాన్ని సులభతరం చేసి చూపించాడు అటెన్ బరో. ఈ ఫౌండేషన్ నే ఫాలో అయి, అనిల్ కపూర్ నిర్మాతగా ఫిరోజ్ అబ్బాస్ ఖాన్ దర్శకత్వం వహించిన ‘గాంధీ మై ఫాదర్’  (2007) అనే క్లాసిక్ క్రియేషన్ లో, మహాత్ముడి తనయుడి యాభై ఏళ్ల జీవితకాల గమనానికీ విజయవంతమైన స్క్రీన్ ప్లే చేశాడు. 

         2007 లోనే శేఖర్ కమ్ముల తీసిన సూపర్ హిట్ ‘హేపీ డేస్’ లోనూ కాకతాళీయంగా ఈ స్క్రీన్ ప్లే ఫౌండేషనే కన్పిస్తుంది. ఇంజనీరింగ్ కాలేజీలో ఓ నాల్గేళ్ళ కాలం హేపీగా గడిపేసిన విద్యార్థుల అనుభవాల సారం ఈ సినిమా. ఇక్కడా గాంధీ జీవితం లాంటి సమస్యే. ఏం అనుభవాలు చూపించాలి? ఎన్నెన్ని అనుభవాలు చూపించాలి? వాటన్నిటినీ ఒక అర్ధవంతమైన కథగా ఎలా కూర్చాలి? అటెన్ బరో పూనినట్టే అప్పుడు శేఖర్ కమ్ములకి సులువు తెలిసిపోయింది. 

        1) కాలేజీలో ఫ్రెషర్స్ ఎదుర్కొనే ర్యాగింగ్
        2) వాళ్ళ చదువుల సమస్య
        3) వాళ్ళ ప్రేమల గురించిన స్ట్రగుల్ 

         -అనే మూడు బ్లాకులుగా ఆ నాల్గేళ్ళ టైం లైన్ ని విభజించి, వాటి తాలూకు అనుభవాల్ని గుమ్మరించుకుంటూ పోవడంతో-  కథగా చూస్తే సమగ్రంగా కన్పిస్తుంది, చూడకపోతే తన వెంట సాఫీగా తీసుకు వెళ్ళగల  అనుభవాల దొంతరలా వుంటుంది.

         రుద్రమదేవి చరిత్రకీ విజయవంతమైన స్క్రీన్ ప్లే ఫౌండేషన్ ఇదేనని బల్లగుద్ది చెప్పొచ్చు. పండు ముదుసలి వయసులో ఆమెని వెన్నుపోటు పొడిచే ఘట్టంతో ప్రారంభించి, ఫ్లాష్ బ్యాక్ లోకెళ్ళి మొదట్నించీ ఆమె గాథంతా  చెప్పుకు రావచ్చు.

         ‘గాంధీ’ లో గాడ్సే గాంధీని చంపే సంఘటనతోనే ప్రారంభిస్తాడు అటెన్ బరో. ఆ తర్వాత ఫ్లాష్ బ్యాక్ లో కెళ్తూ  ఓ  దృష్టినాకర్షించే సంఘటన - (సౌతాఫ్రికాలో గాంధీజీని జాత్యాహంకారంతో  రైల్లోంచి తోసేసే సంఘటన) ని  ‘వెంటనే’ ఎత్తుకుంటాడు.  ఫ్లాష్ బ్యాక్ ని ఓపెన్  చేసే సరైన పద్ధతే ఇది. చెంఘీజ్ ఖాన్ చరిత్రతో రష్యన్ దర్శకుడు సెర్గీ బోద్రోవ్  తీసిన ‘మంగోల్’  (2007) లోనూ ఫ్లాష్ బ్యాక్ తో ప్రారంభిస్తూ, తొమ్మిదేళ్ళ చెంఘీజ్ ఖాన్ కి పెళ్లి సంబంధం చూసే ఆసక్తికర ఘట్టంతో ‘వెంటనే’ ఎత్తుకుంటారు. ఫ్లాష్ బ్యాక్ ఎత్తుగడ ఎప్పుడూ కథతో ‘వెంటనే’ కనెక్ట్ అవుతూ చురుకుదనంతోనే వుండాలి. అనగనగా ...అంటూ సోది చెబుతూ నిద్రపుచ్చ కూడదు. డైరెక్టుగా పాయింటు కొచ్చేయాలి. అప్పటి అమెరికా అధ్యక్షుడు రిచర్డ్ నిక్సన్ జీవితం ఆధారం గా 1995 లో సుప్రసిద్ధ దర్శకుడు ఆలివర్ స్టోన్ తీసిన ‘నిక్సన్’ ని కూడా ఫ్లాష్ బ్యాక్ తోనే ప్రారంభిస్తూ- నిక్సన్ జీవితంలో అత్యంత వివాదాస్పద ప్రధాన ఘట్టం వాటర్ గేట్ కుంభకోణపు ఒక దశతో ‘వెంటనే’ ఎత్తుకుంటారు. అంతేగానీ, జీవిత చరిత్ర ఫ్లాష్ బ్యాక్ అంటే, పుట్టుకతో మొదలెట్టి చావు దాకా తీరుబడిగా ఫ్యామిలీ వీడియో తీసుకుంటూ పోవడం కాదు. ఫోటో ఆల్బం తయారు చేసుకుని మురిసిపోవడం కాదు.

           ‘రుద్రమదేవి’ కి ఫ్లాష్ బ్యాక్ ని ప్రారంభిస్తూ వెంటనే నేరుగా,  రుద్రమ దేవిని మగపిల్లాడిగా పెంచుకుంటున్న ఆమె తండ్రి గణపతి దేవుడు,  ఆమె పద్నాల్గో ఏట ఆమెని రాజప్రతినిధిగా ప్రకటించే మహోత్సవంతో ప్రారంభించవచ్చు. ఆమె ఎందుకు మగపిల్లాడిగా పెరిగిందనే  దానికి రెండు మాటల్లో చెప్పేసి ముందు కెళ్ళి పోవచ్చు, అంతే. ఆ తర్వాత పైన చెప్పుకున్న-
        1) జనరంజక పాలన
        2) పురుషాధిక్య భావజాలం
        3) యుద్ధాలు 

        -అనే మూడు పార్శ్వాల్ని తడుముతూ సాగిపోవచ్చు. బుకెండ్ ముగింపుగా తిరిగి మొదట్లో చూపించిన అంబ దేవుడితో యుద్ధం దగ్గరికి వచ్చి, ఆమె నిర్యాణాన్ని హైలైట్ చెయ్యొచ్చు. ఎవరి చరిత్ర అయితే చెప్తున్నామో ఆ పాత్రని మించి మరో పాత్రని హైలైట్ చేసే చాపల్యానికి లోనుకాకూడదు.

***

   1983 లో కమాల్ అమ్రోహీ దర్శకత్వంలో హేమమాలిని- ధర్మేంద్ర లు  నటించిన ‘రజియా సుల్తాన్’ చరిత్రకి రుద్రమ దేవితో దగ్గరి పోలికలుంటాయి. 1205 లో జన్మించి 1240 లోనే ముప్పై ఐదేళ్ళకే తనువు  చాలించిన రజియా సుల్తాన్, ఓరుగల్లులో రుద్రమదేవి కంటే ఓ పాతికేళ్ళ ముందు, 1236 లో ఢిల్లీ సింహాసనాన్ని అధిష్టించింది. నాలుగేళ్లే పాలించింది. ఆమె తండ్రి ఢిల్లీ సుల్తాన్ తాగుబోతు, తిరుగుబోతు అయిన కుమారుణ్ణి కాదని రజియాకి అధికారాన్ని కట్ట బెడదామంటే సామంత రాజులందరూ భగ్గు మన్నారు. ఆడది రాజ్యాలేలడ మేమిటని వ్యతిరేకించారు.  కానీ చిన్నప్పట్నించీ తండ్రి ఆమెని ఆడపిల్లగా చూడలేదు. అన్ని యుద్ధ కళలూ నేర్పాడు. అంతః పురంలో ఆమె ఎప్పుడూ జనానా మొహాల్ని చూడలేదు. కాబట్టి వాళ్లలాగా పరదా పాటించడం తెలీదు. మగ పిల్లాడిలానే పెరిగింది. తనని రజియా సుల్తానా అంటే కూడా ఒప్పుకునేది కాదు. సుల్తానా అంటే  సుల్తాన్ కి భార్యో  ప్రియురాలో అవుతుంది కాబట్టి,  తనని సుల్తాన్ గా పిలిస్తేనే  పలికేది. అలా ఆమె పేరు రజియా సుల్తాన్ గా స్థిరపడిపోయింది. అయినా లింగ వివక్ష అడ్డుగోడై,  విధిలేని పరిస్థితుల్లో ఆ చెడిపోయిన కొడుక్కే రాజ్యాన్ని అప్పగిస్తే, ఆర్నెల్లకే తల్లితో బాటు హత్యకి గురయ్యాడు. ఇంకా రజియా సుల్తాన్ ని తమ అధినేత్రిగా ఒప్పుకోక తప్పలేదు సామంతులకి. 

        రుద్రమ లాగానే రజియా సమర్ధ, జనరంజక  పాలకురాలు. తిరుగుబాట్ల తలనొప్పులు ఆమెకీ తప్పలేదు. ఆ తిరుగుబాటు దార్లని వాళ్ళల్లో వాళ్లకి తంపులు పెట్టి బలహీనపర్చడం ద్వారా గొప్ప రాజనీతిజ్ఞురాలిగా పేరు గడించింది. ఆమె బలహీనత ఒక్కటే. చిన్ననాటి నుంచీ తెలిసిన ఓ బానిసని ప్రేమించడం. ఆ బానిసకి కొలువులో కీలక పదవి కట్టబెట్టడం. ఇక సామంతులతో ఆమెకి దినదిన గండమే అయ్యింది. ప్రేమకావాలా, రాజ్యం కావాలా తేల్చుకోవాల్సిన పరిస్థితి...ఇక పతనమై, ఖైదు కూడా అయి, విడుదలై ప్రేమ వైపే మొగ్గి, ఆ బానిసనే పెళ్ళి చేసుకోవడంతో ఆమె చరిత్ర ముగిసింది.

        ఈ సినిమాలోనూ  కూడా మూడే పార్శ్వాలు కన్పిస్తాయి-
        1) రజియా పట్ల లింగ వివక్ష
        2) ఆమె పాలనా తీరు
        3) ప్రేమ కోణం
        -అనేవి

                                                     ***

      ‘రుద్రమదేవి’  సినిమాలో రుద్రమదేవి  పాత్రకి కన్పించే పార్శ్వాలేమిటో ఇక  చూద్దాం. ఎంత వెతికినా ఈ సినిమాలో రుద్రమ దేవి జీవితంలో దర్శకుడు దర్శించిన  పార్శ్వం ఒక్కటే. అది - ఆడది! ఆడది! ఆడది! రుద్రమదేవి ఆడది! ఇంతకి  మించి ఏమీకాదామె! ఆమె జీవితంలోంచి పన్నెండేళ్ళు రీసెర్చి చేసి దర్శకుడు పిండుకున్న సారం- ఆత్మ- గాథ- స్ఫూర్తి- ప్రయోజనం వగైరా వగైరా ఏదైతే అది- ఇదొక్కటే! ఆడదానికి సొంత వ్యక్తిత్వమా - హమ్మా- తప్పు కదూ అన్నట్టుగా!

        సినిమా సాంతం ఆమె ఆడతనాన్ని ఒక ఇష్యూ చేసి, సినిమాలోని పాత్రలకంటే కూడా దర్శకుడే ఎక్కువ వివక్ష ఫీలవుతున్నట్టు; ఆమెని ఎదగనివ్వకుండా, స్వతంత్రంగా రాజ్యాన్నేల నివ్వకుండా, నిర్ణయాలు తీసుకోనివ్వకుండా, అడుగడుగునా అడ్డుపడుతూ, ముగ్గురు మగాళ్ళ సహాయంతో పాలించిన, యుద్ధాలు చేసిన అబల అన్నట్టుగా గా చిత్రించిన వైనం ఇందులో కన్పిస్తుంది.  ‘ఈ ప్రజలకోసం నా ఆడతనాన్ని, సుఖాలనీ చంపుకుని నిలబడ్డాను’  అని ఏ బలహీన క్షణం లోనైనా రుద్రమ దేవి అని ఉంటుందా? ఒక నాయకురాలు అనే మాటేనా ఇది? మామూలు ఫిక్షన్లో అయినా ఎవరైనా ఇలా రాస్తారా?

        

        గ్లామర్ క్వీన్ అనూష్కా ని అడ్డు పెట్టుకుని, రెగ్యులర్ కమర్షియల్ సినిమాల్లోలాగా, పాత్ర ఆడతనాన్ని వీలయినంత ఎక్స్ ప్లాయిట్ చేయడమే, కామోద్రేకాల్ని రెచ్చగొట్టడమే ఆద్యంతం కన్పిస్తుంది. పుట్టిన ఆడశిశువు జననాంగాల్ని కూడా క్లోజప్ వేసి చూపించడంతో మొదలెట్టి ( చాలా నిగ్రహం తప్పిన, అభ్యంతరకర  చిత్రణ), మగవేషంలో వున్న రుద్రమదేవి పాత్ర చీటికీ మాటికీ గదిలో కెళ్ళిపోయి కవచం తొలగించి, అద్దం వైపు తిరిగి పృష్ఠబాగాన్ని నగ్నంగా ప్రదర్శిస్తూ, ఎద భాగాన్ని పరిశీలించుకోవడమే కన్పిస్తుంది.  కౌమార దశ నుంచీ ఇదే వరస. పద్నాల్గేళ్ళ వయసులో వున్నప్పుడు, ఎవడో అర్ధనగ్న విగ్రహం చూపిస్తూ, సెక్సీగా అంగాంగ వర్ణ చేస్తూంటే - ఆ ఆవయవాలు తనలో చూసుకుంటే తప్ప తను ఆడది అని తెలుసుకోలేక పోయిందట ఓ అమ్మాయి! అప్పుడు తెలుసు కోవడమే కాదు,  వెంటనే సమర్తాడేసింది కూడా ఆ దెబ్బకి! కాళ్ళ  మీద ఆ రక్తం పడిన వైనాన్ని  రెండు సీన్లవరకూ లాగిలాగి చూపించడం కూడా! ఎక్కడ ఎంత వీలయితే అంత కామోద్రేకాల్ని రెచ్చగొట్టి సొమ్ము చేసుకోవాలనుకోవడమే ఈ సినిమాతో  పెట్టుకున్న గోల్ అన్నట్టు వుంది.
        

         చెలి కత్తెలతో చెరువు గట్టు సీనొకటి! ఎంతసేపూ ఈమె మగాడు కాదు, ఆడదే అన్న నిజం ఎప్పుడెప్పుడు బయట పడుతుందా అన్న ఎజెండాతోనే కథనీ, పాత్రనీ నడపడం!

‘చూసుకోవో  తీసుకోవో
ఏమి కావాలో వచ్చి పుచ్చుకోవో
విందు ఉందోయి పొందు ఉందోయి
గుప్పిట్లోనే నీ గుట్టు పట్టుకోవోయీ..’  అనే అశ్లీల  పాటతో  బాటు- 

‘అంతఃపురంలో అందాల చిలుక -
సందేహమేలనే అంతగా-
అంబర మేలగా అడ్డు
ఎవరు నీకిక..’ అనే బాధ్యత మర్చిన  పాటా- 

‘పున్నమి పువ్వై వికసిస్తున్నా 
వెన్నెల గువ్వై విహరిస్తున్నా..’ అని అవతల ప్రపంచం కొట్టుకుపోతున్నా నీరో చక్రవర్తిలా పట్టనట్టు మరో విరహం పాటా..
        

        ఉన్న ఐదు పాటల్లో మూడు ఇవే వుండేసరికి చూపించాలనుకున్నది  వీరగాథా కాదనీ,  పచ్చిశృంగార కథే అనీ తేలుతోంది.

***

     కథే అనడానికి సాక్ష్యం వుంది- ఈ స్టోరీ లైన్ ని చూసినా, స్టోరీ లైన్లో వుండే ప్లాట్ పాయింట్స్ ని చూసినా, ఇవి ఏ పాయింటుని ఆధారంగా చేసుకుని ఏర్పడ్డాయో, ఏ పాయింటు మీద ఈ కథంతా నడుస్తోందో తెలిసిపోతుంది.  మొదట  ఆడశిశువు జననం, ఆమె మగ పిల్లాడిగా ఎదగడం- (ఇది బిగినింగ్),  తను ఆడపిల్ల అని తెలుసుకోవడం- (ఇది ప్లాట్ పాయింట్-1)-అయినా మగవాడిగానే నటిస్తూ పాలన చేయడం, ఆడపిల్లగా విహరిస్తున్నప్పుడు నిడదవోలు  సామంత రాజు దృష్టిలో పడ్డం, అతడామె రుద్రమ దేవుడే అని గుర్తించకుండా, ఆ అదృశ్య సుందరిని ప్రేమించడం, అతణ్ణి సస్పెన్స్ లో పెట్టి తనూ ప్రేమలో పడ్డం- ( ఇది మిడిల్లో జెండర్ ఐడెంటిటీ స్ట్రగుల్ తో సంఘర్షణ),  తను ఆడపిల్లే అన్ననిజం బయట పడ్డం- ( ఇది ప్లాట్ పాయింట్ -2), దీన్ని ఓర్వలేని శత్రువు లందరూ యుద్ధానికి దిగడం - ( ఇది ఎండ్- క్లయిమాక్స్). 

        కనుక ఏ పాయింటు చుట్టూ  ఈ కథంతా నడిచింది? ఏ మలుపులు ఈ కథని ముందుకు నడిపించాయి? ఏ మలుపు ముగింపుకి దారితీసింది? అన్నీ ఆడతనాన్ని దాచిపెట్టే రహస్యంతోనే!   దాని తాలూకు దోబూచు లాటలతోనే. ఆ దోబూచులాటల్లోంచి సాధ్యమైనంత శృంగార (అశ్లీల) రసాన్ని పిండుకోవడంతోనే! ఈ స్క్రీన్ ప్లే కుట్లు విప్పదీసే కొద్దీ బయటపడే నిజాలివే కనిస్తున్నాయి. 

        ఉదాత్త గాథలా తీయాలనుకుని వుంటే ఆడతనమనే పాయింటే  వుండదు. అటువంటి ప్లాట్ పాయింట్సే వుండవు. రుద్రమదేవి జీవితం ప్రేమ చుట్టూ తిరగలేదు. రజియా సుల్తాన్ జీవితంలో మొదటినించీ ప్రేమ కూడా ఒక కోణమైనట్టు రుద్రమదేవికి అలా లేదు. కానీ ఇక్కడ ఆడతనపు రహస్యాన్నీ, ప్రేమనీ ప్రధానం చేసి - కమర్షియలైజ్ చేసి- మిగిలిన మూడు పార్శ్వాల్నీ గాలికి వదిలేశారు. ఏమంటే ఆమె చెరువులు తవ్వించినట్టు, రోడ్లు వేయించినట్టు వాయిసోవర్ తో నాలుగు యానిమేషన్ బొమ్మలేసి చూపించేసి సరిపెట్టేశారు. కళల్ని, సాహిత్యాన్నీ ఎలా పోషించిందో రసపోషణతో కూడిన చిత్రణే లేదు. ‘ఆదిత్య 369’  లో శ్రీకృష్ణ దేవరాయలి దర్బారులో ఆ కవి సమయాలు లేకపోయివుంటే, ఎంత డ్రైగా దర్శనమిచ్చేదో ఆ సినిమా చెప్పనవసరం లేదు.

        రెండో పార్శ్వం పురుషాధిక్య భావజాలం : దీన్నిఎక్కడా ఎప్పుడూ ప్రశ్నించదామె. అలాటి భావజాలాన్ని తుంగలో తొక్కి ముందుకు సాగిపోతున్న ఒక్క దృశ్యమూ లేదు. వాదోపవాదాలు, బోలెడు ఖండన మండనలు చేసుకునేది కోటలో ఇతర పాత్రలే. ముఖ్యంగా ప్రకాష్ రాజ్ మంత్రి పాత్రదే హల్చల్. నిర్ణయాలూ, చాంతాడంత వ్యూహ ప్రకటనలూ అన్నీ తనవే. ఆమె ఆడతనానికీ ప్రేమకూ మాత్రమే పరిమితం. కమర్షియల్ సినిమాల్లో  ఆర్టిస్టుని బట్టి పాత్ర, డైలాగులు ఎలా రాసుకుంటారో- అలా ప్రకాష్ రాజ్ పవర్ఫుల్ ఆర్టిస్టు కాబట్టి ఆయనకి ఆ బిల్డప్పులు, ఆ డైలాగులు. అలాగే కమర్షియల్ సినిమాలలో  హీరోయిన్ అందాలు ఆరబోసుకుంటూ, పాటలు పాడుకుంటూ ఎలా వుంటుందో అలా అనూష్కా. 

        మూడో పార్శ్వం,  యుద్ధాల దగ్గరి కొచ్చేసరికి ఆమె తన ప్రేమికుడైన నిడదవోలు సామంత రాజుని ఆదేశించడమో, లేదా గోన గన్నా రెడ్డి మీద ఆధార పడడమో చేస్తుంది. క్లయిమాక్స్ లో నైతే పద్మవ్యూహంలో చిక్కుకుని దిక్కులు చూస్తుంది. గన్నారెడ్డి వచ్చి రక్షిస్తాడు. అసలు ఇంటర్వెల్ దగ్గర గన్నారెడ్డి ఎప్పుడైతే ప్రవేశిస్తాడో అప్పట్నించి మరీ పాసివ్ గా మారిపోతుందామె. తన బాగోగులు చూసుకునే, తన పోరాటాలు మీదేసుకుని చేసే, తన నిర్ణయాలు శ్రమించి తీసుకునే వాళ్ళంతా కోట లోపలా బయటా బోలెడుమంది వుండగా-  ఎండ కన్నెరగని కన్యగా అంతఃపురంలో తియ్యటి ప్రేమ ఊహలతో, పాటలతో పడుండక తనకెందుకట తలనొప్పి-  అన్నట్టు తయారయ్యింది వీరనారి గాథ- సారీ- కథ!  

        ఇక సెకండాఫ్ లో ప్లాట్ పాయింట్-2 వరకూ కథ ఎంతకీ కదలక, యాక్షన్ లోకీ  దిగక, దిగడానికి విషయమూ లేక, ఏవేవో మనం ఫాలోకాలేని భారీ డైలాగులతో, వ్యూహాలతో, కుట్రలు మాటాడుకోవడంతో, ఇష్టం వచ్చిన ఊహాగానాలతో నిండిపోతుంది. ఆశ్చర్యకరంగా ఇన్ని పదుల కోట్లు ధారబోసి తీస్తున్న సినిమాకి  టైం అండ్ టెన్షన్ ఫ్యాక్టర్ ని పట్టించుకోనే లేదు. ఏమో, ఇంకా ముందు ప్లాట్ పాయింట్ -2 దగ్గర ఆమె ఆడదే అని బయటపడే దాకా, ఏం చెయ్యడానికీ విషయమే లేదు కాబట్టి-  ప్రేక్షకుల సహనాన్ని ఇలా పరీక్షకి పెట్టి కాలక్షేపం చెయ్యక తప్పలేదేమో!

        రుద్రమదేవి  చరిత్రని  గాథగా కాకుండా కథగా చేశారు కాబట్టి, ఈ కథతో ప్రేక్షకులకి ఆడతనం (సెక్సప్పీల్)  పాయింటుతో గాలం వేస్తున్నారు కాబట్టి, ఆ పాయింటు ఎక్కడైతే పూర్తయ్యిందో  అక్కడే కథని ముగించేసి అసంపూర్ణ చరిత్ర చూపించాల్సి వచ్చింది!

        ఇది కమర్షియల్  రొమాంటిక్- యాక్షన్ మూవీ (కథ) కాబట్టి, ఓపెనింగ్ బ్యాంగ్ ఏమని ఇచ్చారో ఆ బ్యాంగ్ కి ఎదురు బ్యాంగ్ ఇచ్చే ముగింపే శరణ్య మయింది.  ఓపెనింగ్ బ్యాంగ్ ఏమిటి? కాకతీయ వంశంలో పుట్టింది మగపిల్లాడు అని ప్రకటన వెలువడడంతో ఆవతలి దేశపు రాజు (విలన్) పిచ్చెత్తి పోతాడు. మగపిల్లాడు పుడితే ఏమయ్యింది? వాడు తనకెలా అడ్డు? వాడు పెరిగి చేతికొచ్చే టప్పటికి పది యుద్ధాలైనా చేసి గెలవచ్చు కదా కాకతీయ సామ్రాజ్యాన్ని. ఇప్పుడే ఏదో కొంప లంటుకున్నట్టు- నిస్సహాయంగా ఆ పెడ బొబ్బలేమిటి? చరిత్రని నాటకీయత కోసం కొంత కల్పన చెయ్యొచ్చు- అదిలా  అభూత కల్పన ఐపోకూదడుగా?

        ఇప్పుడు పాతికేళ్ళ తర్వాత క్లయిమాక్స్ లో రుద్రమ దేవుడు ఆడదని తెలిశాక, యుద్ధానికొచ్చేస్తాడు విలన్ మహాదేవుడు. అతణ్ణి గన్నారెడ్డి చంపబోతూ ఆ చంపే ఛాన్స్ ని  దయతలచి ఇచ్చినట్టు రుద్రమ దేవికిస్తాడు..లేకపోతే కథకూడా ఆమె ముగించినట్టు వుండదు. పరువుపోతుంది. 

        ఇక్కడితో కథ ముగిసింది. కానీ  రుద్రమదేవి  చరిత్ర ఇంకా వుంది. ఇంకో ఐదు దశాబ్దాలపైబడి ఆమె జీవితం వుంది. అదంతా సినిమాగా కుదరదని మహాదేవుడితో యుద్ధం దగ్గర ముగించి నట్టున్నారు. ఒక చారిత్రక వ్యక్తి  జీవితాన్నంతా చూపించాలని కూడా లేదు. ఒక ‘నిక్సన్’ లాగా, ఒక ‘గాంధీ మై ఫాదర్’  లాగా జీవితంలో ఒక ఘట్టాన్నో, ఒక కొణాన్నో చూపించ వచ్చు. 2012 లో ఆల్ఫ్రెడ్ హిచ్ కాక్ జీవితం మీద తీసిన సినిమా ‘హిచ్ కాక్’  అనే దాన్ని ఒక ఘట్టం గురించే చెప్పి ముగించారు. ఎటొచ్చీ ఆ ఘట్టానికి చారిత్రక ప్రాధాన్యం వుండాలి. లేదా చరిత్రలో మరుగున పడిపోయిన అంశాన్ని రీసెర్చితో వెలికి  తీసి  చూపించాలి. 

        రుద్రమదేవి సినిమాలో చూపించిన ఆడతనపు రహస్యానికి ఏ చారిత్రక ప్రాధాన్యం వుందని? అదేదో చరిత్రలో మరుగున పడిపోయిన చిదంబర రహస్యం కూడా కాదే? ఈ అప్రధాన ఘట్టాన్ని సాగదీసి సాగదీసి తీయడంలో  ఉద్దేశమేమిటి? అటెన్ బరో కూడా మొత్తం ఎనభై ఏళ్ల గాంధీ జీవితమంతా కాకుండా- ఓ న్యాయవాదిగా గాంధీ జీవిత ఘట్టాన్ని మాత్రమే తీసుకుని సినిమా నిర్మించలేదే?  ‘మంగోల్’ లో మొత్తం చిన్నప్పట్నించీ చెంఘీజ్ ఖాన్ జీవితమంతా చూపించు కొచ్చారుగా? ‘రుద్రమదేవి’ కి ఎందుకు సాధ్యం కాదు- ఉయ్యాల్లో బోసినవ్వుల కాడ్నించీ గుడారంలో నిర్యాణం వరకూ? ఏంత గొప్పగా వుండేది? కేవలం ఆ సెక్సప్పీల్ బావుందని ఆడతనపు డ్రామానే ప్రధానం చేసి చరిత్ర చెప్పడమేమిటి?

        ఇంకో  క్రియేటివిటీ కూడా ప్రదర్శించారు. దీనికీ కథాపరంగా సపోర్టు లేదు. ఏమిటంటే,  ఈ కథంతా మార్కోపోలో తన ఇటలీ దేశపు రాజులకి (ఫ్లాష్ బ్యాక్) చెప్పుకొస్తాడు. కాబట్టి తను యాత్రేకుడిగా ఎంత చూశాడో, ఏం తెలుసుకున్నాడో అంతవరకే చెప్పగలడు. రుద్రమ నిర్యాణం వరకూ చెప్పే ప్రసక్తే రాదు. అయితే ఈ సినిమాలో చూపించిందాని ప్రకారం అంత గొప్పగా ఫీలై చూసిందేమిటి రుద్రమదేవిలో? ఏముందని ఈ కథలో ఆమె సమర్ధ రాజకీయ, వీరపరాక్రమ గుణగణాల గురించి చెప్పుకోవడానికి? అయినా మార్కో పోలో చెప్పడం ముగించగానే, ఇటలీ రాజులు  తాము కూడా రుద్రమదేవిని ఆదర్శంగా తీసుకుని కూతుళ్ళకే పట్టాభిషేకం చేస్తామని శపధాలు చేయడం హాస్యాస్పదంగా లేదూ? సినిమా సాంతం ఎలా వున్నా, ఫినిషింగ్ టచ్ కూడా నవ్వుకునేలా వుంటే ఎలా? ఈ స్థాయి సినిమా ఇంటలిజెంట్ రైటింగ్ ని కదా డిమాండ్ చేస్తుంది. పరిశోధనతో పోటీ పడాలి కదా ఫలితం.  

                                                ***

         గుణశేఖర్  తీవ్రంగా అలసిపోయినట్టు కన్పిస్తారు తెరవెనుక ఈ సినిమాకి. ఆయన తలకి మించిన భారాన్ని మోశారు. పైగా ఆయన గత  ‘నిప్పు’ తోనే పూర్తిగా అలసిపోయారు. చదువుకున్న రుద్రమదేవి చరిత్రకూడా కూడా ఆయనలో నిప్పుని రాజెయ్యలేక పోయింది. మేకింగ్ పరంగానూఎన్నో లోపాలు, ఒడిదుడుకులూ. చరిత్రని రీసెర్చి చేశామన్నారు. రీసెర్చి చేసి కనుగొన్న గరంగరం కథాసా(గ)రం  ఏమిటో తెలుసుకున్నాం. వదిలేద్దాం. కానీ ఆ కాలపు వస్తు సామగ్రిని, ఆచార వ్యవహారాల్ని, వివిధ వృత్తులూ వగైరాల్ని రీసెర్చి చేసినట్టు లేదు. కోటలూ కత్తులూ, కట్టుబట్టలూ, తినే పళ్ళేలూ,  తాగే గ్లాసులూ, తొంగునే పడకలూ అన్నీ డిజైనర్ సరుకే. కృత్రిమ కాకతీయ వైభవం. దీనికి తెలంగాణా ప్రభుత్వపు వినోదపు పన్ను మినహాయింపు. ఆంధ్ర ప్రభుత్వానికి ఏ వినోదమూ పట్టలేదు. వినోదం చూస్తోందంతే.     

        ఇళయరాజా సంగీతం కూడా విఫలమవడానికి కారణం ఆయనకీ తగినంత సరుకు కన్పించకపోవడమే. ఈ చరిత్ర ఒక గాథగా నిర్మాణం జరిగివుంటే- ఆ రుద్రమదేవి కేంద్ర బిందువై- ఆవేశాన్ని రగిలించే బలమైన సన్నివేశాల్ని ఆమె నడిపించుకుంటూ పోతూంటే, ఆ పాత్ర ప్రయాణాన్ని మరింత ఎలివేట్ చేసే, మనల్ని ఎమోషనల్ గా కనెక్ట్ చేసే,  థీమ్ మ్యూజిక్ తో సంగీతపరంగా ఇళయరాజా ఆత్మని పోసినంత  పని చేసేవారు.  ‘నాయకుడు’ సినిమాని ఇప్పటికీ మర్చిపోలేనంతగా ఆయన కూర్చిన ‘ఎవరు కొట్టారు’ థీమ్ మ్యూజిక్ ఉండనేవుంది.

        ఒక మహాచరిత్రకి చాలని కథతో, చాలని బడ్జెట్ తో, అల్లుఅర్జున్ పుణ్యాన ఒక మంచి మాస్ కమర్షియల్ గా బాక్సాఫీసు విజయాన్ని చవిచూసి ఉండొచ్చు- కానీ ఈ సినిమాని తీసే విధానం మాత్రం ఇది కాదు. ఇలా తీసినా సక్సెస్ అవుతున్నాయి కదా అంటే, ఇక చరిత్రలన్నీ కామెడీ లవుతాయి. సినిమా చివర్న ‘ప్రతాపరుద్రుడు’  సీక్వెల్ ఉండొచ్చని హింట్ ఇచ్చారు. అందులో రుద్రమదేవి తతిమ్మా జీవితాన్ని చూపిస్తారేమో  తెలీదు. అలా సెకండరీ క్యారక్టర్ గా చేసి చూపించడం అన్యాయమే. మొత్తానికి చదివిన చరిత్రని చాలా గజిబిజి గందరగోళం చేసుకుని- చరిత్రకి పట్టం గట్టడం కోసం తానుగా తీసుకున్న ఈ సినిమా తీసే బంగారు అవకాశాన్ని దుర్వినియోగం చేసుకున్నారు గుణశేఖర్.

- సికిందర్