1304 : సినిమా సైన్స్

 

        మన అంతర్గత (మానసిక) పరిస్థితిని స్పృహలోకి తీసుకురానప్పుడు, ఆ అంతర్గత పరిస్థితి విధి వలె వెలుపల జరుగుతుందని, అంటే భౌతిక ప్రపంచంలో మన అనుభవంలోకి వస్తుందని- మానసిక నియమం (సైకలాజికల్ రూల్) చెబుతుంది. అంటే, వ్యక్తి అవిభక్తంగా వుండి, తన అంతర్గత వైరుధ్యాల గురించి స్పృహలోకి రానప్పుడు, ప్రపంచం ఆ మానసిక సంఘర్షణ (కాన్ఫ్లిక్ట్) ని భౌతిక ప్రపంచంలో బలవంతంగా అమలు చేస్తుందని అర్ధం. ఇది ప్రముఖ స్విస్ మానసిక విశ్లేషకుడు, సిద్ధాంతకర్త కార్ల్ జంగ్ చెప్పిన మాట. మనం కథని అనేక రూపాల్లో చూడగలం : కథాంశం పరంగా నిర్మాణాత్మకంగా, ఇతివృత్తం పరంగా ప్రతీకాత్మకంగా, దృశ్యపరంగా బొమ్మలుగా చూడగలం. అయితే మనం ఒక కథని పాత్ర కోణం నుంచి పరిశీలిస్తున్నామంటే, మనమా పాత్ర  మానసిక ప్రయాణాన్ని (సైకలాజికల్ జర్నీ) చూస్తున్నట్టే లెక్క.

        నిజానికి పై దృక్కోణం నుంచి చూసినపుడు, కథలోని అన్ని సంఘటనలు, పాత్రలూ అన్నీ కూడా, కథానాయకుడి మానసిక తపన కోసం పనిచేస్తున్నట్టే కనిపించగలవు. వ్యక్తిగతంగా చూసుకుంటే కార్ల్ జంగ్ మాట చాలా ముఖ్యమైనది. అంటే మనం మన మనస్సులోని అన్ని కార్యకలాపాల్ని, చీకటి ప్రేరణల్నీ గుర్తించి తగిన చర్యలు తీసుకోకపోతే, విశ్వం బయట ఆ పరిస్థితుల్ని సృష్టించి మనల్ని బలవంతంగా సంఘర్షణలోకి దింపుతుందన్న మాట. సినిమా రచనా పరంగా పై సూత్రీకరణ అంతరార్ధం రెండు రూపాల్లో కన్పిస్తుంది : అనైక్య (ఇమ్మెచ్యూరిటీ) స్థితిలో కథని ప్రారంభించే కథానాయకుడు ఐక్యత (మెచ్యూరిటీ) వైపు వెళ్ళడానికి ఉద్దేశించిన విధిని ఎదుర్కోవడం, రెండవది- కథా సంబంధమైన కథనంలో జరిగే సంఘటనలు కథానాయకుడి అనైక్యత (ఇమ్మెచ్యూరిటీ) లోని మూలాంశాలతో ప్రత్యక్ష సంబంధాన్ని కలిగి వుండడం.

        

జోసెఫ్ కాంప్‌బెల్ సూచించినట్టుగా, కథానాయకుడనే వాడు మారాలి, మారాల్సిన అవసరం గుర్తించకపోయినా మారతాడు. కాబట్టి  ‘ది విజార్డ్ ఆఫ్ ఓజ్‌’ లోని పాత్ర డరోతీ కి ఇంద్రధనస్సు దాటుకుని ఎక్కడికో వెళ్ళిపోవాలని అన్పించినప్పుడు, తన ఇల్లు అనుకున్న వుంటున్న ఇంటిని ఇల్లులా ఫీలవ్వలేని స్థితిలో వుందామె. ఈ ఆమె మానసిక ప్రయాణపు ప్రారంభంలోనే మనం ‘ఇంటికి మించిన ప్రదేశం లేదు’ అని ఆమె చివరికి గ్రహించే సంఘటనలతోనే ఆమె ప్రయాణం వుంటుందని తెలుసుకుంటాం. అంటే ఆమె ఒక ఇమ్మెచ్యూర్ స్థితి నుంచి మెచ్యూర్డ్ స్థితికి మారుతుందన్నమాట- ఇది తను గుర్తించకపోయినా.

        

కనుక మనం సినిమా రచనలో పాత్ర-ఆధారిత కథని ఈ విధంగా చేపడతాం : కథలోని కథానాయకుడిని లోతుగా శోధించి, అతడి అనైక్యత (ఇమ్మెచ్యూరిటీ) మూలాంశమేమిటో నిర్ణయించి, దాని ఆధారంగా అతడి ఎదుగుదలకి తోడ్పడే సంఘటనల్నీ, చర్యల్నీ మిళితం చేసే కథనాన్ని నిర్మిస్తూ, అతడి మానసిక ప్రయాణపు రూట్ మ్యాపుని చూపిస్తాం.

        

కథానాయకుడు ఏ విధమైన పరివర్తనకీ గురికాని సినిమాలున్నాయి. ఆ కథానాయకుల క్యారక్టర్ ఆర్క్ (పాత్రోచిత చాపం) ప్రతికూలంగా వుండవచ్చు. వాస్తవం ఏమిటంటే, ఆ కథానాయకులు చాలా కథల్లో సానుకూల రూపాంతరాన్నే అనుభవిస్తారు. అంటే మార్పుకి లోనవుతారు. కథల్లో పరివర్తన అనేది అనివార్యమని జోసెఫ్ కాంప్‌బెల్ పేర్కొన్నాడు.

        

సినిమా రచయితలు కథలోని మానసిక ప్రయాణాన్ని త్రవ్వడానికి ఉత్తమ మార్గం ఈ రెండు ప్రశ్నలు వేసుకోవడం : కథానాయకుడికి కోరిక ఏమిటి? కథానాయకుడి అవసరం ఏమిటి? కోరుకోవడం పాత్ర చేతనావస్థ లక్ష్యం. పాత్ర మనసులో లక్ష్యం, అంటే  అంతిమ ఫలితం స్పష్టంగా రూపుదిద్దుకుని వుంటుంది. ఇది ఫస్ట్ యాక్ట్ ముగింపులో అంటే ప్లాట్ పాయింట్ వన్ కల్లా ఏర్పడుతుంది. ‘ది విజార్డ్ ఆఫ్ ఓజ్‌’ లో డరొతీ కొరికేమిటి? ఇంద్రధనస్సుని దాటుకుని నివాసాన్ని పొందడం.

        

అవసరం పాత్ర అచేతావస్థ లక్ష్యం. పాత్రకి కొంతవరకు ఈ అంతర్గత లక్ష్యం గురించి తెలిసి వుండ వచ్చు. అయితే ఈ సహజ సిద్ధ స్వభావాన్ని తెలియకుండానే అణిచి వేసుకుంటూ వుంటుంది. నిజ జీవితంలో మన పరిస్థితే. డరోతీ అవసరమేమిటి? ఆమె వుంటున్న ఇంటి పరిసరాల్లో  నివసించే వ్యక్తులతో, తన కుటుంబంతో, పొలంతో అనుభవిస్తున్న అనుభూతుల్లాంటివి పొందడం. ‘లాంటివి’ ఇంకెక్కడా వుండవు. ఇవి ఆమెకి ఇక్కడే ఇంటి దగ్గరే వున్నాయి తప్ప ఎక్కడో ఇంద్రధనస్సు కావల లేవు.

        

ఈ కోరికకీ, అవసరానికీ మధ్య ఉద్రిక్తతలే పాత్ర అనైక్యత (ఇమ్మెచ్యూరిటీ) కి మూలం. తత్ఫలితంగా,  సాధారణ దృష్టిలో దాగి ఒక ముఖ్యమైన నిజముంటుంది : పాత్ర  ఐక్యతా (మెచ్యూరిటీ) బీజాలు ఆ పాత్ర మానసిక ప్రయాణం ప్రారంభించే ముందు తానేమిటో అక్కడే వుంటాయి. ఇది పాత్ర తెలుసుకోవడమే అసలు అవసరం. ఈ తెలివిలో కొచ్చినప్పుడు, దీని ప్రకాశంలో తడిసి తళతళా మెరిసే మెచ్యూరిటీని సాధిస్తుంది పాత్ర. ఈ నిజం ‘ది విజార్డ్ ఆఫ్ ఓజ్ ‘ చివర్లో ప్రతిబింబిస్తుంది- ‘ఇంటికి  తిరిగి వెళ్ళే శక్తి నీకు ఎల్లప్పుడూ వుంది’ అని గ్లిండా డరోతీకి చెప్పినప్పుడు.

        

ఈ శక్తిని (తెలివిని) ఎల్లప్పుడూ కలిగి వుంటాం. కానీ మన కోరికలు డామినేట్ చేస్తాయి. పాత్ర రూపాంతరపు సారాంశాన్ని అర్థం చేసుకోవడానికి మంత్రాక్షరా లేవైనా వుంటే, బహుశా పై గ్లిండా మాటలే.

        

కథానాయక పాత్రకి ఈ శక్తి ఎప్పుడూ వుంటుంది, ఈ కింది వాటితో ముడిపడి-

        

1. కథానాయకుడి నమ్మకాలతో, పోరాట నైపుణ్యాలతో, ఆత్మ రక్షణా విధానాలతో, ఫస్ట్ యాక్ట్ లో తన సాధారణ ప్రపంచంలో ప్రవర్తనా విధానాలతో;

        

2. కథానాయకుడు తన అవసరాన్ని అణచివేయడంతో, తిరస్కరించడంతో; అది తన అంతరాత్మలో భాగమైనప్పటికీ గుర్తించక.

        

వీటన్నిటికీ  శక్తి అవసరం. ఈ శక్తి కథానాయకుడి వనరుల్ని పైకి తోడుతుంది. చివరికి అనైక్యత (ఇమ్మెచ్యూరిటీ) నుంచి ఐక్యత (మెచ్యూరిటీ) కి ప్రారుద్భవించడానికి తనని తను అనుమతించుకున్నప్పుడు- ఆ శక్తి వరదలా అడ్డంకుల్ని బద్ధలు కొడుతుంది. సెకండ్ యాక్ట్ లో, థర్డ్ యాక్ట్ లో ఆటంకాలన్నిటినీ ముక్కలు చేస్తూ సాగిపోతుంది కథానాయక పాత్ర.

        

ఈ రకమైన సానుకూల రూపాంతరాన్ని మనం సినిమాల్లో పదే పదే చూస్తాం. కథానాయకుడి అనైక్యత ప్రారంభ స్థితి నుంచి పరిణామం చెందడం, వివిధ అడ్డంకుల్ని, పరీక్షల్నీ ఎదుర్కొనే ప్రయాణాన్ని సాగించడం, కొన్ని పాత్రల నుంచి సవాళ్ళు ఎదుర్కోవడం, ఇతర పాత్రల  సహాయంతో చివరికి ఒక తుది పోరాటాన్ని చేయడం, అందులో గెలుపు సాధించి మనిషిగా ఐక్యతా భావమనే విజయపతాకాన్ని ఎగరేయడం.  అందుకే మనం కథ గురించి ఆలోచించినప్పుడు, మనం దాని మానసిక ప్రయాణాన్ని ఎల్లప్పుడూ పరిగణనలోకి తీసుకోవడం ముఖ్యం.

—స్కాట్ మేయర్స్,

(స్క్రీన్ ప్లే కోచ్)