సాంకేతికం!

అళగర్ సామి 

        తెలుగులో నేటి మెగా బడ్జెట్ల  హై - ఎండ్ టెక్నాలజీ సినిమాల్లో ఏది గ్రాఫిక్స్, ఎంతవరకు కళాదర్శకుడి పరిధీ అన్నది తెలియనంతగా పాలూ నీళ్ళలా కలగలిసిపోయి,  ఈ రెండు విభాగాలూ ప్రేక్షకుల ముందుకొస్తున్నాయి. ఒకసారి మహేష్ బాబు నటించిన ‘అర్జున్’ లో మధుర మీనాక్షి దేవాలయ సముదాయం సెట్ నే చూడండి- అదంతా కళా దర్శకుడి అద్భుత ప్రతిసృష్టి లాగే అన్పిస్తుంది చూసే కళ్ళకి. కానీ అందులో గ్రౌండ్ ఫ్లోర్ మాత్రమే కళాదర్శకుడు వేసిన సెట్ అనీ, మిగతా పై అంతస్తులన్నీ గ్రాఫిక్స్ తో చేసిన కల్పనే అనీ తెలిస్తే భలే ఆశ్చర్య పోతారు! అదీ అళగర్ సామి ప్రతిభ. ‘దశావతారం’ లో కమలహాసన్ ని విగ్రహాకి కట్టి  జలసమాధి చేసే యాక్షన్ దృశ్యం కూడా అళగర్ సామి గ్రాఫిక్  సృష్టే. నిజానికక్కడ సముద్రమనేదే లేదు, అపరబ్రహ్మలా అళగర్ సామి సృష్టించిన గ్రాఫిక్స్ సముద్రమే తప్ప!

          ‘భిన్న ప్రాంతాలనుంచి విభిన్న సంస్కృతుల  నుంచీ యానిమేటర్లు ఈ రంగంలోకి వస్తున్నా కొద్దీ మనం అంతర్జాతీయ స్థాయిని మించిపోతాం!’ అని అంటారీయన గర్వంగా. అన్నట్టు హైదరాబాద్ ఐటీ కూడలి అన్నది పాత మాట.గ్రాఫిక్స్ కి కూడా జంక్షన్ అనేది తాజా మాట. అళగర్ సామి చెన్నై లోని స్టూడియో కేంద్రంగా పనిచేస్తున్నా, ఆరు నెలల క్రితం హైదరాబాద్ లో వెన్ శాట్  టెక్ సర్వీసెస్ పేరుతో  సంస్థ ప్రారంభించి వైస్ ప్రెసిడెంట్ గా వుంటున్నారు.తెలుగులో అల్లు అర్జున్ నటించిన  ‘వరుడు’ కి గ్రాఫిక్స్ సమకూర్చారు. 2003 ఓ ‘ఒక్కడు’ నుంచీ గుణశేఖర్  సినిమాలకి సేవలందిస్తున్నారు.

నమ్మలేని నిజాలు

గ్రాఫిక్స్ కి ముందు   

      ‘వరుడు’ లో కీలక సన్నివేశాల వెనుక నమ్మలేని నిజాలున్నాయి. లైవ్ డెమో సాక్షిగా అది చూపించారు అళగర్ సామి. చూస్తే- మొదట బ్లూమ్యాట్ నేపధ్యంగా కళ్యాణ మండపం సెట్ తప్ప మరేమీ లేదు. దాని చుట్టూ అందమైన పూదోట గానీ, పైన సూర్యోదయపు సువిశాలాకాశం గానీ లేవు. కథ ప్రకారం ఉదయం ఏడున్నరకి పెళ్లి ముహూర్తం. ఆ సన్నివేశాల చిత్రీకరణకి కొన్ని రోజులైనా పట్టొచ్చు. అన్ని రోజులూ అదే ప్రాతఃకాలపు టెంపరేచర్ టోన్ నీ, మేఘాల ఆవరణాన్నీ, చుట్టూ పూల మొక్కల తాజా దనాన్నీ, యధాతధ స్థితిలో వుంచేందుకు ఏం చేయాలన్న సమస్యతో దర్శకుడు గుణశేఖర్ వస్తే, అళగర్ సామి ఇచ్చిన ప్లానే  ఈ లైవ్ డెమోలో ఇప్పుడు చూపిస్తున్న తర్వాతి షాట్లు. ఇప్పడు బ్లూమ్యాట్ కట్ అయిపోయింది. మండపం చుట్టూ ముగ్ధ మనోహర పూదోటా, పైన ఉదయకాలపు బంగారు వన్నెతో మెరిసిపోయే గగనతలమూ, అంతా అళగర్ సామి మాయాజాలం! మళ్ళీ ఇది చాలనట్టూ - పిల్ల వాయువులు వీస్తున్నట్టూ, దాంతో నాజూకైన పూల రేకలు అటూ ఇటూ కదులుతున్నట్టూ అదనపు ఎఫెక్ట్! సినిమాలో తర్వాత మొత్తం మండపం కూలిపోయే సీను కూడా గ్రాఫిక్సేనని చెప్పారు.

గ్రాఫిక్స్ తర్వాత 

    క్లయిమాక్స్  సీన్లో 120 అడుగుల ఎత్తుగల పొగ గొట్టం మీద అల్లు అర్జున్ - విలన్ ఆర్యల మధ్య పోరాట దృశ్యాలు ఇంకా వేరే గ్రాఫిక్స్ కళ. ఇందుకు  రామోజీ ఫిలిం సిటీలో సెట్ వేశారు. 20 అడుగుల ఎత్తులో నిర్మించిన బావి లాంటి సెట్ మీద అర్జున్ - ఆర్య లు కలబడతారు. దీన్ని కూడా బ్లూమ్యాట్ బ్యాక్ డ్రాప్ లోనే షూట్ చేశారు. ఇలా గ్రాఫిక్స్ కోసం సృష్టించే ఏదైనా సెట్ ని రిఫరెన్స్ పాయింట్ అంటారు. ఇలాటి ఈ ‘బావి’ అనే రిఫరెన్స్ పాయింటుని  ఆధారంగా చేసుకుని  గ్రాఫిక్స్ తో 120 అడుగుల ఎత్తున్నట్టు పొగ గొట్టాన్ని సృష్టించి, దాని మీద 20 అడుగుల బావి సెట్ మీద చిత్రీకరించిన అర్జున్- ఆర్యల పోరాటాన్ని తెచ్చి ప్రతిష్ఠించారు. ఇంకా ఆ పోరాటం ధాటికి పొగ గొట్టం పెచ్చు లూడుతున్నట్టు అదనపు ఎఫెక్ట్ కల్పించారు. 

        ఈ క్లయిమాక్స్ దృశ్యం ‘ఎక్స్ మెన్ వోల్వోరిస్’ అనే హాలీవుడ్ మూవీ లోనిది కదా అంటే, ఒప్పుకున్నారు అళగర్ సామి. ‘ఈ సినిమాలో మనం చూస్తే హీరో - విలన్ లిద్దరికీ అతీంద్రయ శక్తులుంటాయి. అందువల్ల అంత ఎత్తులో వాళ్ళ పొగ గొట్టం ఫైట్ కి విశ్వసనీయత చేకూరింద
నుకోవచ్చు. అదే అల్లు అర్జున్ కి ఇక్కడ ఈ ఫైట్ లో అలాటి మానవాతీత శక్తులు లేవు. సైకో కాబట్టి ఆర్యకి వున్నాయన్న భ్రమ కల్గించారు. ఇందువల్లే ఈ క్లయిమాక్స్ ని ప్రేక్షకులు ఎంజాయ చేయలేక పోయారేమో?’ అంటే, ఇదీ ఒప్పుకున్నారు అళగర్ సామి.

        ‘దేశంలో బాలీవుడ్ తర్వాత ధైర్యమున్న పరిశ్రమ టాలీవుడ్డే’  అని కుండబద్దలు  కొట్టారు. తమిళంలో 10 సినిమాలు నిర్మిస్తే అందులో బిగ్ బడ్జెట్స్ రెండో మూడో వుంటాయనీ, అదే తెలుగులో అయిదారు వుంటున్నాయనీ అభిప్రాయపడ్డారు.  తెలుగులో గుణశేఖర్ సినిమాలతో బాటు ‘స్టాలిన్’, ‘శ్రీ రామదాసు’, ‘పోకిరి’, ‘అతడు’, ‘అతిధి’, ‘సైనికుడు’, ‘దేశముదురు’, ‘వర్షం’, ‘అరుంధతి’, ‘కిక్’, ‘కొమరం పులి’  మొదలైన సినిమాలకి గ్రాఫిక్స్ సమకూర్చారు. 

       ఇంతకీ గ్రాఫిక్స్ లో కెలా వచ్చారంటే, 1994 లో ‘జురాసిక్ పార్క్’ చూసి ఎక్సైట్ అయి యానిమేషన్ కోర్సులో చేరిపోయానన్నారు. అది పెంటా మీడియా సంస్థలో ప్రవేశం కల్పించిందనీ, అక్కడ వార్నర్ బ్రదర్స్, పండోరా ఫిలిమ్స్ వంటి అంతర్జాతీయ కంపెనీలకి  లెక్కలేనన్ని యానిమేషన్ చిత్రాలు రూపొందించాననీ వివరించారు.  ‘పాండవాస్’ అనే ఇంకో  యానిమేషన్ కి అవార్డు వచ్చిందనీ, ఆ తర్వాత 1998 లో శంకర్ తీసిన ‘జీన్స్’ తో సినిమారంగ ప్రవేశం చేశాననీ చెప్పుకొచ్చారు ఫ్రెండ్లీ గా వుండే అళగర్ సామి.

         అక్కడ్నించీ ‘రోబో’ వరకూ శంకర్ తీసిన సినిమాలన్నిటికీ పని చేశానన్నారు. హిందీతో కలుపుకుని అన్ని భాషల్లో 250 సినిమాల వరకూ గ్రాఫిక్స్ చేశానన్నారు. వీటిలో 95 వరకూ విజువల్ ఎఫెక్ట్స్ సూపర్ వైజర్ గా చేసిన సినిమాలున్నాయనీ , ఇవన్నీ చేస్తూనే మరోవైపు ఎంబీఏ కూడా పూర్తి చేశాననీ,  తన  స్వస్థలం మధురై సమీపంలోని చిన్న గ్రామమనీ చెప్పారు. 

        సరే, మళ్ళీ మొదటి కొస్తే- ఇలా కళాదర్శకత్వం - గ్రాఫిక్స్ రెండూ కలగలిసి
పోయినప్పుడు, స్థూలదృష్టికి ఆ క్రెడిట్ కళాదర్శకుడికే పోతుంది, అలాగే యాక్షన్ దృశ్యాల క్రెడిట్ యాక్షన్ డైరెక్టర్లకి పోతుంది. మరి గ్రాఫిక్స్ నిపుణుల స్థాన మెక్కడ? వాళ్ళు అస్తిత్వ బాధితులుగా ఇలా మిగిలిపోవాల్సిందేనా?’ అని అడిగితే,  ఇది ఆయన ఎదురు చూడని ప్రశ్న అయింది...ఈ పాయింట్ తన కెప్పుడూ తట్టనే లేదట! 

        ఇక్కడే వున్నమార్కెటింగ్ చీఫ్ సుఖ్విందర్ సింగ్ అయితే కాసేపటి వరకూ తేరు కోలేకపోయారు. ఇక్కడే వున్న సీనియర్ మేనేజర్ కొండల రెడ్డి- ‘మేమెంత వర్క్ చేశామో, ఆర్ట్ డైరెక్టర్లు, యాక్షన్ డైరెక్టర్లూ ఎంత చేశారో లోలోపల మాకు తెలుస్తుంది’ అని ఏదో సర్ది చెప్పుకోబోయారు. 

        ఈలోగా సుఖ్విందర్ సింగ్ తేరుకుని- ‘మా ప్రొఫెషన్ లో ఈ ప్రశ్న మాకే తట్టలేదు, ఇంతవరకూ ఇలాటి ప్రశ్న ఇంకెవరూ ఎవరూ వేయలేదు’ అని  చెంపలు రుద్దుకున్నారు. అయితే తెలుగు మీడియాలో మొట్ట మొదటి సారిగా ‘ఆంధ్రజ్యోతి’ ద్వారా తమ  ఉనికి గురించి బయటి ప్రపంచానికి ఇలా తెలుస్తోంది గనుక ఇక నిశ్చింతగా  వుంటామన్నారు.

-సికిందర్
(సెప్టెంబర్ 2010, ఆంధ్రజ్యోతి- ‘సినిమా టెక్’ శీర్షిక’)

రివ్యూ!

స్క్రీన్ ప్లే – దర్శకత్వం : జి. ఈశ్వర్ రెడ్డి

తారాగణం : అల్లరి నరేష్, సాక్షీ చౌదరి, కామనా రణౌత్, రవిబాబు, పృథ్వీ, నాగినీడు. సప్తగిరి, షకలక, సత్య తదితరులు
మాటలు : డైమండ్ రత్నం, సంగీతం : సాయికార్తీక్, ఛాయాగ్రహణం : లోకనాథ్
 బ్యానర్ : ఏకే ఎంటర్ టైన్మెంట్ – గోపీ ఆర్ట్స్
నిర్మాత : చలసాని రామబ్రహ్మం చౌదరి
విడుదల : 15 జులై, 2016  

 ***

       అల్లరి నరేష్ కి ఇంకా అల్లరి తక్కువ అయోమయం ఎక్కువా అన్నట్టు తయారయ్యింది. 2012 లో ‘సుడిగాడు’  తర్వాత ఇంతవరకూ ఇంకో హిట్ కూడా లేని (వరసగా 9 ఫ్లాపులు) తనకి ఇప్పడు మరో ఫ్లాపు కూడా తోడయ్యింది. తన బ్రాండ్ అల్లరిని పూర్తిగా మర్చిపోయి, ఎంతసేపూ  ‘సుడిగాడు’ నే అనుకరిస్తూ,  అదేపనిగా ఇతర హీరోలని పేరడీ చేసే మూసలో పడిపోవడం ఈ ఏకైక కామెడీ హీరోకి  ట్రాజెడీగా పరిణమించింది. పేరడీలమయమైన ‘సెల్ఫీరాజా’ టైటిల్ ని  ‘స్పూఫీ రాజా’ గా పెట్టుకుని ఇది మరో పేరడీ గారడీ అని  డైరెక్టుగా చెప్పేస్తే సరిపోయేది- ‘సెల్ఫీ రాజా’  టైటిల్ తో ఈ సినిమా కథ(?) కేం సంబంధం లేదు!

       దర్శకుడు జి. ఈశ్వర్ రెడ్డి ఇంకా గత శతాబ్దంలోనే వుండిపోవాలనుకుంటే వుండి పోవచ్చు. కానీ బయ్యర్లూ ప్రేక్షకులూ  ఈ శతాబ్దంలో వుండాలనుకుంటున్నారు. అందుకు పది వారాలుగా ‘బిచ్చగాడు’ ని ఆడిస్తున్నారు. ఇంకా కథా కాకరకాయా లేని పేరడీలూ; పాములతో, మారు వేషాలతో, దాగుడుమూతల దొంగాటలతో చెలామణి చేద్దామనుకునే చైల్డిష్  కామెడీల్ని, బూతు వ్యవహారాల్నీ ఎంజాయ్ చేసే ఓపికతో  ప్రేక్షకులు లేరు. గృహమే కదా స్వర్గసీమా అన్నట్టు ఈ దర్శకుడు తనలోకంలో తాను  ఎంజాయ్ చేసిందే కామెడీ అనుకుంటూ సబ్జెక్టివ్ గా ప్రేక్షకుల నెత్తిన రుద్దిన ‘సి’ గ్రేడ్ సరుకులా వుందిది. 

        కథంటూ వుంటే అది ఇంటర్వెల్ లోపే అయిపోవడం,  ఆపైన సాగదీసిందంతా తలాతోకాలేని, ఏమిటో అర్ధంకాని, గజిబిజి గందరగోళం కావడం-  ఇదంతా ఈసారి కామెడీతో పరాకాష్టకి చేరిన అల్లరి నరేష్ పరిహాసంలా వుంది! 

కథ 

      రాజా (అల్లరి నరేష్) సెల్ఫీ  పిచ్చితో ఇతరుల్ని ఇబ్బంది పెట్టడం, నోటి దూలతో తనే ఇబ్బందుల్లో పడ్డం జీవితంగా గడుపుతూంటాడు. ఏం చేస్తూంటాడో మనకి  తెలీదు, చెవిటి వాళ్ళయిన బాబాయ్- పిన్నీలతో  వుంటాడు. ఒకరోజు పోలీస్ కమిషనర్ (నాగినీడు) కూతురు శ్వేతతో (సాక్షీ చౌదరి) తో ప్రేమలో పడతాడు. ఈమె కూడా ఏం చేస్తూంటుందో మనకి తెలీదు. ఇద్దరికీ పెళ్లి నిశ్చయమై  ఆ పెళ్లి  కాస్తా జరిగిపోతుంది. మొదటి రాత్రి  రాజా గర్ల్  ఫ్రెండ్ ఒక గిఫ్ట్ పంపడంతో రాజాతో కొట్లాడి శ్వేత విడిపోతుంది. ఆమెకి నచ్చజెప్పాలని ప్రయత్నిస్తాడు, వెళ్లి చావమంటుంది. చావడానికి విఫలయత్నాలు చేస్తాడు. ఒక కాకి (కాంట్రాక్ట్ కిల్లర్- రవిబాబు) కన్పిస్తాడు. అతడికి డబ్బిచ్చి తనని చంపమంటాడు.  ఇంతలో శ్వేత వచ్చి రాజా గర్ల్ ఫ్రెండ్ గురించి తను తప్పుగా అర్ధం చేసుకున్నానని  కాళ్ళ మీద పడుతుంది. రాజా కంగారు పడతాడు, తనని చంపకుండా కాకి నుంచి తప్పించుకునే ప్రయత్నాలు ప్రారంభిస్తాడు...

 ఎలావుంది కథ 

        పైన చెప్పుకున్నంత వరకే కథ- ఆపైన కథ వుండేందుకు అవకాశం లేదు. ఎప్పుడైతే  శ్వేత వచ్చి కాళ్ళ మీద పడిందో ఆ గంట లోపే కథ ఖతం! ఇంకో గంట కథ ఉండాలి కాబట్టి లేని కథకి – ఎలాగైతే ‘ఎక్స్ ప్రెస్ రాజా’ లో ఇంటర్వెల్ నుంచీ వేరే  దొంగల కథ తెచ్చి అతికించారో -  అలా అంతకంటే రసాభాసగా అర్ధంపర్ధంలేకుండా నింపేశారు. ‘ఎక్స్ ప్రెస్ రాజా’ కి కవల తమ్ముడు ‘సెల్ఫీ రాజా’. 

 ఎవరెలా చేశారు 

      ఎవరూ ఏమీ చేయలేదు. చేసి వుంటే మొదటి గంట లోపే - కథ ఉన్నంత సేపే- అల్లరి నరేష్, సప్తగిరి, తాగుబోతు రమేష్, పృథ్వీ, మరికొందరు జబర్దస్త్ కమెడియన్లు చేశారు. ఆ తర్వాత చేసిందంతా తలకాయనొప్పి. బూతు- చివరి షాటు వరకూ ‘‘గే’ కామెడీ. మొదటి గంటలోపు కామెడీకి ప్రేక్షకుల నుంచి వచ్చిన రెస్పాన్స్ - థాంక్స్ టు  డైమండ్ రత్నం డైలాగ్స్- రెండో గంటంతా లేదు. ఇక రెండో పాత్రలో అల్లరి నరేష్ దిగడం వున్న అర్ధంకాని వ్యవహారానికి ఇంకా సహన పరీక్షయి కూర్చుంది. సినిమా అంటే నిమిషానికో పాత్రని దింపుకుంటూ పోవడమే అన్నట్టుంది- ఏ పాత్ర ఏమిటో ఎందుకో అర్ధంగాక ఫాలో అవడం మానేస్తాం మనం. ఇక హీరోయిన్లకి పాత్రలే లేవు- వున్నట్టుండి వచ్చే పాటల్లో  కన్పించి వెళ్లిపోతూంటారు. వాళ్ళ స్క్రీన్ ప్రెజెన్స్  కూడా ఏమంత గ్లామరస్ గా లేదు. పాత్ర ఎలా ఎస్టాబ్లిష్  అయింది, ఎలా చిల్లర కామెడీ కింద దిగజారిందీ తెలిసీ పాపం రవిబాబు నానా కంగాళీ చేస్తూంటే జాలిపడాల్సి వస్తుంది మనకి.  

        సాయికార్తీక్ కూర్చిన పాటలు మాత్రం క్యాచీగా వున్నాయి, అలాగే లోకనాథ్ ఛాయాగ్రహణం ప్లెజంట్ గా వుంది. ఈశ్వర్ రెడ్డి కథా నిర్వహణ, దర్శకత్వం మాత్రం చాలా దిగువ స్థాయిలో  వున్నాయని చెప్పక తప్పదు. అతనింకా బేసిక్ గా సినిమా అంటే ఏమిటో, ప్రేక్షకులతో ఎలా కనెక్ట్ అవాలో అ ఆ ల దగ్గర్నుంచీ నేర్చుకోవాల్సి  వుంది- కళాఖండాల గురించి కాదు, ఉత్త కమర్షియల్స్ గురించే!

చివరికేమిటి

        అరగంట లోపు బిగినింగ్ ని సెటప్ చేస్తే అది ప్రాణాంతాకంగా మారడం పరిపాటైంది ఈ మధ్య తెలుగు సినిమాలకి. అరగంటలోపే  హీరోని సమస్యలో పడేశాక ఆతర్వాత మిగతా గంటన్నరో, రెండు గంటలో కథ ఎలా నడపాలో అంతుచిక్కక  ఇంటర్వెల్ కల్లా చేతు లెత్తేస్తున్నారు. తాజాగా  ‘రోజులు మారాయి’ లోకూడా చూశాం. ఇప్పుడు ‘సెల్ఫీ రాజా’ లోనూ అరగంటలో అల్లరి నరేష్ పెళ్లి చేసేసి భార్యతో సమస్యలో పడేస్తూ ఆశ్చర్య పరుస్తుంది. ఇక్కడ్నించీ ఫస్టాఫ్ అంతా, ఇంకా సెకండాఫ్ అంతా ఆ సమస్యతో ఎలా నడుపుదామని?

          దర్శకుడు అల్లరి నరేష్ కిచ్చింది యాక్టివ్ క్యారక్టరేనా? అది పాసివ్ క్యారక్టర్ కాదా? మరైతే భార్య తనని అనుమానించినప్పుడు- అసలా గిఫ్ట్  పంపిన ఆకాశరామన్న  ఎవడో  తనే తెలుసుకుని-  భార్య  అనుమానం తీర్చకుండా వూరికే భార్యకి నచ్చజెప్పుకునే విఫలయత్నా లెందుకు చేస్తాడు? ఆకాశరామన్న ఎవడో  పోలీస్ కమీషనర్  అయిన మామ తెలుకోవాల్సి వచ్చింది! అప్పుడు భార్య వచ్చి కాళ్ళ మీద పడితే అల్లరి నరేష్ సమస్య తీరిపోయింది! ఇది పాత్రేనా? దీంతో ఇదొక కథేనా?

        దీనికంటే ముందు విసిగిన భార్య వెళ్లి చావమంటుంది. నరేష్ చావాలనుకోవడం మంచి మలుపే. కానీ దీనికి తగ్గ సెటప్ ఏదీ? బిగినింగ్ ని ముగిస్తూ భార్య విడిపోయినప్పుడు,  నరేష్ కి పెట్టిన సమస్య కి - అపార్ధం తొలగించాలన్న గోల్ కీ - ఉండాల్సిన సీరియస్ బ్యాక్ గ్రౌండ్ ఏదీ? కామేడీల్లో బ్యాక్ గ్రౌండ్ సీరియస్ గా లేకపోతే   హీరోకి కామెడీతో సమస్య ఎలా పుడుతుంది? గోల్ ఎలా ఏర్పడుతుంది? ఆపైన కామెడీ ఎలా వర్కౌట్ అవుతుంది? కామెడీల్లో బ్యాక్ గ్రౌండ్  సీరియస్ గా వుండి, హీరో సీరియస్ గా వుండనవసరం లేదు కదా?  బ్యాక్ గ్రౌండూ సీరియస్ గా లేకుండా, నరేష్  కామెడీగా వుండడం వల్లే కదా అతను చావాలనుకోవడం అల్లాటప్పా వ్యవహారంగా మారిపోయింది?

        చావాలనుకోవడం పాసివిజం కాదు, బ్యాక్ గ్రౌండ్ సీరియస్ గా వుంటే! నరేష్  తనే ఆకాశ రామన్నని పట్టుకుని నిజం నిరూపించినా ఎందుకో నమ్మని భార్య- ఇంకా బలమైన మాటలతో  గాయపరిస్తే - అప్పుడు మాత్రమే చావాలనుకోవడం వర్కౌట్ అవుతుంది. సానుభూతి కూడా పుడుతుంది. ఐరనీ లోంచే హాస్యం పుడుతుంది. ‘మై మేరీ పత్నీ ఔర్ వో’ అనే హిందీ హిట్ కామెడీ లోనూ ఇంతే. అప్పుడు చావాలకునే గోల్ తో నరేష్  ఎంత అసంబద్ధ కామెడీ నైనా సృష్టించవచ్చు. చావడానికి రెండో ప్రయత్నంగా అల్లరి నరేష్ బిల్డింగ్ ఎక్కినప్పుడు తాగుబోతు రమేష్ అతణ్ణి తోసెయ్యడం, అక్కడ్నించీ ఇంకెవరొచ్చినా   తోసిపారేస్తూ వుండడం పడీ పడీ నవ్వించ గల్గిన కామెడీనే. ఇంత సామర్ధ్యం ఆతర్వాత దర్శకుడిలో ఏమైపోయింది? బ్యాక్ గ్రౌండ్ లో సీరియస్ నెస్ లేకపోయినా ఇది వర్కౌటయింది. కానీ పదే పదే వర్కౌట్ కాదు. అప్పుడు తనని చంపమని కాకికి సుపారీ ఇచ్చాడు నరేష్. అంటే ఈ పాయింటుతో కథ ఇక్కడ్నించీ రన్ అవుతుందని అర్ధం. ఈ పరిణామాలన్నీ సమస్యతో నరేష్ చేస్తున్న సంఘర్షణలో భాగం  కిందికే వస్తాయి. 

        దీంతో అభ్యంతరం లేదు గానీ- భార్య వచ్చి కాళ్ళ మీద పడగానే ఓ ఫ్లాష్ బ్యాక్ వేసి అంతకి ముందు కాకికి తను కాంట్రాక్ట్ ఇచ్చింది చూపించి వెంటనే ఇంటర్వెల్ వేసెయ్యడం  ఉరుములేకుండా పిడుగు పడేసినట్టుంది. హఠాత్తుగా  ముగించి పారేసే సినిమాల్ని చూశాం గానీ, ఇలా హఠాత్తుగా ఇంటర్వెల్ వేసే సినిమాల్ని చూసి వుండం! తెల్లబోయి ఖాళీ వెండి తెర కేసే చూడ్డం మన వంతవుతుంది! 

     వాస్తవానికి భార్య దారికొచ్చి నప్పుడే  అల్లరి నరేష్ ఏమీ చేయకుండానే ఇంటర్వెల్ లోపే కథ సుఖాంతమైంది. ఇక మిగిలింది కాకి గురించిన ఫినిషింగ్ టచ్చేనా? ఒకసారి కాంట్రాక్టు తీసుకున్నాక చంపకుండా వదలనన్న వాడి గురించేనా? వాడి సంగతి కూడా నెక్స్ట్ సీన్లోనే పోలీస్ కమీషనర్ మామ చూసుకుని ఫినిషింగ్ టచ్ ఇస్తాడుగా- ఆపైన ఇంటర్వెల్ లేకుండా శుభం కార్డు వేసేస్తూ?

        చంపాలన్న కాకి ఏటో పోతాడు. కమీషనర్ తో ఇరవైఏళ్ల పగ వున్న  రౌడీ ఒకడు   నరేష్ ని చంపాలని వెంటబడతాడు. పోలీస్ ఇన్స్పెక్టర్ పృథ్వీ చేసిన బూతు పనికి ఇద్దరు ఆడవాళ్ళు వాళ్ళ గుంపుతో అతడి వెంటపడతారు. రవిబాబు, అతడితో బాటు నరేష్ తన పాములతో పాల్పడిన ఇంకో బూతుకి అవి చచ్చాయని ఓ పాములోడు షకలక శంకర్ వాళ్ళిద్దరి వెంటా  పడతాడు. రవిబాబు తమ్ముణ్ణి అంటూ ఇంకో అల్లరి నరేష్ దిగుతాడు. ఇతన్ని చంపడానికి ఇంకెవరో....గోలగోలగా అరుపులూ, కొట్టుకోవడాలూ పారిపోవడాలూ...అసలు మొదలెట్టిన కథేమిటి? ఫోకస్ చెదిరి జరుగుతున్న దేమిటి? 

        భార్య అప్పుడే కాళ్ళ మీద పడకుండా,  తనని చంపమని కాకికి అల్లరి నరేష్ ఇచ్చిన కాంట్రాక్టుతో మరో కోణంలో మరిన్ని విఫలయత్నాలు చూపిస్తూ కథని ఫోకస్ లో పెట్టుకోకుండా,  దర్శకుడు తానొక్కాడు ఆనందిస్తే చాలు అదే కామెడీ అనుకోవడం నిజానికి కామెడీ అనుకోవాలి ఇక్కడ!

-సికిందర్
http://www.cinemabazaar.in

సాంకేతికం!

     ఎనభై  శాతం మేకప్, 20 శాతం మేమూ కలిస్తే ఒక నటుడు పుడతాడు- అని దిలీప్ కుమార్ కామెంట్. మహా నటులెప్పుడడూ  మేకప్ లాంటి ప్రాచీన కళని చిన్న చూపు చూడరు. అయితే ఒకప్పుడు వేసుకున్న మేకప్ ని సెట్లో అనుక్షణం కాపాడుకుంటూ రావడం ఎంత కష్టంగా వుండేదో  అనుభవిస్తే గానీ తెలీదు. మేకప్ మెటీరియల్ నానాటికీ పరిస్థితులకి తట్టుకునే పటుత్వంతో అందుబాటు లోకి రావడం మేకప్ మాన్ పనిని సులువు చేస్తోందన్నది నిజమే. ఇప్పుడు ప్రాస్మెటిక్ మేకప్ లేదా మేకప్ ఎఫెక్స్ గా కొత్త పుంతలు తొక్కుతున్న మేకప్ కళతో నటీనటుల రూపురేఖల్ని ఏకంగా మార్చేసే మాస్కులు కూడా వస్తున్నాయి. కాబట్టి ఈ రోజుల్లో వేసుకున్న మేకప్ ని  సెట్లో కాపాడుకోవడం పెద్ద సమస్య కావడం లేదు. రెయిన్ ఎఫెక్ట్ లోనే మేకప్ ని చెక్కు చెదరకుండా వుంచగల మెటీరియల్ ఇప్పడు మరింత అభివృద్ధి  చెందినపుడు,  మేకప్ ఆర్టిస్టులకి అంత శ్రమగా  లేదని అంటున్నారు మేకప్  చీఫ్ మల్లెమూడి ఈశ్వర్. 

          యాక్షన్ దృశ్యాల్లో ముష్టి ఘాతాలు, రక్తసిక్త గాయాలూ ఇప్పుడు ఇట్టే సృష్టించెయ్యగలమని చెబుతూ, అండర్ వాటర్ దృశ్యాల విషయానికొస్తే  పెద్దగా మేకప్ అవసరం లేదనీ, అదెవరూ పట్టించుకోరనీ వివరించారు. పౌరాణిక, జానపద, చారిత్రక సినిమాల నాటికంటే ఇప్పుడొస్తున్న సినిమాల్లో మేకప్ నామ మాత్రంగా వుంటోందనీ, అయితే ఈ సినిమాలతో కూడా పేరు తెచ్చుకోవాలంటే యాక్షన్ దృశ్యాల్లో బాగా కష్టపడి పని చేయడమే మార్గమన్నారు ఈశ్వర్. 

          ‘పేరెందుకొస్తుంది? అసలు మేకప్ మాన్ ని ఎవరు గుర్తిస్తున్నారు? టెర్రిఫిక్ గా ఎంత ఫాంటసీ రూపాల సృష్టి చేసినా మేకప్ అదిరింది అనే ప్రేక్షకులే లేరు- గ్రాఫిక్స్ అదరగొట్టాయి  గురూ అనే ప్రేక్షకులు తప్ప!’ అని  బాధపడ్డారు.   మేకప్ మాన్ ని ఎవరు గుర్తించినా గుర్తించక పోయినా రాష్ట్ర ప్రభుత్వం గుర్తిస్తోందన్నారు. ప్రతీ ఏటా టీవీ- నాటక- సినిమా రంగాలకి చెందిన మేకప్ ఆర్టిస్టులని ప్రభుత్వం నంది అవార్డులతో సత్కరించడం అపూర్వ విషయమన్నారు. తెర వెనుక వుండిపోతున్న మేకప్ ఆర్టిస్టులని ప్రముఖుల సమక్షంలో స్టేజి ఎక్కించి సన్మానించడం గొప్ప విషయమన్నారు. 

        అన్నట్టు ఈశ్వర్ నాటకాలతో మొదలై టీవీ సీరియళ్ళ మీదుగా సినిమాల్లో కొచ్చారు.  ‘పల్నాటి భారతం’ అనే నాటకానికి నంది అవార్డు  కూడా తీసుకున్నారు. తెలుగులో మొట్ట మొదటి డైలీ సీరియల్ ‘రుతురాగాలు’ కి మేకప్ మాన్ గా తనే పనిచేశారు. ఇప్పటికీ ‘నీలంపాటి అమ్మవారి చరిత్ర’, ‘చంద్ర వంశం’, ‘ఆకాశ గంగ’ లాంటి పౌరాణిక సీరియల్స్ కి పని చేస్తున్నారు. తమిళ దర్శకుడు కన్మణి  సినిమాలన్నిటికీ ఈయనే  మేకప్ మాన్. ఐతే తన  కెరీర్ లో మొట్ట మొదట సినిమాకి పనిచేసింది 2003లో నగేష్ కుకునూర్ హైదరాబాద్ ముషీరాబాద్ జైల్లో తీసిన ‘తీన్ దీవారే’  అనే హిందీకి. ఇందులో నసీరుద్దీన్ షాకి, గుల్షన్ గ్రోవర్ కీ మేకప్ చేశారు ఈశ్వర్. నాటి నుంచి మొత్తం వందకి పైగా సినిమాలకి పనిచేసిన ఈశ్వర్,  అల్లు  అర్జున్ నటించిన ‘బద్రీనాథ్’ కి మేకప్ మాన్ గైర్హాజరీలో తను వెళ్లి పని చేశారు. 1988 నాటి నుంచీ మేకప్ వృత్తినే నమ్ముకుని కొనసాగుతున్నారు 

       ఎక్కువగా స్పెషల్  గెటప్స్ వేయాలని తనకి ఆసక్తి అన్నారు.  కానీ తెలుగులో అలాటి మేకప్ కి అవకాశమిచ్చే సినిమాలు రావడం లేదనీ, హాలీవుడ్ నుంచి వారానికొకటి చొప్పున దిగుమతి అవుతున్నాయనీ, అలాగే బాలీవుడ్ నుంచీ మేకప్ ఆర్టిస్టులు మన దగ్గర కొచ్చి హడావిడి చేస్తున్నారనీ వివరించారు. మళ్ళీ బాలీవుడ్ లో హాలీవుడ్ మేకప్ నిపుణుల బెడద కూడా వుందనీ, వీళ్ళకి రెండు మూడు కోట్లు ఇచ్చి రప్పించుకుంటున్న నిర్మాతలు – మన మేకప్ మాన్ లకి అందులో పదో వంతు కూడా ఇవ్వరనీ  విచారం వ్యక్తం చేశారు. ఏడాదంతా కష్టపడితే ఒక బాలీవుడ్ మేకప్ ఆర్టిస్టు 18 – 20 లక్షలకి మించి సంపాదించ లేడనీ, అదే తెలుగు మేకప్ మాన్ లైతే  ఇది కూడా సంపాదించలేరనీ  బాధగా అన్నారు.

          గుంటూరుకి చెందిన ఈశ్వర్,  ఈటీవీ మురళి దగ్గర శిష్యరికం చేసి అటుపైన మేకప్ చీఫ్ గా ఎదిగారు. పౌరాణిక సీరియల్స్ కి ఎక్కువ పని  చేసిన అనుభవంతో ఒకటే చెప్పారు- ఇందులో గుర్తింపు ఎక్కువ వస్తుందని. అయితే పురాణ పాత్రల్లో  నటించే వాళ్ళకి కళ్ళు పెద్దవిగా వుండాలన్నారు. కళ్ళని ఎక్కువ  హైలైట్ చేస్తామనీ, కనురెప్పలకి హెవీ మేకప్ వేస్తామనీ వివరించారు. సీరియల్స్ కీ, సినిమాలకీ  ముఖ్యంగా బడ్జెట్స్  ని దృష్టిలో పెట్టుకుని వేర్వేరుగా మేకప్ చేస్తామన్నారు. ఇప్పుడు సినిమాలకి డిజిటల్ టెక్నాలజీ వచ్చింది, రెడ్ కెమెరా  వాడుతున్నారు- దీనితోనూ, సాంప్రదాయ ఎనలాగ్ కెమెరాలతోనూ మేకప్ పరంగా మార్పులేవీ లేవనీ, ఒకే మెటీరియల్ ని వాడుతున్నమనీ చెప్పారు ఈశ్వర్.

-సికిందర్

(మే 2011, ఆంధ్రజ్యోతి- ‘సినిమాటెక్’ శీర్షిక)
          

నాటి సినిమా!

సినిమా దర్శకుడు భావుకత గల రచయిత కూడా అయినపుడు (సినిమా రచయిత కాదు) అతడి సినిమాలు పర్సనల్ డైరీలవుతాయి. వెంటనే  అర్ధంగాక పోస్ట్ ప్రొడక్షన్లోనే  గొడవలైపోతాయి. అతను ‘గాడ్ ఫాదర్’ తీసివున్న కపోలా అయితేనో, ‘సిరిసిరిమువ్వ’ తీసివున్న విశ్వనాథ్ అయితేనో ఫర్వాలేదు.  కపోలా, విశ్వనాథ్ లు కమర్షియల్ గా నిరూపించుకున్నాకే ‘యూత్ వితవుట్ యూత్’, ‘శంకరాభరణం’ లాంటి పర్సనల్ సినిమాలు తీసి డిస్ట్రిబ్యూటర్లని ఒప్పించుకోగల్గారు. కానీ లేడికి  లేచిందే పరుగన్నట్టు, ఓ భావుకత గల కొత్త దర్శకుడు రంగ ప్రవేశం చేసింది లగాయతు అదేపనిగా పర్సనల్ సినిమాలే తీస్తూ పోతే దీన్నేమనాలి?

        అది లేడి కాబట్టి పచ్చని ప్రకృతిలో తిరుగాడుతుంది. గోదావరీ పరివాహక ప్రాంతాల్లో తచ్చాడుతుంది. అడవుల్లో చెట్లే దారి  చూపుతాయన్నట్టు, జీవితాలకి అంతటి మట్టి వాసనల కథలే  మార్గం చూపుతాయి. అలాటి కమ్మటి నేటివ్ వాసనల కథలు సినిమాలకి అవసరపడతాయనుకున్న లేడి, ఫార్ములా పులి చంపిన లేడి నెత్తురై పోకుండా, కీకారణ్యం  లాంటి మూస మాస్ మసాలాల క్రియేషన్ల  మధ్య, తనదైన ఓ ప్రత్యేక ముద్రతో కూడిన బాణీని విన్పిస్తూ యావత్ప్రజానీకాన్నీ మంత్రముగ్ధుల్ని చేయడం సామాన్య విషయమా? 

         చాలామంది సాహితీపరులు సినిమా దర్శకులుగా కన్పిస్తారు. వాళ్ళు సినిమా దర్శకత్వానికి సరిపోరనే అభిప్రాయాన్నే కల్గించారు. ఒక జర్నలిస్టుగా మారిన రచయితని యుద్ధ రంగానికి పంపిస్తే, అతను యుద్ధ వార్తలు  రాయకుండా ఆ చుట్టూ ప్రకృతి అందాలని  అద్భుతంగా వర్ణిస్తూ పోయాడట. ఇలాకాక, చాప కింద నీరు లాంటి ఇలాటి చాపల్యాన్ని ఈదేసిన గజఈత గాడు కూడా అయ్యింది పైన చెప్పుకున్న లేడీ. లేకపోతే  అచ్చులో కథలు రాసుకునే వాడికి జన్మకి సినిమా డైరెక్షన్ అబ్బే పరిస్థితి లేదా రోజుల్లో.

        ఇలా వంశీ అనే హైలీ ఇండివిడ్యువలిస్టిక్ డైరక్టర్ గురించి ఇంత చాలు.  తీసిన మొట్ట మొదటి ‘సితార’ తోనే తను బాపు, విశ్వనాథ్ ల సరసన చేరిపోయాడు. ముత్యాలముగ్గు (1975), శంకరాభరణం (1980),  మేఘసందేశం (1982), సితార (1984) ... ఈ నాల్గూ ఒకే అచ్చులో పోసిన కళా ఖండాలుగా కన్పిస్తాయి. వీటిలో కామన్ గా కన్పించేది ఒక్కటే : అతి తక్కువ సంభాషణలు! అసలు డైలాగు లేవీ అని ఫైనాన్షియర్లు గొడవ పడేంతగా, దృశ్యానికో  పోలియో చుక్క లాంటి  ఏకవాక్య సంభాషణ మాత్రమే వీటి ప్రత్యేకత! ప్రేక్షకులు హారతులు పట్టిన ఈ విజయవంతమైన కమర్షియలార్టు పంథాకి  ఎవరు మొదట  బీజం వేసి,  ఎవరెవరు పెంచి పోషిస్తూ పోయారో పై నాల్గు సినిమాల విడుదల  క్రమాన్ని చూస్తే  తెలిసిపోతుంది.

        ‘మహల్లో కోకిల’ అని వంశీయే రాసిన నవల ‘సితార’ గా తెర కెక్కింది. ‘శంకరాభరణం’ , ‘సాగర సంగమం’ లాంటి రెండు ఘన విజయాలు సాధించి వున్న ఏడిద నాగేశ్వరరావు దీని నిర్మాత.  తమిళ రీమేకుగా వంశీ మొదటి సినిమా ‘మంచు పల్లకి’  హిట్ అవలేదు. రెండో సినిమా ‘సితార’ తో నిర్మాత చేసింది సాహసమే. ఈ సినిమా చారడేసి కళ్ళ భానుప్రియని పరిచయం చేసింది. అప్పటికామెకి పచ్చి కొబ్బెర లాంటి పదిహేడేళ్లే.  అప్పటికే మంచి డాన్సర్ కూడా అయిన ఆమె నృత్యాలతో  ‘సితార’  విక్షణాసక్తత బాగా పెరిగింది. తెర వెనుక ఇళయరాజా హిట్ బాణీలు కన్పించని దేవుడిలా అభయహస్తమిచ్చాయి.

          మరో కన్పించని మాంత్రికుడు ఛాయాగ్రాహకుడు ఎంవీ రఘు. గ్రామీణ అందాల్ని చూపించడంలో దిట్ట. అక్కడే తచ్చాడే వంశీలాంటి దర్శకుడ్ని ఈయన కాపేసి పట్టుకుంటే ఇక చెప్పనక్కర్లేదు- వెండి తెరమీద సినిమా రీళ్ళు తిరగవు, రంగులరాట్నం తిరుగుతుంది.

        రాచరికపు పంజరంలో బందీ అయిపోయిన అందాల బొమ్మ జీవితాన్ని ‘సితార’ చూపిస్తుంది. ఆస్తులూ  పరువు ప్రతిష్టలూ సమకూరడానికి  ఏయే న్యాయమైన కారణాలైతే తోడ్పడ్డాయో, వాటిని గౌరవించుకోకపోతే, ఆ కారణాలూ తొలగిపోయి ఆస్తులూ పరువు ప్రతిష్టలూ మంట గలిసిపోతాయని ఒక సూక్తి.  ఇలాంటి దుర్గతే సూడో జమీందారు చందర్ ( శరత్ బాబు) ది. ఇతడి జమీందారు తండ్రి విలాసాలు మరిగి ఆస్తులు గుల్ల చేశాడు. దుర్భర దారిద్ర్యాన్ని కొడుక్కి మిగిల్చిపోతూ, ఆస్తి పాస్తులు ఇక లేవన్న విషయం బయటి ప్రపంచానికి తెలీనివ్వకూడదని, వంశ ప్రతిష్ట నిలబెట్టాలనీ మాట తీసుకుని స్వర్గానికో ఇంకెక్కడికో  వెళ్ళిపోయాడు. లోన చిరిగిన చొక్కా,  పైన వంశ హోదా వెలగబెడుతూ కోటూ -  ఇదీ చందర్ డబుల్ యాక్షన్ జీవితం. తగాదాల్లో వున్న  పొలం మీద ఎలాగో కేసు గెల్చుకుని, తండ్రి కిచ్చిన మాట ప్రకారం పూర్వవైభవం కల్పించుకుందామని లాయర్ (జెవి సోమయాజులు) తో కలిసి ఎంత ప్రయత్నించినా పప్పులుడకడం లేదు. 

        ఇలాటి చందర్ కి ఓ చెల్లెలు కోకిల (భానుప్రియ) అని. బంగళాలో ఈమెని బందీ చేసి వుంచాడు. ఏమంటే, ‘పరదాలు, ఘోషాలు మా రాజవంశపు సాంప్రదాయం’  అంటూ గొప్పలు. ‘ఆ చీకటి గోడల మధ్య మీ స్త్రీలు పడే హింస గమనించావా?’  అని ఎవరైనా ప్రశ్నిస్తే, సాంప్రదాయం పట్ల  గౌరవమే వుంటే  హింసే అన్పించదనీ, అయినా ఒంటరిగా వుంచకుండా వాళ్ళ కాలక్షేపం కోసం నాట్యం, సంగీతం నేర్పిస్తామనీ, కోకిల కూడా వాటితో కాలక్షేపం చేస్తోందనీ సమర్ధన. ఆమె ఏదో స్వేచ్ఛ అంటూ సాంప్రదాయాన్ని కాల దన్నుకోదని ప్రగాఢ విశ్వాసం  కూడా చందర్ కి.

      గృహ నిర్బంధంలో వున్న కోకిలకి రాజు  (సుమన్) దగ్గరవుతాడు. వూళ్ళో జరుగుతున్న  జాతరకి పగటి వేషగాళ్ళ బృందంతో వచ్చిన కళా కారుడితను. ఇతడి ఆటా పాటా కోకిలలోని  నాట్యకళాకారిణిని  తట్టి లేపుతాయి. ఇక నాట్య విన్యాసాలే నాట్య విన్యాసాలు. విరహ గీతాలే గీతాలు ప్రేమలో. చందర్ కిది తెలిసిపోయి  రాజుని చంపించేసి, తండ్రి  మాట నిలబెట్టలేకపోయానని ఆత్మ హత్య చేసుకుంటాడు. 

        ఈ జరిగిందంతా దేవదాసు ( శుభలేఖ సుధాకర్) కి చెప్పుకొస్తుంది కోకిల. ఇతనొక ఫోటోగ్రాఫర్. ఇలా తన ఆశ్రయం పొందిన  కోకిలని సినిమా హీరోయిన్ ని చేస్తాడు. ఇంతలో తన గతమంతా పేపర్లకెక్కి బెంబెలెత్తిపోతుంది కోకిల. ఏ వంశ గుట్టు కాపాడతానని తను అన్న కిచ్చిన మాట ఇలా అయ్యిందో, ఇక దీనికి ఒకే ఒక్క  పరిష్కార మార్గంగా  వయసుమళ్ళిన  డాక్టర్ (ప్రభాకర రెడ్డి) ని తన తో పెళ్ళికి ఒప్పిస్తుంది. ఇది కూడా బెడిసి కొట్టి తను ఆత్మహత్య చేసుకోబోతున్నప్పుడు, చనిపోయాడనుకున్న రాజు బయల్దేరి వస్తూంటాడు. 

        ముందు కోకిలగా, తర్వాత సితారగా రెండు విభిన్న పాత్రల్లో కన్పించే భాను ప్రియ కిది తెలుగులో అడుగు పెడుతూనే సూపర్ హిట్ ఎంట్రీ. తను తెలుగే అయినా దీనికి ముందు  ఒక తమిళం చేసింది. మాస్ కమర్షియల్ హీరోగా కొనసాగుతున్న సుమన్ కిది ఒక జ్ఞాపిక లాంటిది. సినిమాలో భానుప్రియ జ్ఞాపికగా ఇచ్చే పళ్ళెం పట్టుకుని తన బృందాన్ని బాధ పెట్టి వెళ్ళిపోయే సీను ఒక్కటి చాలు సుమన్ హావభావ ప్రకటనా సామర్థ్యానికి. 

        వంశీ విజువల్ సెన్స్ కి శృంఖలాల్లే

వనడానికి ఓ మూడు సీన్లు చూస్తే చాలు-  1. పంజరాల్లో చిలుకలు తల్లడిల్లే షాట్లు, 2. ఎగిరే చిలుకని పట్టుకుందుకు సుమన్- భాను ప్రియల రాపాడే చేతుల శృంగారభరిత విజువల్స్, 3. హాలు నిండా వాద్య పరికరాల మధ్య సుమన్- భానుప్రియలతో వుండే ఒక సన్నివేశం ...ఇక పాటల చిత్రీకరణ చెప్పనే అక్కర్లేదు. ఇవన్నీ చాలా సూపర్ హిట్  పాటలే ఇప్పటికీ. 

        ఇంత కళాఖండంలోనూ  లోపాలూ లేకపోలేదు. లోపాలతోనే కళాఖండాలకి  అందం వస్తుందేమో. ఇందులో భానుప్రియ పాత్ర ఎంతకీ ఎదగదేమిటి? సుమన్ ఆమె చెర విడిపించాక ఆమె పూర్తి స్వేచ్ఛా జీవియే. ఇంకా తన స్వేచ్ఛని హరించిన వంశప్రతిష్ట గురించి ప్రాకులాట ఎందుకు? తన అన్న సుమన్ ని చంపించాడని  తెలిసీ అన్నంటే సెంటి మెంట్లు ఎందుకు? బాధపడాల్సింది చనిపోయాడనుకున్న సుమన్ గురించి కాదా? అంతలోనే ముక్కలైన అతడితో తన ప్రేమ గురించి కాదా? ఇంకా అన్న గురించీ, సాంప్రదాయాల గురించీ ఆలోచిస్తే ముందు కెళ్ళిపోయిన పాత్ర ఎలా ఎదుగుతుంది? ఎదగ వద్దన్న ఫ్యూడలిజాన్ని బోధిస్తున్నట్టా ఈ పాత్రతో? 

        ఇక తను ఆత్మహత్య చేసుకోబోతున్నట్టు చీటీ రాసి ప్రభాకర రెడ్డికి పంపడమెందుకు? తనని కాపాడేందుకా? అలా చీటీ రాసి ఆత్మహత్యా యత్నం ఒక నాటకంగా పాత్ర దిగజారి పోలేదా? (ఈ వ్యాసం చదివి వంశీ తర్వాత లోపాలు ఒప్పుకున్నారు). క్లయిమాక్స్ బలహీనంగా తేలిపోవడానికి శరత్ బాబు ఆత్మహత్య చేసుకునే దగ్గర కథ  బలహీన పడడమే కారణం. హాలీవుడ్ ఇంద్రజాలికుడు స్టీవెన్ స్పీల్ బెర్గ్ ఇందుకే అన్నాడేమో- కథ ఎలా చెప్పాలో మర్చిపోతున్నారు. కథలకి మిడిల్, ఎండ్ లు ఏమాత్రం వుండడం లేదు, ఎంత సేపూ బిగినింగే .. ఈ బిగినింగ్ కూడా ఎంత సేపటికీ ముగియదు..అని!

         అసలు బిగినింగ్, మిడిల్, ఎండ్ అంటే ఏమిటో తెలిస్తేగా అవి వుండడానికి. ఈ చిన్న విషయం  వంశీకి తెలీదనుకోలేం. నవలని సినిమాగా మారుస్తున్నప్పుడు ఆ  నవలా కథనమే స్క్రిప్టులో జొరబడినట్టుంది. కానీ కెరీర్ కొత్త లోనే ఇంత సాహసమూ సృజ నాత్మకతా  ప్రదర్శించినందుకు వంశీని అభినందిద్దాం. వంశీ మరో ‘సితార’ లాంటిది తీయడు, తీయలేడు కూడా- పర్సనల్ డైరీ అనేది ఒక్కటే వుంటుంది కాబట్టి.

పట్టపగలే చుక్కలు!

          వాళ్ళందరికీ ‘సితార’ ని చూసి పట్టపగలే చుక్కలు కన్పించాయి... వాళ్ళందరూ-  నిర్మాత, దర్శకుడు, ఫైనాన్షియర్లూ- ప్రివ్యూ థియేటర్లో కొలువుదీరారు ‘సితార’ చూద్దామని. ఇంకా రీ రికార్డింగ్ మిగిలి వుంది. ముందు డబుల్ పాజిటివ్ పోస్ట్ ప్రివ్యూ చూద్దామనుకున్నారు. అంతాకలిసి చూశారు. ఇదేం సినిమా? డైలాగులేవీ? ఆ కళ్ళు, చేతులు, కాళ్ళూ చూపించడమేమిటి మాటిమాటికీ? ఆ నీడలేంటి?  ఆ పడవ లేంటి? ఐపోయింది! పనైపోయింది! పూర్ణోదయా వారి పని గోవిందా! పదండి వెళ్లి పోదాం,  చెక్కేద్దాం- అనేసి ఫైనాన్షియర్లు చెక్కేశారు. వంశీ బొమ్మలా నిలబడిపోయాడు. 

        రీరికార్డింగ్ మొదలైంది. ఇళయరాజాని చూస్తూంటే వంశీకి ఒకటే గుబులుగా వుంది.  ఈయన కూడా పారిపోతే?  అలా చేయలేదు ఇళయరాజా.  సినిమా సాంతం చూసి నె మ్మదిగా లేచారు. వంశీ దగ్గరి కొచ్చారు. ‘భలే బ్యూటిఫుల్ కాన్వాస్ ఇచ్చావయ్యా! థాంక్యూ...ఎవ్విరీ మినట్ ఈ పిక్చర్ ని ఎంజాయ్ చేస్తూ వర్క్ చేస్తా!’ అనేసరికి  వంశీ ఎక్కడికో వెళ్ళిపోయాడు!

        12 కేంద్రాల్లో వంద రోజులాడింది సినిమా. మంచి మ్యూజికల్ హిట్. పైగా జాతీయ స్థాయిలో ఉత్తమ ప్రాంతీయ చిత్రంగా అవార్డు, ఉత్తమ గాయనిగా ఎస్. జానకికి మరో జాతీయ అవార్డు, ఉత్తమ ఆడియోగ్రాఫర్ గా ఎస్వీ రామనాథన్ కి మరింకో జాతీయ అవార్డు సంపాదించి పెట్టింది ‘సితార’.

-సికిందర్
(“సాక్షి” –నవంబర్ 2009)
           

సాంకేతికం!

Add caption

     ఇవ్వాళ్ళ  ఫ్యాషన్ టెక్నాలజీ క్యాట్ వాక్ లతో వొయ్యారాలు పోతూ ఎలక్ట్రానిక్  మీడియాని కూడా ఎంటర్ టైన్ చేస్తోంది. అది దానికదే ఒక కొత్త పరిశ్రమగా మనగల్గితే మంచిదే. కానీ సినిమా రంగంలో కూడా జొరబడి కాస్ట్యూమర్ల వృత్తినే ప్రశ్నార్ధకం చేయడం ప్రారంభమైంది. ఫ్యాషన్ డిజైనర్  కోర్సులు చేసి నేరుగా టాలీవుడ్ లోకి అడుగుపెట్టి, దివినుంచి దిగివచ్చిన అద్భుత వ్యక్తులుగా కన్పించి అంతలోనే అదృశ్య మైపోతున్నారు. ఈ కాస్తా హనీమూన్ చాలు కాస్ట్యూమర్లకి చుక్కలు చూపించడానికి. ఇలా ప్రాక్టికల్ అనుభవం లేకుండా డిజైన్లు  సజెస్ట్ చేసే కన్సల్టెంట్స్ లా చెలామణి కావడం ఫ్యాషన్ డిజైనర్ల వృత్తికే కాకుండా, కాస్ట్యూమర్ల  భృతికీ మంచిది కాదనే వాళ్ళూ వున్నారు. అలాటి వాళ్ళల్లో పిల్లా రవికుమార్ ఒకరు. ఈయన ఇంకో గమ్మత్తు చెప్పారు -

      ‘హీరోలకి పబ్స్ లో పరిచయమై స్నేహాలు పెంచుకుంటున్న కొందరు హఠాత్తుగా ఓ రోజున ఆ హీరోలకే కాస్ట్యూమర్లుగా అవతారమెత్తేస్తున్నారు. దీనికి వాళ్ళు స్టైలిష్ గా పెట్టుకున్న పేరు ‘స్టయిలిస్ట్’ అని!” 

        దట్సిట్. అంటే కాస్ట్యూమర్లూ కనుమరుగవుతున్నారు, ఫ్యాషన్ డిజైనర్లూ అదృశ్యమవుతున్నారు... ఇక స్టయిలిస్ట్ ల కాలం వచ్చేసిందన్న మాట!

        అసలు చరిత్రలో మొట్ట మొదటి కాస్ట్యూమర్ ఎవరని అడిగితే -  సినిమా,  దానికంటే ముందు నాటకం, దానికీ ముందు నాట్యమూ ఉండేవన్నారు. అయితే నాట్యం దగ్గర్నుంచే మొట్ట మొదటి కాస్ట్యూమర్  పుట్టాడా అంటే కాదన్నారు రవికుమార్.  కొంత తర్జన భర్జన జరిగాక, మరింకా పూర్వ కాలంలో తోలుబొమ్మలాటల దగ్గర తొలి కాస్ట్యూమర్  పుట్టాడన్నారు. రిఫరెన్సులు కూడా లేని నాటి పురాతన కాలంలో పురాణ పాత్రలకి  పకడ్బందీగా వూహించి ఆహార్యం నిర్ణయించినవాడే చరిత్రలో మొట్ట మొదటి కాస్ట్యూమర్ అని తేల్చారు రవికుమార్! 

        అలాగే తెలుగు కాస్ట్యూమర్లు  పిఠాపురం నుంచే వెళ్ళారని ఇంకో రహస్యం విప్పారు. అప్పట్లో పిఠాపురం రాజావారు మద్రాసు సినిమా కంపెనీలకి దర్జీలని - అంటే- టైలర్స్ ని వెంట బెట్టు కెళ్ళి ‘వీడు కుడతాడు, వీణ్ణి కాస్ట్యూమర్ గా పెట్టుకో!’  -  అని హుకూం జారీ చేసే వారన్నారు రవికుమార్. 

        రవికుమార్ పిఠాపురం వాసియే. అయితే రాజా వారితో ఏ సంబంధమూ లేదు. రాజావారి హయాం తర్వాత 1995 లో హైదరాబాద్ చేరుకుని ‘మేజర్ చంద్ర కాంత్’ కి కాస్ట్యూమ్స్  అసిస్టెంట్ గా పనిచేశారు. రెండేళ్ళు తిరిగేసరి కల్లా 1997 లో ‘ప్రేమించుకుందాం రా’ కి కాస్ట్యూమర్ గా ప్రమోటయి, హీరో వెంకటేష్ కి పర్సనల్ కాస్ట్యూమర్  గా ఎనిమిదేళ్ళూ  కొనసాగారు. ‘మనసంతా నువ్వే’ నుంచీ  ఎంఎస్ రాజు అన్ని సినిమాలకీ, ‘ఆర్య’ నుంచీ దిల్ రాజు అన్ని సినిమాలకీ, పూరీ జగన్నాథ్ తో అనేక సినిమాలకీ పని చేస్తూ వస్తున్నారు.  

        అయితే ప్రస్తుతం పరిస్థితులు మారిపోయాయనీ బాధ పడ్డారు. స్టార్లు బ్రాండ్ల మీద  మోజు పెంచుకుని విదేశాలనుంచి కాస్ట్యూమ్స్ తెప్పించుకోవడం, ఇద్దరు ముగ్గురు ప్రముఖ దర్శకుల భార్యలు కాస్ట్యూమ్స్ డిజైనర్లుగా రంగ ప్రవేశం చేయడం, దీనికి తోడు  కొత్తగా ఫ్యాషన్ టెక్నాలజీ కోర్సులు చేసిన ఔత్సాహికుల సందడీ, మళ్ళీ వీటికి తోడూ పాటలకి ప్యాకేజీ  పద్ధతీ, వచ్చేసి చాలా స్ట్రగుల్ చేస్తున్నామన్నారు.

        ప్రముఖ బాలీవుడ్ కొరియోగ్రాఫర్ అహ్మద్ ఖాన్ లాంటి వారికి పాటల ప్యాకేజీ ఇవ్వడంతో, కాస్ట్యూమ్స్ కూడా వాళ్ళే రూపొందిస్తున్నారని అన్నారు రవికుమార్.

        ‘మన కల్చర్ వేరే కల్చర్ చేతుల్లోకి వెళ్లిపోయాక జరుగుతున్న పరిణామాలివి. మన కల్చర్ లో వుంటే ట్రేడిషనల్ గా మన కాస్ట్యూమ్స్ వుంటాయి. శేఖర్ కమ్ముల, వంశీ లాంటి దర్శకులు ట్రేడిషన్ ని  కాపాడుతున్నారనాలి’ అని అభిప్రాయపడ్డారు.

        ప్రధానంగా స్టార్ల కాస్ట్యూమ్స్  ప్రేక్షకుల దృష్టి నాకర్షిం చాలంటే  వాళ్ళు పోషించే క్యారక్టర్లు బావుండాలన్నారు రవికుమార్. ‘ఆరెంజ్’ లో రాం చరణ్ అంత  మంచి దుస్తులు ధరించినా ఆ పాత్ర బావుండక పోవడం వల్ల  ప్రేక్షకులు ఆ కాస్ట్యూమ్స్ నీ పట్టించుకో లేదన్నారు. ‘బృందావనం’ లో కాజల్ అగర్వాల్ పోషించిన సాంప్రదాయ పాత్రకి కుట్టిన హాఫ్ శారీలు  మంచి క్రేజ్ సృష్టించాయన్నారు. రిఫరెన్స్ లేకుండా కాస్ట్యూమ్స్ తయారు చేయలేమనీ, రిఫరెన్సుల్ని మోడిఫై చేసి మల్చుకుంటామనీ కొన్ని నమూనాల్ని లాప్ టాప్ లో చూపించారు. 

        కాస్ట్యూమ్స్ పాత్రల  బయోడేటాయేనని వివరిస్తూ, ‘బొమ్మరిల్లు’ లో పాత్రలకి తగ్గట్టుగా అతి లేకుండా తాను డిజైన్ చేసిన సింపుల్ దుస్తుల గురించి సభల్లో కూడా గొప్పగా చెప్పుకున్నారని సంతోష పడ్డారు. 

        మరి ఆ సభల్లో మీ పేరు కూడా ప్రస్తావించే వాళ్ళా అనడిగినప్పుడు- లేదన్నారు బాధగా. దటీజ్ ది  ప్రాబ్లం. కాస్ట్యూమర్లు, మేకప్ మాన్ లులాంటి కళాకారుల్ని కూడా సభలు పెట్టి ఎందుకు సన్మానించరని  అడిగితే, విషాదంగా నవ్వి వూరుకున్నారు రవికుమార్. 

        ఇక దర్శకుడుగా మారబోతున్నాడు తను. ఈ సడెన్ టర్నింగ్ ఎందు కిచ్చుకున్నారంటే, అసలు 1995 లో వచ్చిందే డైరెక్టర్ అవ్వాలని- పరిస్థితుల కారణంగా ఇలా అయిపోయానన్నారు. లాప్ టాప్ లో ఇంగ్లీషులో సిద్ధం చేసుకున్న స్క్రిప్టు, నోటు పుస్తకాల్లో మంచి చేతి వ్రాతతో ఇంగ్లీషులోనే రాసుకున్న నోట్సూ చూపించారు. ఇక్కడ ఒకటి అర్ధమైంది. ఎవరైనా ఆసక్తి పెంచుకున్న రంగంలో ఢక్కా మొక్కీలు ఎన్నైనా తింటూ అలాగే కొనసాగగల్గితే, విద్యార్హతలతో సంబంధం లేకుండా భాష లొచ్చేస్తాయేమో నన్పిస్తుంది టెన్త్  వరకే చదివిన రవికుమార్ ని చూస్తే!

-సికిందర్
(ఏప్రెల్ 2011, ఆంధ్రజ్యోతి- ‘సినిమా టెక్’ శీర్షిక)

---

సాంకేతికం!

మీ బోరింగ్ మూవీని హిచ్ కాక్ థ్రిల్లర్ లా మార్చడమెలా’  అని దర్శకుడు జెఫ్రీ మైకేల్ బేస్ కొన్ని టిప్స్ ఇచ్చారు. సినిమా తీయడంలో హిచ్ కాక్ సూక్ష్మ దృష్టిని ఆవిష్కరించే ఈ టిప్స్ తెలుగు దర్శకులకి మార్గ దర్శకాలు కావొచ్చు. థ్రిల్లర్స్ అనే కాకుండా అన్ని జానర్స్ కీ అన్వయించుకోగల ఈ టిప్స్ ని ఓ సారి చదువుకుంటే అసలు సినిమా అంటే ఏమిటో, ప్రేక్షకులు దాన్నెలా దర్శిస్తారో ఒక సైకలాజికల్ అవగాహన కూడా ఏర్పడుతుంది. ఎందుకంటే హిచ్ కాక్ ఎప్పుడూ తన కళని తాను  ప్రేమించుకుంటూ, ప్రేక్షకుల ఇన్వాల్వ్ మెంట్ కి దూరంగా, తనలోకంలో తానుండిపోయే సబ్జెక్టివ్ పోకడలకి చోటివ్వలేదు. కెమెరాని కూడా ఆయన ప్రేక్షకుడిగా మార్చి  దాని వెంట ప్రేక్షకులని తిప్పుకునే, ప్రేక్షక లోకంలోంచి చిత్రీకరణని చూసే, ప్రేక్షకులని ప్రేమించడం మొదటి ప్రాధాన్యంగా పెట్టుకునే  ఆబ్జెక్టివ్ ధోరణులకి అవకాశమిచ్చారు. ఇంకో మాటలో చెప్పాలంటే, తెర మీది దృశ్యాల్ని  ప్రేక్షకులు నిజంగా తమ చుట్టూ జరుగుతున్న సంఘటనల్లాగే భ్రమిస్తూ తదనుగుణ స్పందనలతో నీరాజనాలు పట్టడమన్న మాట. నీరాజనాలందుకోని కళ కూడా ఓ కళేనా అనే మౌలిక ప్రశ్న వేసుకుంటే, ఎవరు పడితే వాళ్ళు దర్శకులై పోయే తొందరపాటు తగ్గుతుంది. మరి అలా నీరాజనాలందుకో గల్గాలంటే, సాంకేతికంగా ఏం చేయాలనేది తెలుసుకోవాలి...ఈ కింద తెలుసుకుందాం...

          జెఫ్రీ మైకేల్ బేస్ ఇలా అంటున్నారు... తాము రాసుకున్న కథ హీనంగా వుందనీ,
దీన్నెవరూ చూడరనీ డిప్రెషన్ కీ,
బాధకీ లోనయ్యే  అశేష దర్శకులకోసం ఈ పేజీ రాస్తున్నాను

...మీరు దుఖించడం మాని విషయం
 మీద దృష్టిపెట్టండి.
ఇక్కడ నేను రాస్తున్నది మీ వృత్తిని కాపాడొచ్చు. 

1. అది ప్రేక్షకుల మైండ్.

      మీ స్క్రీన్ ప్లేలో ప్రతీదీ ప్రేక్షకుల కోసమన్నట్టుగా మార్చెయ్యండి. ఏ  సీనుతో  అయినా ప్రేక్షకుల్ని ఎలా ప్రభావితం చేయవచ్చన్న ఒక్క అంశం మీదే దృష్టిపెట్టి మేధో మధనం చేయండి. మీఋ రాసుకున్న  పేజీల్లోని కంటెంట్ తో ప్రేక్షకులు కనెక్ట్ అయ్యేలా చూడండి, వాళ్లకి ముకుతాడు వేసి లాక్కెళ్లేలా సీన్లని మార్చుకోండి. ఇందుకు సాధనాలుగా పాత్రల్ని ఉపయోగించుకోండి. ప్రేక్షకులకి పాత్రలు కొసరి కొసరి వడ్డిస్తూంటే ఇంకా ఇంకా కావాలని వాళ్ళు వెంటపడి వచ్చేలా చిత్రించండి. 

        చీకటి గుయ్యారాలైన సినిమా హాళ్ళకి  ప్రేక్షకులు  ఎందుకు విరగబడి వచ్చి గంటలతరబడి కూర్చుండి పోతారో ఆల్ ఫ్రెడ్ హిచ్ కాక్ కి బాగా తెలుసు. వాళ్ళు ఫన్ కోసం వస్తారు. జనం రంగుల రాట్నమెక్కి  అది గిర్రున తిప్పేస్తున్నా భయపడకుండా  ఎలా సేఫ్ గా ఫీలవుతారో, సినిమా కొచ్చిన ప్రేక్షకులకి కూడా తాము అలా సేఫ్ గా వుంటామని తెలుసు. ఒక సినిమా దర్శకుడిగా మీరు వాళ్ళ పైన ఎడా పెడా అస్త్రాల్ని విసరాలి, కొండ చివరకి తీసికెళ్ళి తోసేయ్యాలి, లేదా ఒక డేంజరస్ లవ్ స్టోరీలోకి దిగలాగాలి. ఏం జరిగినా తమ కేమీ కాదని వాళ్లకి తెలుసు. అంతా అయిపోయాక గేట్లలోంచి బయటి కెళ్ళి,  తమ జీవితాల్ని తాము నార్మల్ గా గడుపుకోగలమన్న నమ్మకంతో వాళ్ళుంటారు. వాళ్లకి ఎంత ఎక్కువ ఫన్ ని ఇవ్వగల్గితే  అన్ని ఎక్కువ సార్లు రిపీట్ ఆడియెన్స్ గా మీ సినిమా కొస్తారు.

2. ఎమోషన్ ని ఫ్రేమ్ చేయండి      ఎమోషన్ - అంటే భావోద్వేగాలు ( భయం, హాస్యం, ఆశ్చర్యం, విషాదం, క్రోధం, విసుగు మొదలైనవి) అన్నవి ప్రతీ ఒక్క సీనుకీ అల్టిమేట్ గోల్స్. వీటి చిత్రీకరణకి కెమెరాని ఎక్కడ పెట్టాలనే దానికి మొట్ట మొదటి ప్రాధాన్యం ఆ నిర్ణీత సమయంలో ఏ ఎమోషన్ ని ప్రేక్షకులు ఫీలవ్వాలో తెలుసుకోవడాని కివ్వాలి. ఎమోషన్ నేరుగా నటుల కళ్ళ లోంచి  వస్తుంది. కెమెరాని దగ్గరగా లేదా దూరంగా వుంచడం ద్వారా ఆ ఎమోషన్ ని కంట్రోలు చేయవచ్చు.  క్లోజప్ లో అయితే స్క్రీన్ సాంతం  ఎమోషన్ తో నిండిపోతుంది. కెమెరాని  వైడ్ యాంగిల్ లోకి తీసికెళ్తే ఎమోషన్ పలచన బారిపోతుంది. అదే సడెన్ గా వైడ్ యాంగిల్ ని  కట్ చేసి క్లోజప్ వేస్తే ఆ ఎమోషన్ ప్రేక్షకులకి సంభ్రమాశ్చర్యాలకి లోను జేస్తుంది. కొన్ని సమయాల్లో నటుడి టాప్ నుంచి స్ట్రేంజ్  యాంగిల్లో  చూపిస్తే ఆ సీను చెబుతున్న అర్ధానికి బలం బాగా పెరుగుతుంది. హిచ్ కాక్  ఒక్కో సీను ప్లాన్ చేయడానికి ఈ సామీప్యతా సిద్ధాంతాన్ని అనుసరించే వారు. ప్రేక్షకులు ఉద్వేగానికి లోనవుతున్నప్పుడో , లేదా రిలాక్స్ అవుతున్నప్పుడో ఎమోషన్స్ ని కంట్రోల్ చేయడంలో భాగమే ఈ వైవిధ్యాలు. హిచ్ కాక్ దీన్ని సంగీతకారుడు బాణీలు కూర్చడంతో పోల్చారు. సంగీత కారుడు వాద్యపరికరాలని మీటితే, సినిమా దర్శకుడు ప్రేక్షకుల్ని మీటుతాడన్నమాట.

3. కెమెరా కెమెరాయే కాదు

   మనిషి లాగా కెమెరా, ఏదో అనుమానంతో గదిలో శోదిస్తున్నట్టు తిరుగాడుతూ వుండాలి. కథని పొరలు పొరలుగా విప్పి చూడ్డంలో  ప్రేక్షకులు తామూ  ఇన్వాల్వ్ అవుతున్నట్టు ఫీలయ్యేలా ఇది చేస్తుంది. సీన్లని రూమ్ లో పాన్ చేస్తూ,  క్లోజప్ లో ఆయా  వస్తు సామాగ్రిని ఎస్టాబ్లిష్ చేస్తూ  ప్రారంభించవచ్చు. ఇది మూకీ సినిమాల కాలంలో హిచ్ కాక్  దర్శకత్వ తీరు. సౌండ్ సౌకర్యం లేని ఆ రోజుల్లో బొమ్మలతో  కథని చెప్పే పద్ధతుల్ని దర్శకులు అవలంబించారు. 1930 లలో ఎప్పుడైతే మూకీలు అంతరించి శబ్దంతో టాకీలు ప్రారంభంయ్యాయో,  మూకీల నాటి కథ చెప్పే టెక్నిక్ దెబ్బ తినిపోయిందని ఒకసారి హిచ్ కాక్ అన్నారు.  అకస్మాత్తుగా సినిమాలు డైలాగు ఆధారిత  ప్రొడక్షన్లుగా మారిపోయి మాటలతో కథ చెప్పడం ప్రారంభించాయి బొమ్మలతో కాక. నాటకాల్లాగా సినిమాలు నటుల డైలాగుల మీద ఆధారపడడం మొదలెట్టాయి. బొమ్మలతో కథ చెప్పడం పూర్తిగా  మరుగున పడిపోయింది. 

4. డైలాగులెందుకు 
      సీనులో కనీసం ఒక పాత్ర మాట్లాడుతున్నప్పుడు ఇంకేదో చేస్తూండాలి- ఎదుటి పాత్రలు గమనించని విధంగా కళ్ళు అటూ ఇటూ తిప్పి చూస్తూంటే, అప్పుడా పాత్ర ఏదో విషయం దాస్తున్నట్టు అన్పించి దాని నిగూఢ లోకంలోకి  ఎంటరై పోతారు ప్రేక్షకులు. మనుషులు తమ మనసులో మాట ఇతరులకి అంత సులభంగా వ్యక్తం చెయ్యరని హిచ్ కాక్  అంటారు. పైకి ఏదో మాట్లాడుతున్నా వాళ్ళ కళ్ళు ఇంకేదో చెప్తూంటాయి- దీనితో కనెక్ట్ చేసేయాలి ప్రేక్షకుల్ని. పాత్రలు ఏం మాట్లాడుతున్నాయో దాని మీద సీను ఫోకస్ పెట్టకూడదు. అసలు ఏంతో అవసరమనుకుంటే తప్ప డైలాగుల జోలికి పోకూడదు. ‘మనం పేజీల్ని నింపాల్సిన అవసరమే లేదు, థియేటర్లో  దీర్ఘ చతురస్రాకారంలో  ఒక వెండితెర వుంటుంది - దాన్ని బొమ్మల కదలికలతో’ నింపాలి’  అని హిచ్ కాకే అన్నారు.

5. పాయింటాఫ్ వ్యూ ఎడిటింగ్

     జిమ్మీ స్టీవార్ట్ కుక్కని చూస్తాడు, స్మైల్ ఇస్తాడు. జిమ్మీ స్టీవార్ట్ డ్రెస్ చేంజ్ చేసుకునున్న ఆవిణ్ణి చూస్తాడు, స్మైల్ ఇస్తాడు. ఈ రెండు స్మైల్స్ ఒకలాగే వున్నా వాటి అర్ధాలు పూర్తిగా వేర్వేరుగా వుంటాయి.  డైలాగులతో వివరించకుండా పాత్ర మనుసులో  ఒక ఐడియా పుట్టించడాన్ని పాయింటాఫ్  వ్యూ షాట్ సీక్వెన్స్ ద్వారా సాధించవచ్చు. దీన్ని సబ్జెక్టివ్  సినిమా అని అంటారు. నటుడి కళ్ళని చిత్రీకరించి, అవి చూసేందుకు ఓ దృశ్యాన్ని కలపడం...
        -నటుడి క్లోజప్ తో మొదలెట్టండి.
        -కట్ టు- నటుడు దేన్ని చూస్తున్నాడో దాని షాట్ చూపించండి.
        -కట్ బ్యాక్ టు- నటుడి రియాక్షన్ షాట్ చూపించండి.
        -వీటిని  అవసరమైనన్ని సార్లు రిపీట్ చేయండి.
        టెన్షన్ ని బిల్డప్ చేయడానికి ఎడిటింగ్ లో వీలైనన్ని సార్లు నటుణ్ణీ, దృశ్యాన్నీ  మార్చి మార్చి ఎడిట్ చేయండి. ప్రేక్షకులకి బోరు కొట్టదు. ఇది చాలా శక్తివంతమైన సినిమా రూపం, నటన కంటే కూడా. ఇంకో మెట్టు పైకి తీసి కెళ్తూ - ఆ నటుణ్ణి చూస్తున్న దృశ్యం కేసి నడిపించండి. ట్రాకింగ్ షాట్ తో  ఇది చూపిస్తే, అప్పుడు ప్రేక్షకులు ఆ నటుడి పర్సనల్ విషయమేదో షేర్ చేసుకోబోతున్నమని  నమ్ముతారు. దీన్ని హిచ్ కాక్  ప్యూర్ సినిమా అన్నారు.  

6. మాంటేజ్  తో కంట్రోల్

        యాక్షన్ ని కొన్ని క్లోజప్స్ సిరీస్ గా విభజించండి. ఈ బేసిక్ టెక్నిక్ ని నిర్లక్ష్యం చేయకండి. ఇది ఫైట్ సీక్వెన్స్ లో కన్ఫ్యూజ్ క్రియేట్ చేయడానికి ఎడాపెడా షాట్లు వేయడం లాంటిది కాదు. జాగ్రత్తగా అరచేతి క్లోజప్, పూర్తి చెయ్యి క్లోజప్, ముఖం క్లోజప్, గన్ కింద పడిపోతున్న క్లోజప్ మొదలైనవి తీసుకుని, విషయం చెప్పడానికి తగువిధంగా వాటిని పేర్చండి. ఈ విధానంలో సంఘటనా క్రమంలోని వివిధ భాగాల్ని చూపుతూ టైం మీద కూడా కంట్రోల్ ని సాధించవచ్చు. అలాగే కొన్ని భాగాల్ని దాచిపెట్టి ప్రేక్షకుల్ని ఎక్కువ ఎంగేజ్ చేయవచ్చు కూడా. దీన్ని వెండి తెర మీంచి ప్రేక్షకుల మనస్సుల్లోకి భయాన్ని బదిలీ చేయడంగా గా హిచ్ కాక్  పేర్కొన్నారు. దీని కుదాహరణ ఆయన తీసిన ‘సైకో’. ఇందులో ప్రసిద్ధిపొందిన బాత్రూం మర్డర్ సీన్ లో, హింసని మరుగు పరచడానికి హిచ్ కాక్ మాంటేజ్ విధానాన్ని అనుసరించారు. హీరోయిన్ కి కత్తి తగలడం మన కెక్కడా కన్పించదు. క్విక్ ఎడిటింగ్ తో హింస జరిగిపోతోందన్న భావాన్ని క్రియేట్ చేశారు- దీంతో తెర మీద కనిపించని హత్య,  ప్రేక్షకుల మనస్సులో జరిగిపోతూంటుంది – వాళ్ళూ
హించుకుని గజగజలాడి పోతారు (ఆడియెన్స్ కనెక్ట్ గురించి ఇంత గొప్ప రహస్యం చెప్పిన హిచ్ కాక్ కి చేతులు జోడించి నమస్కరిద్దాం- సి.) !!

        బేసిక్ రూల్ : ఎప్పుడైనా ఏదైనా ముఖ్య సంఘటన జరుగుతున్నప్పుడు దాన్ని క్లోజప్ లో చూపించండి. ప్రేక్షకులు తప్పనిసరిగా చూసేలా దాన్ని హైలైట్ చేయండి. 

7. కథ సింపుల్ గా చెప్పండి

      మీ కథ కన్ఫ్యూజింగ్ గా వుంటే, లేదా  కథలో చాలా  విషయాల్ని కలుపుకుని  జ్ఞాపకం ఉంచుకోవాల్సిన  భారం మోపితే, మీ కథలో సస్పెన్స్ ని ఎన్నడూ మీరు నిర్వహించ లేరు. హిచ్ కాక్  చాలా సింపుల్ గా, ప్రేక్షకులు సులభంగా ఫాలో అయ్యేలా లీనియర్ కథలు (అంటే ఫ్లాష్ బ్యాకులు వుండని కథలు)  తో సినిమాలు తీశారు. మీ స్క్రీన్ ప్లేలో సంఘటనా క్రమం ఒకదాని తర్వాత ఒకటిగా క్రమపద్ధతిలో వేగంగా, వీలైనంత ఎక్కువ డ్రమెటిక్ ఎఫెక్ట్ ని సాధించేలా తీర్చి దిద్దుకోండి. మీ స్క్రీన్ ప్లేలో కలుపు మొక్కల్ని ఏరి పారేసి సరళీకరించుకోండి. చెత్తనంతా తొలగించుకుని క్రిస్ప్ గా తయారు చేసుకోండి. ప్రతీ సీనులో ప్రేక్షకుల్ని కట్టిపడేసే అంశమొకటి వుండేలా చూసుకోండి.


8. మూస పాత్రలకి నో 

        ప్రేక్షకులు  ఏం ఊహిస్తారో దానికి విరుద్ధంగా  మీ పాత్రల్ని ప్రవేశపెట్టండి. పల్లెటూరి అమ్మాయిల్ని స్మార్ట్ గర్ల్స్ గా చూపించండి. క్యూబాకి చెందిన వాడికి ఫ్రెంచి యాస పెట్టండి. క్రిమినల్స్ ని రిచ్ ఫెలోస్ గా,  సక్సెస్ ఫుల్ వ్యక్తులుగా చూపండి. మళ్ళీ  వీళ్ళ ప్రవర్తనే  దీనికి విరుద్ధంగా వుండేలా చెయ్యండి. అంటే  ఒక క్రిమినల్ రిచ్ గా వుంటే, ఆ రిచ్ క్రిమినల్ రిచ్ మనుషుల్లాగా వేగంగా నిర్ణయాలు తీసుకోకుండా, మీన మేషాలు లెక్కించే వెధవలా  పాత్ర చిత్రణ చేయండి. దీనివల్ల పాత్రలు మూస ఫార్ములా పాత్రల సంకెళ్ళు తెంపుకుని స్వేచ్ఛగా, స్వచ్ఛంగా  వాస్తవికంగా కన్పిస్తూ ప్రేక్షకుల్ని ఎక్కువ ఎంగేజ్ చేస్తాయి. హిచ్ కాక్ క్రిమినల్స్ ని  బాగా డబ్బున్న అప్పర్ క్లాస్ పెద్ద మనుషులుగా చూపించే వారు.  దీంతో వీళ్ళ మీద ఎవరికీ అనుమానం వచ్చే అవకాశం వుండదు. హిచ్ కాక్ సినిమాల్లో పోలీసులూ పోలీటీషియన్లూ  వెర్రి వెంగళప్పల్లా వుంటారు. అమాయకులు నిందితులై పోతారు. విలన్లు తప్పించుకునే వేషాలేస్తారు. కథనంలో ప్రతీ చోటా ఇలాటి పాత్రలు ఆశ్చర్య చకితుల్ని చేస్తూంటాయి మనల్ని.  


9. హాస్యంతో టెన్షన్      

                                  ఓ కథ చెప్పాలంటే హాస్యం తప్పనిసరి అని  హిచ్ కాక్ భావించే వారు. మీ హీరో మీద మీరే  ప్రాక్టికల్ జోకు ప్లే చేస్తున్నట్టు భావించుకోండి. దాంతో చాలా ఇబ్బందికర పరిస్థితిలో అతణ్ణి ఇరికించండి. అది టెన్షన్ ని సృష్టిస్తుంది. హిచ్ కాక్ తీసిన ‘మార్నీ’ అనే థ్రిల్లర్ లో టిప్పీ హెడ్రెన్ ఆఫీసులో డబ్బు దొంగిలించి జారుకోబోతూ, పక్క రూంలో పని మనిషి వున్నట్టు గమనించి ఆగిపోతుంది. ఆ పని మనిషి గనుక చూస్తే తను దొరికిపోవడం ఖాయం. ఎటూ తోచక టిప్పీ అలా నిలబడిపోయి వుంటే, వంగి వంగి ఫ్లోర్ ని తుడుస్తూ పని మనిషి ముందు ముందుకు వచ్చేస్తూంటుంది. ఈ సన్నివేశంలో పుట్టే నవ్వే విపరీతమైన  టెన్షన్ ని కూడా పుట్టిస్తుంది! 

        హిచ్ కాక్  వయసుమళ్ళిన స్త్రీ పాత్రల అమాయకత్వంతో చాలా హాస్యాన్ని నూరిపోసే వారు. ఆ వయసుమళ్ళిన స్త్రీ పాత్రలది ఎంత అమాయకత్వమంటే, ఎంచక్కా  నేరం చేస్తున్న వాడికే  ఓ చెయ్యేసి సాయపడతారు

10. ఇంటర్ కట్స్ తో టెన్షన్ 

      పరస్పరం సంబంధం లేని రెండు సంఘటనల్ని ఒకేసారి ఇంటర్ కట్స్ లో చూపిస్తూ టెన్షన్  పుట్టించండి. ప్రేక్షకుల దృష్టి ఒకదాని మూవ్ మెంట్ పైనే కేంద్రీకృతమయ్యేట్టు చూడండి. దీని పైనుంచి  దృష్టి చెదిరేట్టు  రెండో దాని మూవ్ మెంట్స్ ని ఇంటర్ కట్స్ వేస్తూ పోండి. సాధారణంగా రెండో సంఘటన ఇంటర్ కట్స్ కామెడీతో కూడుకుని వుంటాయి.  దీనికి కథాపరమైన మొదటి సంఘటన ఇంటర్ కట్స్ తో ఏ సంబంధమూ వుండదు.  ‘మాన్ హూ న్యూ టూ మచ్’ లో  హోటల్ గదిలోకి అనుకోని అతిధులు వచ్చినప్పుడు జిమ్మీ స్టీవార్ట్, డొరిస్ డే లు టెన్షన్ తో ఫోన్ లో మాట్లాడుకుంటూ వుంటారు. జోకులేసుకుంటూ నవ్వుకుంటూ వచ్చే ఆ అనుకోని అతిధులతో ఈ సీన్లో రెండు పరస్పర విరుద్ధ ఇంటర్ కట్స్ బిజినెస్ లు జరుగుతూంటాయి : ఒకటి సీరియస్ పరిస్థితితో, రెండోది కామెడీ తో. ‘స్పెల్ బౌండ్’ లో ఇంగ్రిడ్ బెర్గ్ మాన్ తలుపు కింద నుంచి వచ్చిన ఒక నోట్ తన కాళ్ళ కింద వున్నట్టు గమనిస్తుంది. ఆమె వంగి దాన్ని అందుకోబోతూండగా, ఆమె ఫ్రెండ్ లోపలి కొచ్చి కన్పించకుండా పోయిన గ్రెగరీ పేక్ గురించి మాట్లాడుతూంటుంది. ఇద్దరి కాళ్ళూ ఆ నోట్ మీదే వుంటాయి. ఆ నోట్ గ్రెగరీ పేక్ పంపిందే అని వాళ్ళు తెలుసుకోరు! చివరికేమిటంటే-- ప్రేక్షకులు వాళ్ళు మాట్లాడుకుంటున్న మాటల మీదే  ఎక్కువ దృష్టి పెడతారు.

        (స్క్రీన్ ప్లేలో, ఆ తర్వాత డైలాగ్ వెర్షన్ లో ఇలా గ్రాఫికల్ గా రాసుకుంటేనే  రచయితకీ, దర్శకుడికీ వెండి తెర మీద జరిగే బిజినెస్ పట్ల ఒక స్పష్టత వుంటుంది షూట్ చేయడానికి. హిచ్ కాక్ రచయితతో కలిసి కూర్చునే ఇలా గ్రాఫికల్  గా  స్క్రిప్టు తయారుచేసుకునే వారు. మనలాగా రచయితని వెళ్ళ గొట్టి,  దర్శకుడిగా అది తన హక్కు అన్నట్టు ఇష్టానుసారం రాసుకోలేదు హిచ్ కాక్. మన దగ్గర లాగా రచయిత చేతులు కట్టుకుని తలూపే బాసిజం కూడా ప్రదర్శించే వారు కాదు హిచ్ కాక్. సెట్ లో ఏది ఎలా జరగాలో టేబుల్ పైనే పూర్తి చేసేవారు. అందుకే స్క్రిప్టు పూర్తవగానే 90 శాతం సినిమా పూర్తయ్యిందనే వారు, తీయడం 10 శాతం పనే అన్నట్టుగా. చివరి శ్వాస వరకూ ఈ పద్ధతిని దాటి పోలేదు  - సి.) 

11. సస్పెన్స్ అంటే ఇన్ఫర్మేషన్ 
      సస్పెన్స్ కి ఇన్ఫర్మేషన్ చాలా అవసరమని హిచ్ కాక్ ఉవాచ. తెరమీద నటీనటులు చూడనిది ప్రేక్షకులకి చూపడమన్న మాట. కనుక తెరమీద నటీనటులకి ఏదయినా ప్రమాదం జరగబోతూంటే, దాన్ని సీను ప్రారంభంలోనే ప్రేక్షకులకి చూపించెయ్యండి. ఆ తర్వాత మామూలుగా సీను నడపండి. మధ్య మద్యలో ప్రమాద సూచనల్ని చూపిస్తూ పోతున్నప్పుడు సస్పెన్స్ పెరుగుతుంది. ఆ సస్పెన్స్ సదరు నటీనటులు ఫీలవ కూడదనే విషయం  గుర్తు పెట్టుకోండి. ‘ఫ్యామిలీ ప్లాట్’ లో కారు బ్రేక్ ఫ్లూయిడ్ లీక్ అవుతోందని నటీనటుల కంటే  ముందు ప్రేక్షకులకి చూపించేస్తారు. ‘సైకో’ లో విపరీత పోకడలున్న తల్లి గురించి ప్రేక్షకులకి తెలియజేస్తారు- విచారణ జరుపుతున్న డిటెక్టివ్ కి ఈ సమాచారం వుండదు. అప్పుడు ఆ ఇంట్లోకి డిటెక్టివ్ అడుగు పెట్టినప్పుడు విపరీతమైన సస్పెన్స్ ఏర్పడుతుంది- హిచ్ కాక్ మొత్తం  కెరీర్ లో ఇది అత్యంత సస్పెన్స్ తో కూడుకున్న సీనుగా ప్రఖ్యాతి  చెందింది. రియల్ సస్పెన్స్ ని పిండాలంటే  మొదట ఆడియెన్స్ కి ఇన్ఫర్మేషన్ ఇచ్చి తీరాలన్నది హిచ్ కాక్ పధ్ధతి.

12. సర్ ప్రైజ్ ట్విస్టు

 

     ప్రేక్షకుల్ని సస్పెన్సుతో కట్టి పడేశాక వాళ్ళూహించే ముగింపు ఇవ్వకండి. బాంబుతో సస్పెన్స్ సృష్టిస్తే ఆ బాంబు పేలకూడదు.  ప్రేక్షకులు ఊహించుకున్తున్నట్టే దగ్గరిదాకా తీసికెళ్ళి తలకిందులు చేయండి – ఇది సర్ ప్రైజ్ ట్విస్టు.

                                                                ***సమాప్తం***