డార్క్ మూవీస్ లో రెండు రకాల స్త్రీ పాత్ర లుంటాయి . ఒకటి సామాన్యమైన హీరోయిన్ పాత్ర,  ఇంకొకటి అసామాన్యమైన వాంప్ పాత్ర.  హీరోయిన్,  వాంప్ ఈ ఇద్దరూ హీరోకి ఒకరు ఉపగ్రహంలా, ఇంకొకరు గ్రహశకలంలా వుంటారు. హీరోయిన్ కక్ష్యలో వున్న ఉపగ్రహంలా వుంటే, వాంప్ వినాశాన్ని సృష్టించే గ్రహశకలంలా దూసు కొస్తుంది. హీరోయిన్ ధనికురాలై వుండాలని లేదు, మధ్యతరగతికి చెందినదై కూడా వుండొచ్చు. ఆమె వస్త్రధారణ సామాన్యంగా వుంటుంది. భారీ మేకప్, లిప్ స్టిక్ వాడదు. హీరో కేసు పరిశోధిస్తున్న ఎస్సై అయినా, లేదా కేసులో ఇరుక్కున్న నిందితుడైనా హీరోయిన్ అతణ్ణి ప్రేమిస్తుంది. ఆమె నిజాయితీతో వుంటుంది. అయితే  కేవలం ప్రేమ కోసం, పాటలకోసం అన్నట్టుగా కాక  ఈమెకో సంబంధిత వృత్తి నిచ్చి హీరోకి సహాయకారిగా చేస్తే, పాత్రకి ఆకర్షణ పెరుగుతుంది. హీరో  ఎస్సై అయితే తను రిపోర్టర్, హీరో క్రైం రిపోర్టర్ అయితే తను సహ రిపోర్టర్, హీరో క్రిమినల్ లాయర్ అయితే తను అసిస్టెంట్... ఇలా ప్రొఫెషనల్ పాత్రని సృష్టించవచ్చు.

          డార్క్ మూవీస్ జానర్ కో నియమిత మూడ్ వుంటుంది. ఈ మూడ్ ని చెడగొట్టే విధంగా హీరోయిన్ పాత్రని సృష్టించకూడదు. అంటే టీచర్, అనాధలని ఆదుకునే మదర్  థెరిస్సా, కాలేజీ స్టూడెంట్, డాన్స్ స్కూల్ నడిపే దొడ్డమ్మ లాంటి పాత మూస ఫార్ములా పాత్రల్ని సృష్టించ కూడదు. ఉదాహరణకి ‘స్వామి  రారా’  యాక్షన్ కామెడీ జానర్ లో హీరోయిన్ కలర్స్ స్వాతిది టీచర్ పాత్ర. ఈ పాత్రకి  డార్క్ మూవీస్ లో స్థానం లేదు. యాక్షన్ కామెడీ వేరు, డార్క్ మూవీ వేరు. అలాగని సాఫ్ట్ వేర్ ఇంజనీర్ అంటే కూడా కుదరదు. ఈ డార్క్ మూవీ జానర్ ప్రధానంగా మర్డర్ మిస్టరీ గురించి వుంటుంది. ఈ మిస్టరీని ఛేదించడానికి తోడ్పడే పైన చెప్పుకున్న రిపోర్టర్, లాయర్ అసిస్టెంట్ వంటి పాత్రలు ఆ కథా ప్రపంచంలో ఇమిడిపోతాయి. 

          డార్క్ మూవీ మర్డర్ మిస్టరీగా కాక, ‘నగరం’ లాంటి క్రైం డ్రామాగా వున్నప్పుడు హీరోయిన్ పాత్రతో స్వేచ్ఛ తీసుకోవచ్చు, ‘నగరం’ లో హీరోయిన్ రేజీనా కసాండ్రా సాఫ్ట్ వేర్ ఉద్యోగిని అయినట్టు. క్రైం డ్రామా మర్డర్ ఇన్వెస్టిగేషన్ తో కాక, ఒక విపత్కర పరిస్థితి లోంచి బయట పడే కథతో వుంటుంది. కనుక హీరోయిన్ పాత్రలకి పరిమితులుండవు. అలాగని పైన చెప్పుకున్న పాత  మూస ఫార్ములా పాత్రలు పనికిరావు. 

         ‘పింక్’ లాంటి క్రైం ఇన్వెస్టిగేషన్ ఆధారిత డార్క్ మూవీలో హీరోయినే బాధితురాలు. హీరోయిన్ బాధితురాలైనప్పుడు ఏ వృత్తిలో నైనా వుండవచ్చు. అయితే డార్క్ మూవీస్ అంటే రిచ్ పీపుల్ కథలే కాబట్టి, హీరోయిన్ బాధితురాలై  వున్నా ఆధునిక జీవితానికి అలవాటుపడ్డ టాప్ ప్రొఫెషనల్ అయివుండక తప్పదు- ‘పింక్’ లో హీరోయిన్ తాప్సీ లాగా. 

          డార్క్ మూవీ హీరోయిన్ నిందితురాలై కూడా వుండవచ్చు-  ‘కహానీ -2’  లో విద్యాబాలన్ లాగా. విద్యా బాలన్ ఒక సంపన్నుల పిల్లలు చదివే స్కూల్లో క్లర్కు గా పనిచేస్తూంటుంది. పిల్లల్లో ఒక బాలికని వాళ్ళ సంపన్న కుటుంబపు అరాచకం నుంచి కాపాడడానికి ప్రయత్నించిన ఫలితంగా నేరస్థురాలిగా ముద్రపడి బాలికతో పారిపోతుంది. ఇలా డార్క్ మూవీ ఇన్వెస్టిగేషన్ అయినా, క్రైం డ్రామా అయినా హీరోయిన్ నింది తురాలైనప్పుడు కూడా హై ఫై గానే వుంటుంది తప్ప – బస్తీలో పొట్టేలు పున్నమ్మలా వుండదు. 

          హీరోయిన్ సంఘటనకి సాక్షి అయినప్పుడు విలన్ పంజరంలో చిక్కుకుంటుంది- ‘నేనూ మనిషినే’ లో కాంచన లాగా. హీరోయిన్ సంపన్నురాలై వుంటే విశృంఖలత్వంతో  వుంటుంది- ‘బిగ్ స్లీప్’ లో మార్తా వికెట్స్ లాగా. ఈమె గాంబ్లింగ్ కి అలవాటుపడి బ్లాక్ మెయిల్ లో ఇరుక్కుంటుంది. 

          డార్క్ మూవీ హీరోయిన్ సంపన్నురాలైనా, ప్రొఫెషనల్ అయినా, సాక్షి అయినా, బాధితురాలైనా, నిందితురాలైనా మనసులో కుళ్ళు వుంచుకుని ప్రవర్తించదు. నీతీనిజాయితీ లుంటాయి. ఇక్కడ ఇలా ఈమెని వేరు చేస్తూ అడుగు మందం అడ్డ గీత గీయాల్సిందే. ఈ గీత కావల వుంటుంది సకల దుర్బుద్ధుల వాంప్.

‘ది బిగ్ స్లీప్’ లో  ఈ కళాత్మక షాట్ ఏం చెప్తోంది?

      హీరోయిన్ లో  ఏమేం వుంటాయో అవేవీ వాంప్ లో వుండవు. ఆఖరికి కట్టుకునే బట్టలు కూడా. ఈమె మాయలేడి, మాటకారి. భారీ మేకప్ తో అట్టహాసంగా కాస్ట్యూమ్స్ వేసుకుని గుంభనంగా మూవ్ అవుతూంటుంది. స్మోక్ చేస్తుంది, డ్రింక్ చేస్తుంది. హీరోని వల్లో వేసుకుని చెడ్డ పనుల వైపుకి లాగుతుంది. అడ్డంగా ఇరికించి చల్లగా జారుకుంటుంది. ఆ హీరో ఎస్సై అయినా సరే, నిందితుడైనా సరే- తనపని తాను చేసుకుపోతుంది. ఈమె దగా చేసే రకమని ప్రేక్షకులకి తెలుస్తూన్నా హీరోగారికే తెలీదు. ఈమె విలన్ కి వుంపుడుగత్తెగా వుండొచ్చు, లేదా   పోటీ విలన్ గానూ వుండవచ్చు. ఇంకా లేదా నీరా రాడియాలాగా గూఢచర్యం చేసి ‘రాడియా టేప్స్’ సృష్టించవచ్చు. ఈమె సంపన్నులతో సంబంధ బాంధవ్యాలు కలిగి వుంటుంది. చివరికి ఈమెకి విజయం వుండదు. 

          డార్క్ మూవీస్ లో ఈ రెండు రకాల స్త్రీ పాత్రలు కాక సహాయ పాత్రలు  ఎన్నైనా వుండవచ్చు. అవన్నీ ఈ జానర్ డిమాండ్ చేసే మూడ్ ని క్రియేట్ చేసేవిగానే వుండాల్సి వుంటుంది. ఎందుకు మూడ్ కి  తగ్గ పాత్ర లుండాలని  పదే పదే నొక్కి చెప్తున్నామంటే, డార్క్ మూవీస్ అనేవి ఇతర జానర్స్ కంటే కూడా ఓ ప్రత్యేక కళతో కూడుకుని వుంటాయి. విషయపరంగానే గాక, చిత్రీకరణ పరంగానూ ఇవి భిన్నంగా  వుంటాయి. నేరాలతో మనిషిలోని, సమాజంలోని చీకటి కోణాల్ని వెల్లడి చేయడమనే ప్రధాన ఎజెండాతో ఇవి  రూపొందుతాయి. ఇంత కాలం తెలుగు సినిమాలు ఈ బలమైన జానర్ ని పట్టించుకోక వెనుక బడిపోయాయి. కళాత్మకత, సృజనాత్మకత అనేవి ప్రేమ సినిమాల్లోనూ, దెయ్యం సినిమాల్లోనూ ఏనాడో కనుమరుగైపోయాయి. కానీ డార్క్ మూవీస్ కళాత్మకత, సృజనాత్మకత ఏనాడూ చచ్చిపోయేవి కావు. ఇవిలేక డార్క్ మూవీస్ లేవు. వీటిని రుచి మరిగిన ప్రేక్షకులు వీటిని విడిచి పెట్టనూ లేరు.

- సికిందర్ 

     డార్క్  మూవీస్ లో ప్రధానంగా నాల్గు  రకాల పాత్రలుంటాయి : పోలీస్ హీరో - లేదా నిందితుడైన హీరో, హీరోయిన్, వాంప్, విలన్ అనేవి. ముందుగా పోలీస్ హీరో  పాత్రని పరిశీలిస్తే, ఒకప్పుడు ఫిలిం నోయర్ సినిమాల్లో హీరో వచ్చేసి ప్రైవేట్ డిటెక్టివ్ గా వుండేవాడు. నియో నోయర్ ప్రారంభమయ్యాక ప్రైవేట్ డిటెక్టివ్ స్థానంలోకి పోలీసు అధికారి వచ్చాడు. తెలుగు సినిమాల్లో కొమ్మూరి డిటెక్టివ్ పాత్ర యుగంధర్ గా నాగభూషణం, అసిస్టెంట్ రాజుగా కృష్ణ లతో 1971లో  ‘పట్టుకుంటే లక్ష’ తీస్తే, ఆతర్వాత 1986 లో  వేరే డిటెక్టివ్ పాత్రలతో చిరంజీవితో జంధ్యాల ‘చంటబ్బాయ్’, 1992 లో  మోహన్ బాబు తో వంశీ ‘డిటెక్టివ్ నారద’ తీశారు. ఈ రెండూ హస్యపాత్రలే. హిందీలో రాజ్ కపూర్- రాజేంద్ర కుమార్ లతో తీసిన ‘దో జాసూస్’ (1975) లో  జంట డిటెక్టివ్ ల పాత్రలూ హస్యపాత్రలే. సీరియస్ డిటెక్టివ్  పాత్ర హిందీలో కూడా అరుదే. కానీ సత్యజిత్ రే బెంగాలీలో జనజీవనస్రవంతిలో భాగం చేసి పెట్టారు తను తీసిన డిటెక్టివ్ సినిమాల్ని. డిటెక్టివ్ ఫెలూదా పాత్ర సృష్టికర్తా- సినిమా దర్శకుడూ  తనే కావడం చేత డిటెక్టివ్ ఫెలూదా పాత్రతో అన్నేసి సినిమాలు తీయడం ఆయనకే సాధ్యమైంది. ఫెలూదా పాత్రతో ఆయన డిటెక్టివ్ సాహిత్యం రాసి ఇంటింటికీ దాన్ని అభిమాన పాత్ర చేసిన ఫలితంగానే సినిమాలతో ఆయనకిది సాధ్యపడింది. ఇప్పటికీ ఈ పాత్రతో టీవీ సిరీస్ తీస్తున్నారు.

         కానీ  డిటెక్టివ్ పాత్రలకి తెలుగులో ఎప్పుడూ ఆదరణ లేదు. అది సినిమాటిక్ పాత్ర కాలేకపోయింది. కారణం, డిటెక్టివ్ సాహిత్యం ఇతర సాహిత్య ప్రక్రియల్లాగా ప్రధాన స్రవంతిలోకి చేరకపోవడం. ఓ డిటెక్టివ్ నవలతో సినిమా తీస్తే, వాటి కుండే ఓ వర్గం  సాహిత్యాలాభిషులు వరకూ మాత్రమే ఆ సినిమా చూస్తే  ఏం లాభం? అమెరికాలో డిటెక్టివ్ సాహిత్యానికి అనంతమైన పాఠకలోకం వుంది. అందుకని హాలీవుడ్ లో నోయర్ సినిమాలు విరివిగా వచ్చాయి. డిటెక్టివ్ పాత్ర అక్కడ సినిమాటిక్ అయింది. తెలుగులో డిటెక్టివ్ సాహిత్యమే అంతరిస్తున్నాక మధుబాబు యాక్షన్ హీరో షాడో ప్రవేశించాడు. ఇది వార పత్రికల్లో సీరియల్స్ రూపంలో ఇంటింటికీ తెలిసిన పాత్రే అయ్యింది. అయినా వెండి తెర రూపం ధరించకపోవడానికి కారణం రచయిత మధుబాబు ఒప్పుకోకపోవడమే. ఆ పాత్ర పాఠకుల వూహల్లో వుండిపోవాలేతప్ప, దానికో రూపమివ్వకూడదని ఆయన నిర్ణయించుకున్నారు. ఇది వేరే విషయం, ఇది డార్క్ మూవీ పాత్ర కాదు- యాక్షన్ జానర్ పాత్ర. 

       తెలుగులో డిటెక్టివ్ పాత్ర సినిమా ప్రేక్షకులందరికీ  తెలియకపోయినా,  సీఐడీ పాత్రని గుర్తు పట్టి అందరూ  అభిమానించే వాళ్ళు ఒకప్పుడు. సీఐడీ అంటే పోలీసు విభాగపు ఉద్యోగియే కాబట్టి సినిమాటిక్ గా ఆ పాత్రని స్వీకరించారు ప్రేక్షకులు.  1965 లో  ఈ పాత్రతో ఎన్టీ ఆర్ నటించిన ‘సీఐడీ’ హిట్టయ్యింది. సీఐడీ అంటే క్రైం ఇన్వెస్టిగేషన్ డిపార్ట్ మెంట్ అధికారి అని అర్ధం. కొన్ని కుటుంబ సినిమాల్లో కూడా అప్పుడప్పుడు ఒక సీఐడీ పాత్ర వుండేది. రానురానూ ఈ సీఐడీ పాత్రని చులకనగా చిత్రీకరిస్తూ, హాస్య నటులకి కూడా ఈ పాత్రని అప్పగిస్తూ  తెరమరుగు చేశారు.  సీఐడీ పాత్ర కూడా చనిపోయింది. 

          ఇక ఎస్సై వచ్చాడు. ఈ  ఎస్సై పాత్రకి  నోయర్ సినిమాలో- లేదా డార్క్ మూవీస్ లో  స్వతంత్రంగా ఎలాటి స్థానమూ లేదు, వుండడానికీ  వీల్లేదు. నోయర్ మూవీస్ లో  కథలు  ఓ  దొంగతనం లేదా ఓ మోసం లాంటి చిన్న చిన్న నేరాల చుట్టూ వుండవు. హత్య వంటి పెద్ద నేరాల గురించే వుంటాయి.  యాక్షన్ జానర్ లో ఈ హత్య కేసుల్లో స్వయంగా దర్యాప్తు చేసే ఎస్సై పాత్ర మనకి కన్పిస్తూంటాడు. ఇది లాజిక్ వుండని యాక్షన్ సినిమాలకే  సరిపోతుంది.

          డార్క్ మూవీస్ కి వాస్తవికత కావాలి. పోలీసు వ్యవస్థ, దాని పనితీరు ఎలా వుంటాయో వున్నదున్నట్టూ చూపించాలి, ఎలాటి దాటి వేతలూ పనికిరావు. అంటే హత్య కేసుని  ఎస్సై పాత్ర దర్యాపు చేస్తున్నట్టు చూపించినా,  అతడి  పై అధికారి సర్కిల్ ఇన్స్ పెక్టర్ (సీఐ) పర్యవేక్షణలో చేస్తున్నట్టు చూపించాల్సిందే. హత్య కేసులు సి ఐ పరిధిలో వుంటాయి. ఈయన్నే ఇన్స్ పెక్టర్ అని కూడా అంటారు. అయితే ఇన్స్ పెక్టర్ పాత్రని హీరో కిస్తే పెద్ద వయసు పాత్ర అనే ఫీలింగ్ వస్తుందన్న సంశయంతో  హీరోని యంగ్ ఎస్సైగానే చూపిస్తూ వస్తున్నారు. ఇది డార్క్ మూవీ జానర్ మర్యాదని దెబ్బ తీసేపని. యాక్షన్ మూవీ కైతే తీసుకోవచ్చు.

         16- డి లో నేరుగా  హత్యకేసు దర్యాప్తు చేస్తూ ఇన్స్ పెక్టర్ పాత్రలో సీనియర్ నటుడు రెహమాన్ కన్పిస్తాడు. అలాగే కహానీ -2 లో హత్య కేసుని దర్యాప్తు చేస్తూ సీనియర్ నటుడు ఖరజ్ ముఖర్జీ ఇన్స్ పెక్టర్ గా వుంటాడు, అతడి నేతృత్వంలో యంగ్ నటుడు అర్జున్ రాం పాల్ ఎస్సైగా వుంటాడు. అంటే ఒక సీనియర్ నటుడికి ఇన్స్ పెక్టర్ పాత్రనిచ్చి అతనే హీరోగా  నేరుగా హత్య కేసు దర్యాప్తు చేస్తున్నట్టు చూపించడం ఒక పధ్ధతి; యంగ్ నటుణ్ణి ఎస్సైగా చూపిస్తూ అతను ఇన్స్ పెక్టర్ నేతృత్వంలో కార్య క్షేత్రంలో దూకినట్టు హీరోగా చూపించడం రెండో పధ్ధతి. ఈ రెండూ కాక ఇంకో పద్దతి లేదు. వుంటే అది జానర్ మర్యాద తప్పడమే. 

          జానర్ మర్యాద తప్పితే సినిమా ఎక్కడ తేడా కొడుతోందో ప్రేక్షకులకి మాటల్లో చెప్పగలిగే పాండిత్యం లేకపోయినా, వాళ్ళ అంతరంగానికి తెలుస్తూంటుంది. అంతరంగాన్ని మభ్యపెట్టి ఎవ్వరూ తప్పించుకోలేరు. కాబట్టి జానర్ మర్యాద విషయంలో అడ్డగోలుతనం పనికిరాదు. అది ఒక్కో కోటి రూపాయలని లెక్కెట్టి ఆ అడ్డగోలుతనపు  హోమానికి ప్రీతిపాత్రం చేయడమే. దర్యాప్తు అధికారులుగా అట్టహాసంగా బిల్డప్పు లిస్తూ ఎసిపి, డిసిపి పాత్రల్ని చూపించడం కూడా వాస్తవిక డార్క్ మూవీ జానర్ లక్షణం కానే కాదు. అది లాజిక్ అవరంలేని యాక్షన్ జానర్ లక్షణం. వీడు లాజిక్ వుండని రొడ్డకొట్టుడు యాక్షన్ జానరేదో చూపిస్తున్నాడులే అని అర్ధం జేసుకుని, వెండి తెరమీద సినిమాని దాని ఖర్మానికి వదిలేసి, రెస్టు పుచ్చుకోవడానికి    వెళ్ళిపోతుంది ప్రేక్షకుల అంతరంగం కాబట్టి బాధ వుండదు. ఒకసారి వాస్తవికత అంటూ హింట్ ఇచ్చి వాస్తవికతకి ఎగనామం పెడుతూ పోతే మాత్రం అంతరంగం మేల్కొని వుండి పొడుస్తూ వుంటుంది ప్రేక్షకుల్ని. ఇదీ జానర్ మర్యాద  సైకో ఎనాలిసిస్. 

      డార్క్ మూవీస్ లో హీరోని సినిమాటిక్ గా, ఈ జానర్ కి తగ్గట్టుగా  ఎస్సై పాత్రగా చూపించాలంటే ఒకటే మార్గం : అతను ఇన్స్ పెక్టర్ కింద పనిచేస్తున్నట్టు చూపించడమే. ఎందుకంటే అసలు దర్యాప్తు అధికారి ఇన్స్ పెక్టరే. ఈయన్ని ఇన్వెస్టిగేషన్ ఆఫీసర్ (ఐఓ) అంటారు. కోర్టులో సాక్ష్యమిచ్చేది ఐఓ గా ఈయనే తప్ప, ఎస్సై కాదు. ఇన్స్ పెక్టర్ నే హీరోగా చూపించాలంటే సీనియర్ నటుడు వినా మార్గాంతరం లేదు, యంగ్ హీరోని ఇన్స్ పెక్టర్ అంటే బావుండదు కాబట్టి.   ఎసిపి, ఏఎస్పీ లవంటి ఐపీఎస్ పోస్టులు డైరెక్టు పోస్టులు. ఐపీఎస్ చదివిన యంగ్ హీరో పాత్ర నేరుగా ఈ పోస్టుల్లోకి వెళ్ళవచ్చు. కానీ ఇన్స్ పెక్టర్ అవాలంటే ఎలాటి కోర్సులూ,  డైరెక్టు పోస్టింగులూ వుండవు. ఎస్సైగా పనిచేసి సీనియారిటీ ప్రకారం ఇన్స్ పెక్టర్ గా ప్రమోషన్ పొందాల్సిందే. 

          ఈ ఇన్స్ పెక్టర్ తర్వాత డీఎస్పీ గా ప్రమోట్ అవచ్చు. పోలీసు వ్యవస్థ రెండు విధాలుగా వుంటుంది : జిల్లా పోలీసు వ్యవస్థ, నగర కమీషనరేట్ వ్యవస్థ. జిల్లాకి ఎస్పీ ఉన్నతాధికారిగా వుంటాడు. ఈయనకింద ఏఎస్పీలు, డివిజన్ కొకరు చొప్పున డీఎస్పీలు, డీఎస్పీల కింద సర్కిల్ కొకరు చొప్పున ఇన్స్ పెక్టర్లు, ఇన్స్ పెక్టర్ల కింద వాళ్ళ సర్కిల్స్  లో పోలీస్ స్టేషన్ కొకరు చొప్పున ఎస్సైలూ వుంటారు.

          నగర కమీషనరేట్ వ్యవస్థలో కమీషనర్, ఆయన కింద  డిసిపిలు, డిసిపిల కింద ఎసిపిలు, ఎసిపిల కింద సర్కిల్ కొకరు చొప్పున  ఇన్స్ స్పెక్టర్లు, ఇన్స్ పెక్టర్ల కింద  వాళ్ళ సర్కిల్స్ లో పోలీస్ స్టేషన్స్ లో ఒకరి కంటే ఎక్కువమంది ఎస్సైలూ వుంటారు.

          ఫార్ములా యాక్షన్ మూవీస్ లో ఎలా చూపిస్తారంటే నగరంలో ఎస్పీ ధూంధాం చేస్తూంటాడు. నగరంలో ఎస్పీ పోస్టే వుండదని ఇంగితం చెప్తున్నా అలాగే చూపిస్తారు. కానీ డార్క్ మూవీ కథ నగరంలో జరిగితే కమీషనరేట్ వ్యవస్థని, జిల్లాల్లో ఎక్కడైనా కథ జరిగితే ఎస్పీ వ్యవస్థనీ ఖచ్చితంగా వేర్వేరుగా చూపించాల్సిందే. 

          డార్క్ మూవీస్ లో  హీరోకి ఎస్సై పాత్ర తర్వాత,  సినిమాటిక్ గా పనికొచ్చే మరికొన్ని పాత్రలున్నాయి : క్రైం రిపోర్టర్, క్రిమినల్ లాయర్, క్రైం నవలా రచయిత అన్నవి. హిందీ ‘మనోరమ- సిక్స్ ఫీట్ అండర్’ లో  హీరో అభయ్  డియోల్ పాత్ర డిటెక్టివ్ నవలా రచయిత పాత్రే.   నానా పాట్లు పడి  పోలీసులకి సమాంతరంగా హత్య కేసు పరిశోధిస్తూంటాడు. ఇక క్రైం రిపోర్టక్ కీ లాజికల్ గా హత్య కేసుల్ని పరిశోధించే అనుమతి  వుంటుంది. అలాగే క్రిమినల్ లాయర్ పాత్ర కూడా పాపులరే. దీనికోసం 1960 లోరాజేంద్ర కుమార్ తో బీఆర్ చోప్రా తీసిన ఖానూన్ (చట్టం) అనే బిగి సడలని క్లాసిక్ హిట్ చూడాల్సిందే. ఇంకా క్రిమినల్ లాయర్ పాత్రకోసం ఎర్ల్ స్టాన్లీ గార్డెనర్ సృష్టించిన నవలా పాత్ర పెర్రీ మేసన్ తో వచ్చిన హాలీవుడ్ సినిమాలూ, టీవీ సిరీస్ లూ యూట్యూబ్ లో విరివిగా దొరుకుతాయి, అవి చూడవచ్చు. 

          డార్క్ మూవీ హీరోగా ఎస్సైకి ప్రత్యాన్మాయంగా క్రైం రిపోర్టర్, క్రైం రైటర్, క్రిమినల్ లాయర్ మొదలైన పాత్రలు మాత్రమే సినిమాటిక్ న్యాయాన్ని చేకూరుస్తాయని గ్రహించాలి. ఎప్పట్నించో  నగరాల్లో ప్రైవేట్ డిటెక్టివ్ ఏజెన్సీలున్నాయి. ఇవి ప్రజల దృష్టికి అంతగా రావడంలేదు. సినిమా ప్రేక్షకులు కూడా వీటిని సినిమాటిక్ గా తీసుకోవడంలేదు. 2014 లో విడుదలైన తమిళ డబ్బింగ్  ‘భద్రమ్’ లో హీరో అశోక్ సెల్వన్ ది ఒక డిటెక్టివ్ ఏజెన్సీలో పనిచేసే ప్రైవేట్ డిటెక్టివ్ పాత్ర. ఇది సినిమాటిక్ గా వర్కౌట్ కాలేదు. డిటెక్టివ్ ఏజెన్సీలు హత్యకేసుల జోలికి వెళ్ళే అనుమతి లేదు. వాటికి  చీటింగ్, ఫ్రాడ్, బ్యాక్ గ్రౌండ్ చెక్, మిస్సింగ్ కేసులు, కార్పోరేట్ గూఢచర్యం. ఇన్సూరెన్స్ మోసాలు, ఆస్తి వివాదాలు  వంటి పరిధుల్లోనే లైసెన్సులు వుంటాయి. ప్రైవేట్ వ్యక్తులు, కంపెనీలు వీటి సేవలు పొందుతారు తప్ప,  పోలీసులు వీటి సహాయం తీసుకోరు. ఈ డిటెక్టివ్ ఏజెన్సీలు సినిమా ప్రేక్షకుల కరుణా కటాక్షాలకి దూరంగానే వుండిపోతున్నాయి. డిటెక్టివ్ అన్న పదమే ఇప్పటికీ తలకెక్కడం లేదు మెజారిటీ సంఖ్యలో జనాలకి. సినిమా ఫీల్డులోనూ చాలామందికి డిటెక్టివ్ ఎవరో తెలీదు. 

          ఇక నగర పోలీసు వ్యవస్థలో క్రైం బ్రాంచ్ అని వుంటుంది. ఈ క్రైం బ్రాంచ్ లో డిటెక్టివ్ ఇన్స్ పెక్టర్లు వుంటారు. అయినా డిటెక్టివ్ ఇన్స్ పెక్టర్ పాత్రకి సినిమాల్లో ఛాన్సు లేదు. ఎవరో గ్రహాంతర వాసిలా అన్పిస్తాడు. సినిమాల్లో కేవలం ఇన్స్ పెక్టర్ అనే వాడుంటేనే అర్ధంజేసుకో గల్గుతారు ప్రేక్షకులు.  తెలుగు డిటెక్టివ్ నవలల్లో క్రైం బ్రాంచే తప్ప పోలీస్ స్టేషన్లు వుండేవి కావు. ఈ క్రైం బ్రాంచుల్లో పనిచేసే డిటెక్టివ్ ఇన్స్ పెక్టర్ పాత్రలు కొన్ని పాపులరయ్యాయి-  ఈ డిటెక్టివ్ ఇన్స్ పెక్టర్ పాత్రలు పాఠకుల అభిమాన డిటెక్టివ్ పాత్రలకి సహాయంగా వుండేవి లాజిక్ లేకుండా. 

          ఇదంతా హీరోని  నేర పరిశోధకుడుగా చూపించడం గురించి. ఇక నిందితుడిగా చూపించే డార్క్ మూవీస్  కథలుంటాయి. హత్య కేసు మీదపడి  దాంట్లోంచి బయటపడేందుకు చేసే ప్రయత్నాలు. ఇక్కడ హీరో సామాన్యుడై  వుంటాడు. అయితే  ‘ఖైదీ’ లో చిరంజీవి లాంటి యాక్షన్ హీరో అయివుండడు. డార్క్ మూవీస్ పాత్రలూ కథలూ మేధస్సునే ప్రస్ఫుటింప జేస్తాయి. మేధస్సుతోనే సమస్యా పరిష్కారమనేది వుంటుంది. కాబట్టి ఈ నిందితుడైన సామాన్యుడైన హీరో పోలీసుల్ని కొట్టి పారిపోవడం, బిగ్ యాక్షన్ ఎపిసోడ్స్ కి తెర తీయడం వంటివి వుండవు. ఇలాటి హాలీవుడ్ నోయర్ హీరో పాత్రలు నైరాశ్యంతో వుంటాయి, లోకం మీద కసితో వుంటాయి, తిరుగుబాటు మనస్తత్వంతో వుంటాయి, తన విలువలే ప్రామాణికమన్న ధోరణిలో వుంటాయి. దీనికి ఉదాహరణగా  తెలుగు సినిమాలు చూపడం కష్టం. తెలుగులో నోయర్ సినిమాల జాడ లేదు గనుక. హాలీవుడ్ లో  'టాక్సీ డ్రైవర్',  'చైనా టౌన్' లాంటి ప్రసిద్ధ నోయర్ సినిమాలున్నాయి అవి చూడొచ్చు.

          బాధిత, లేదా నిందితుడైన హీరో తను నిర్దోషి అని నిరూపించుకోవడానికి ఏదైనా క్లూ పట్టుకుంటాడు. క్లూ కోసమే ప్రయత్నిస్తూంటాడు. ఆ క్లూ అతడికి దొరక్కుండా విలన్ లేదా, పోలీసులు అడ్డు పడుతూంటారు. హీరో చుట్టూ వంచించే, వేధించే, మోసగించే, నమ్మక ద్రోహం చేసే పాత్రలే వుంటాయి. చివరికి న్యాయమే గెలిచినా నోయర్ మూవీస్ ఎలిమెంట్స్ ఇవే- వంచన, వేధింపులు, మోసం, నమ్మక ద్రోహం...

(రేపు- ‘నోయర్ హీరోయిన్ నోట్సు’)

-సికిందర్

షార్ట్ రివ్యూ!

స్క్రీన్  ప్లే దర్శకత్వం : రాజ మౌళి

 తారాగణం: ప్రభాస్‌, రానా, అనూష్కా, తమన్నా, రమ్యకృష్ణ, సత్యరాజ్‌, నాజర్‌, సుబ్బరాజు తదితరులు
కథ: వి.విజయేంద్రప్రసాద్‌,  సంగీతం: ఎం.ఎం.కీరవాణి, చాయాగ్రహణం : కె.కె.సెంథిల్‌కుమార్‌
బ్యానర్ :  ఆర్కా మీడియా వర్క్స్‌
సమర్పణ: కె.రాఘవేంద్రరావు
నిర్మాతలు: శోభు యార్లగడ్డ, ప్రసాద్‌ దేవినేని
***

       రెండేళ్లుగా ఎదురు చూస్తున్న బాహుబలి రెండో బాగం రానేవచ్చింది. కట్టప్ప ఎందుకు చంపాడన్న ప్రశ్నకి సమాధానం చెబుతూ విచ్చేసింది. మొదటి భాగం కంటే రెండో భాగానికే టికెట్ల దగ్గర ప్రేక్షకులు బాహుబలులవ్వాల్సిన అత్యవసర పరిస్థితిని కల్పిస్తూ – టికెట్టు దొరికిన వాడే బాహుబలి అన్పించేలా చేస్తూ- టికెట్టు దొరకని వాణ్ణి కట్టప్ప క్వశ్చన్ కి ఓపిక పట్టుతప్ప, ఎవర్నుంచీ తెలుసుకోకంటూ  మెత్తగా వార్నింగ్ కూడా ఇస్తూ ‘బాహుబలి- 2’ చెప్పిన సంగతులేమిటంటే...

కథ
          మొదటి భాగం కొనసాగింపు కథ ఈ రెండో భాగంలో ఇలా వుంటుంది : మొదటి భాగంలో కాలకేయుడి మీద యుద్ధాన్ని గెలిచిన నేపధ్యంలో అమరేంద్ర బాహుబలి (ప్రభాస్) ని మహారాజుగా ప్రకటిస్తుంది రాజమాత శివగామి(  రమ్య కృష్ణ).  ఇది భల్లాల దేవుడు (రానా) కి, అతడి తండ్రి బిజ్జలదేవుడు ( నాజర్) కీ నచ్చదు. పట్టాభిషేకానికి ముందు దేశాన్ని చూసి రమ్మని అమరేంద్రని పంపిస్తుంది శివగామి. అమరేంద్ర మామ కట్టప్ప (సత్యరాజ్) తో బయల్దేరి వెళ్తాడు. వీళ్ళ పర్యటనలో భాగంగా కుంతల రాజ్యానికి చేరుకుంటారు. అక్కడ యువరాణి దేవసేన (అనూష్కా) ని చూసి ప్రేమిస్తాడు అమరేంద్ర. దేవసేన చిత్రపటం చూసిన భల్లాలదేవుడు ఆమెతో పెళ్లి జరిపించమని శివగామిని కోరతాడు. దేవసేనని తీసుకురావాల్సిందిగా కబురంపుతుంది శివగామి. అమరేంద్ర ఆమెని తీసుకుని వస్తాడు. తీరా దేవసేనకి భల్లాల దేవుడితో శివగామి సంబంధం ఖాయం చేసేసరికి, మహారాజు పదవిని వదులుకుని సైన్యాధ్యక్షుడిగా వుంటాడు దేవసేనని పెళ్లి చేసుకున్న అమరేంద్ర. అయినా భాల్లాలదేవుడు అమరేంద్ర మీద పగదీర్చుకునే కుట్రలే చేస్తూ, శివగామి అతణ్ణి వెలివేసేలా చేస్తాడు.  

          ఇప్పుడు రాజ్యం వదులుకుని దేవసేనతో సామాన్య ప్రజల్లోకి వెళ్ళిపోయిన  అమరేంద్ర ఇకపైన ఏం చేశాడు? అతడి మీద ఇంకేమేం కుట్రలు జరిగాయి? కట్టప్ప అతణ్ణి ఎందుకు చంపాల్సివచ్చింది? అన్నవి ప్రశ్నలు. ఇవన్నీ తెలుసుకుని తన తండ్రి అమరేంద్ర బాహుబలి మరణానికి కారకుడైన పెదనాన్న భల్లాలదేవుడి మీద మహేంద్ర బాహుబలి ( ప్రభాస్) ఎలా ప్రతీకారం తీర్చుకున్నాడనేది మిగతా కథ.

ఎలావుంది కథ
          ఈ రెండో భాగం కథ మొదటి భాగానికి ఫ్లాష్ బ్యాక్ తో బాటు ఉపసంహారం. మొదటి భాగంలో చూపించిందంతా ఉపోద్ఘాతం. కథ ఈ రెండో భాగంలోనే ప్రారంభమవుతుంది. ఇందులో ఫ్లాష్ బ్యాక్ దాదాపు రెండుగంటలా 10 నిమిషాలు నడుస్తుంది. ఈ ఫ్లాష్ బ్యాక్ లో సాంతం  అంతఃపురపు కుట్రలే వుంటాయి. షేక్స్ పియర్ తరహా  ‘యూటూ బ్రూటస్?’  వెన్ను పోట్లూ వుంటాయి. మొదటి భాగం కథలేక వినోదాత్మకంగా వుంటే, ఈ రెండో భాగం రీలీఫ్ నివ్వనంత సంఘర్షణాత్మకంగా వుంటుంది కథతో. 

ఎవరెలా చేశారు
          మొదటి భాగంలో కథ లేక, అందువల్ల పాత్రకి లక్ష్యం ఏర్పాటు కాక వుండిపోయిన ప్రభాస్ పోషించిన మహేంద్ర బాహుబలి పాత్ర, తిరిగి ఈ రెండో భాగంలో ఫ్లాష్ బ్యాక్ పూర్తయిన తర్వాతే క్లయిమాక్స్ యుద్ధ దృశ్యాల్లో తెరపైకి వస్తుంది.  తండ్రి పాత్ర ఫ్లాష్ బ్యాక్ లో  ప్రధానంగా వుంటుంది. కుట్రలకి బలయ్యే ఈ పాత్రలో ప్రభాస్ బాగానే భావోద్వేగాలు కనబర్చినా,  మేకప్ ఆ భావోద్వేగాలకి సపోర్టు చేయలేదు. చెమట బిందువులు కూడా చిందని ముఖారవిందంతో సాఫీగా వుండిపోయాడు. పోరాట దృశ్యాల్లోనూ అంతే. కొన్ని వీరత్వం ఉట్టి పడే సింగిల్ లైన్ డైలాగులతో ప్రేక్షకుల్ని ఉర్రూత లూగిస్తాడు. 

          అనూష్కా కూడా బాధాకరమైన సన్నివేశాల్లో, లేదా పోరాట దృశ్యాల్లో సాఫీ మొహంతోనే కనిపిస్తుంది. సరైన ఒరిజినాలిటీ ఉట్టిపడే ఫేస్ ఎవరిదంటే యుద్ధ సన్నివేశాల్లో కన్పించే తమన్నాదే. ఆ ఫేస్ తో ఆమె సరీగ్గా యుద్ధనారిలానే వుంటుంది రఫ్ గా. ఆమె కన్పించేది కూడా క్లయిమాక్స్ యుద్ధంలో ఆ నాల్గు షాట్స్ లోనే. 

          రమ్యకృష్ణది కూడా ఒడిదుడుకు లనుభవించే పాత్ర. రాజమాత దర్పం ఆమెకే సరి. మాయల్లో పడి మోసపోయి ప్రాణత్యాగంతో పునీతమయ్యే దాకా   ఆమెదొక ట్రాక్ లో  వుండే పాత్ర. ఇక విలన్ గా రానా ది పూర్తిగా యాక్షన్ ఓరియెంటెడ్ పాత్ర. బాగా చేశాడు. 

          ఇతర పాత్రల్లో సత్యరాజ్, నాజర్, సుబ్బరాజులు ఫర్వాలేదు.
          సంగీతపరంగా పాటలకంటే నేపధ్య సంగీతం కీరవాణి బాణీల్లో పకడ్బందీగా వుంది. నిజం చెప్పుకోవాలంటే కథలో డ్రామాకన్నా, పోరాటాలకన్నా ఈ నేపధ్యసంగీతమే కూర్చోబెడుతుంది. సెంథిల్ కుమార్ ఛాయాగ్రహణం ఆయన శైలిలో టెక్నికల్ గా బాగానే వున్నా, మొదటి భాగంలో వున్నట్టు పోయెటిక్ గా లేదు. ఛాయాగ్రహణ పరంగా గుర్తుండిపోయే అద్భుతాలేమీ లేవు. అలాగే పోరాటాలకీ, విజువల్ ఎఫెక్ట్స్ కీ మొదటి భాగానికే మార్కులు వేయాల్సి వస్తుంది.

చివరికేమిటి
          రాజుల కథ అనగానే వాళ్ళల్లో  వాళ్ళు చేసుకునే కుట్రలు  చూపించడమే  ఆనవాయితీ గా వస్తోందింకా. బాహుబలి అయినా, శాతకర్ణి అయినా, రుద్రమదేవి అయినా ఈ కథల్లో సామాన్య ప్రజలకే మాత్రం చోటుండదు. పెద్ద పెద్ద కోటల్లో అట్టహాసంగా సంపదని ప్రదర్శించుకుంటూ రాజులుంటే, ఒంటిమీద గుడ్డలు సరిగా లేని బీదా బిక్కీ జనం వాళ్ల ముందు సామూహికంగా కీర్తి గానాలు చేస్తూంటారు. ఈ దృశ్యాలే  చూడ్డానికి ఇబ్బందిగా వుంటాయి. ఈ రాజులు, వీళ్ళ రాజ్యాలూ ఎంత మానవీయంగా వున్నాయో పట్టిస్తూంటాయి. ఇవి ఫ్యూడలిస్టిక్ చిత్రణలే తప్ప, సోషలిజం కాదు. కానీ కమర్షియల్ సినిమా అంటే సోషలిజమే. మాస్ ప్రేక్షకులు కూడా చూడకపోతే సినిమాలుండవు. మరి మీ బతుకు లింతే అన్నట్టు రాజుల సినిమాల్లో సామాన్యుల్ని చూపిస్తే, ఆ  కథల్లో ప్రేక్షకులెలా ఇన్వాల్వ్ అవుతారన్నది ప్రశ్న. రాజులు వాళ్ళలో వాళ్ళు ఏం చేసుకుంటే మాకెందుకు, మా గురించేమిటన్నది సామాన్య ప్రేక్షకుడికి తట్టే ప్రశ్న. 

          ఇలా  బాహుబలి లాంటి భారీ పాత్ర సమాజంకోసం ఏం చేశాడంటే ఏమీ లేదు. కానీ హై కాన్సెప్ట్ సినిమాల్లో లెజండరీ పాత్ర ప్రజల కోసమే త్యాగాలు చేస్తాయితప్ప, బాహుబలిలాగా ఇంట్లో ఇష్టంలేని పెళ్లి చేసుకుని కుట్రలకి బలికావు. ప్రేమకథలు చూపించవు. 

          బాహుబలిలో  ఇబ్బంది పెట్టే  బిగ్గెస్ట్ క్వశ్చన్ ఏమిటంటే,  ప్రజలకోసం అతనేం చేశాడు?
          ఇక ఫస్టాఫ్ లో  అనూష్కాతో ప్రభాస్ ప్రేమ ట్రాకు ఇంకా అద్భుతంగా ఉండాల్సింది. ఆమె బావగా ఫార్ములా పాత్రలో సుబ్బరాజుతో సిల్లీ కామెడీ చేయించారు. సెకండాఫ్ పది నిమిషాలు గడిచేవరకూ ఎమోషనల్ కనెక్ట్ వుండదు- ప్రభాస్ అనూష్కాతో రాజ్యం వదిలి వెళ్ళిపోయే సన్నివేశం దగ్గర్నుంచే కథకి బలం కన్పిస్తుంది. ఇక కట్టప్ప బాహుబలిని ఎందుకు చంపాడన్న మిలియన్ డిస్కుల ప్రశ్నకి సమాధానం చెప్పిన తీరు ఫ్లాష్ బ్యాక్ మోడ్ లో  చెప్పివుంటే షాకింగ్ గా వుండేది. ఎందుకంటే, ఈ ప్రశ్నకి సమాధానం షాక్ వేల్యూ ని ఎలివేట్ చేయాలి. ఎందుకు చంపాల్సి  వస్తోందో ముందే సీన్లు  చూపించేసి, అప్పుడు చంపి బాహుబలికి చెప్పడం వల్ల బాఅది షాకేమో గానీ ప్రేక్షకులకి కాదు. ప్రేక్షకులు ఏంతో  ఎదురు చూస్తున్న సమాధానాన్ని నీరు గార్చినట్టయ్యింది. 

          దర్శకుడు ఎస్ఎస్ రాజమౌళి పూర్తి చేసిన ఈ రెండోభాగం ద్వితీయార్ధంలో బలం పుంజుకున్నా, చిత్రీకరణలో మొదటి భాగానికి సాటి రాదు. మొదటి భాగంలో విషయం లేకపోయినా విజువల్స్, పోరాట దృశ్యాలు  అద్భుతంగా వచ్చాయి. తమన్నా- ప్రభాస్ ల డ్యూయెట్ ఒక్కటి చాలు మొదటి భాగం గొప్పతనానికి. అలాగే ఈ రెండో  భాగంలో అవే పాత్రలు కంటిన్యూ అవడం వల్ల కూడా ఒక ఉత్సాహం కలగదు. కనీసం ఇద్దరు ప్రముఖ నటుల్ని కొత్తగా ప్రవేశ పెట్టాల్సింది. మొదటి భాగం క్లయిమాక్స్ లో  కాలకేయుడు వచ్చిన లాంటి థ్రిల్  ఫీలింగ్ రెండో భాగంలో కంటిన్యూ అయిన ఆర్టిస్టులతో అంతగా అన్పించదు. కనీసం ఇద్దరు కొత్త ఆర్టిస్టులని సర్ప్రైజ్ ఎంట్రీ గా ఇచ్చి వుంటే మొనాటనీ వుండేది కాదు.

-సికిందర్
http://www.cinemabazaar.in

     డార్క్ మూవీస్ జానర్ కి 1930 లలో బ్లాక్ అండ్ వైట్ ‘ఫిలిం నోయర్’ సినిమాలు బీజం వేశాయని చెప్పుకున్నాం. వీటి డీఎన్ఏ హార్డ్ కోర్ డిటెక్టివ్ నవలలేనని కూడా చెప్పుకున్నాం. 1930 లలో అమెరికాలో ఆర్ధిక మాంద్యం రేపిన కల్లోల నేపధ్యంలో ఈ రకమైన నేరపూరిత కథలతో ఫిలిం నోయర్ అనే జానర్ ప్రారంభమయిందని కూడా గుర్తు చేసుకున్నాం. సమాజంతో- ఆ సమాజంలో వుండే ప్రేక్షకులతో  ముడిపెట్టకుండా హాలీవుడ్ కూడా మనం అనుకరిస్తున్న కమర్షియల్  సినిమాలు తీయలేదని  తెలుసుకున్నాం. ఆ విధంగా ఇప్పుడు మన దేశంలో ఆర్ధిక రంగ పురోభివృద్ధి నేపధ్యంలో  పెరిగిపోతున్న నేర మనస్తత్వాల్ని బయట పెట్టే  డార్క్ మూవీస్ జానర్ వైపు తెలుగు మేకర్లు కన్నెత్తి చూడ్డం లేదనికూడా విచారపడ్డాం. ఇంకే సీరియస్ సినిమాకీ లేని  ప్రేక్షకుల్నికూర్చోబెట్టగలిగే శక్తి ఒక్క డార్క్ మూవీస్ కే  వుందని సోదాహరణంగా అర్ధం జేసుకున్నాం.  ఈ పని తెలుగులోకి వచ్చేసి తమిళ, మలయాళ డబ్బింగులు పూర్తి చేస్తున్నాయని కూడా చెప్పుకున్నాం. తెలుగు మేకర్లు మాత్రం ఇంకా వారం వారం అవే ప్రేమపురాణాలు, అవే దెయ్యాల అరుపులూ  చూపిస్తూ  కాలక్షేపం చేస్తున్నారని కూడా బాధపడ్డాం. ఇప్పుడొక వేళ తమిళులు తీస్తే నేను తీయలేనా అని తెలుగు మేకర్ ఎవరైనా డార్క్ మూవీకి సమకట్టి ప్రేమలూ దెయ్యాల ముచ్చట్లకి తెర దించే ప్రయత్నం చేశాడే అనుకుందాం- అప్పుడతను ఏం తీయవచ్చు? బ్రహ్మాండంగా  డార్క్ మూవీ తీస్తున్నాననుకుని భీకర యాక్షన్ మూవీ తీసి పడేస్తే?  రోమాంటిక్ కామెడీలు తీస్తున్నాననుకుంటూ రోమాంటిక్ డ్రామాలు తీసి దెబ్బతిన్న రక్తమే కదా? అలాగే ఇదీ!

          ఇందుకే డార్క్ మూవీ జానర్ మర్యాదలేంటో  తెలుసుకోవాల్సిన అగత్యం ఏర్పడుతోంది. తీసే సినిమాల కోసం స్క్రీన్ ప్లే సూత్రాలు అక్కర్లేదనుకున్నా అభ్యంతరం లేదు-  ఎవరికెలా తోస్తే అలా తీసి ఫ్లాప్ చేసుకోవచ్చు - కనీసం జానర్ తేడాలేమిటో కూడా తెలీక సినిమాలు తీయడానికి సాహసించడం మాత్రం తెలివితక్కువ తనమే. ఇడ్లీ, వడ రెండిటి తయారీ విధానం ఒకటి కాదు. ఇడ్లీ పిండిని  సలసల కాగే నూనెలో వేసి వడ తయారు చేయరు. యాక్షన్ మూవీ నూనెలో డార్క్ మూవీ కథ వేస్తే కూడా మిగిలేది మసే. ఆ మసి డార్క్ గానే వుంటుంది. అప్పుడది మసైన డార్క్ మూవీ అయి థియేటర్ల దగ్గర ప్రేక్షకులకి మసి పూసి పంపుతుంది. తమిళ, మలయాళ డార్క్ మూవీసేమో  అత్తరు పూస్తూ ఆనందింప జేస్తూంటాయి. 

       యాక్షన్ మూవీస్ తో,  సస్పెన్స్ థ్రిల్లర్స్ తో పూర్తిగా విభేదిస్తుంది డార్క్ మూవీ జానర్.  1930 ల నుంచీ 50 ల వరకూ తెలుపు నలుపు సినిమాల కాలంలో వచ్చిన ఫిలిం నోయర్ సినిమాల్ని క్లాసిక్ నోయర్ అంటారు. అది వాటికి  స్వర్ణయుగం. కలర్ ఫిలిం తో 1960 లనుంచి ఇదే క్లాసిక్ నోయర్ నియో నోయర్ గా ఆధునికీకరణ చెంది, ఇప్పటి దాకా ఇదే  కొనసాగుతోంది. మనకు దక్షిణ భాషల్లో ‘నోయర్’ సినిమాలు పెద్దగా లేవు. తమిళంలో మొదటి పక్కా నియో నోయర్ సినిమాగా ‘అరణ్యకాండం’ 2011లో చరిత్ర కెక్కింది. దీనికి ఐదు కోట్లు పెడితే ఏడు  కోట్లు వచ్చాయి. దీని దర్శకుడు త్యాగరాజన్ కుమార రాజాకి ఉత్తమ కొత్త దర్శకుడుగా జాతీయ అవార్డు కూడా లభించింది. ఉత్తమ ఎడిటింగ్ కి కూడా దీనికి జాతీయ అవార్డు లభించింది. తెలుగులో యాక్షన్ – సస్పెన్స్ థ్రిల్లర్స్ తప్ప నోయర్ సినిమాల జాడ ఇప్పటికీ లేదు.  

          అయితే 1971 లో కృష్ణ- గుమ్మడిలు నటించిన ‘నేనూ మనిషినే’ వుంది బ్లాక్ అండ్ వైట్ లో. దీని దర్శకుడు జివిఆర్ శేషగిరిరావు. దీంట్లో  కనీసం ‘కథాపరంగా’ నోయర్ సినిమా లక్షణాలన్నీ కన్పిస్తాయి (నోయర్ సినిమాలకి   కథాపరమైన హంగులు, చిత్రీకరణ పరమైన హంగులు అని రెండుంటాయి) గుమ్మడి పాత్ర, వస్త్రధారణ, ధూమపానం మొదలైనవి క్లాసిక్ నోయర్ సినిమాల రీతుల్ని పట్టిస్తాయి. జడ్జి పాత్రలో ఆయన హత్య చేయడం, పోలీసు అధికారి పాత్రలో కృష్ణ నేరపరిశోధన చేయడం- ఆ నేర పరిశోధనలో అప్పట్లోనే తుపాకీ గుళ్ళ బాలస్టిక్స్  శాస్త్రాన్ని చర్చించడం వగైరా వుంటాయి. 

          ఇది 1971 లో  తమిళంలో మేజర్ సౌందర రాజన్- రవిచంద్రన్ లతో వచ్చిన  ‘జస్టిస్ విశ్వనాథన్’ కి రీమేక్. ‘జస్టిస్ విశ్వనాథన్’ 1980 లో రజనీకాంత్ తో ‘పొల్లదవన్’ గా మళ్ళీ రీమేక్ అయింది. 1976 లో  కన్నడలో రాజ్ కుమార్ తో ‘ప్రేమద కణికే’ గా రీమేక్ అయింది. వీటన్నిటికీ మూలాధారం 1969 లో అశోక్ కుమార్- జీతేంద్రలతో హిందీలో వచ్చిన ‘దో భాయ్’ అని సలీమ్-  జావేద్ లు రచన చేసిన సినిమా. అయితే హిందీలో దీనికంటే ముందు 1951 లో సాక్షాత్తూ గురుదత్ ‘బాజీ’ (గేమ్) అనే నోయర్ మూవీ దేవానంద్ తో తీశారు. దీనికి అమెరికన్ నోయర్ మూవీ ‘గిల్డా’  స్ఫూర్తి. 

          ఇక ఈ శతాబ్దం లోనే తీసుకుంటే హిందీలో షైతాన్, మనోరమ-  సిక్స్ ఫీట్ అండర్, జానీ గద్దార్, పాంచ్, కహానీ, కహానీ -2, పింక్  వంటి అనేక డార్క్ మూవీస్ వచ్చాయి. తమిళంలో జిగర్తండా, 16-డి, నగరం, మెట్రో మొదలైనవి వచ్చాయి. మలయాళంలో ‘దృశ్యం’ వచ్చింది. హాలీవుడ్ నుంచి క్రిమ్సన్  రివర్స్, మోమెంటో, కిస్ కిస్ బ్యాంగ్ బ్యాంగ్, గాన్ బేబీ గాన్...వంటివి ఎన్నో వచ్చాయి. తెలుగులో రాలేదు. ‘కీచక’ నోయర్ మూవీ అన్నారు గానీ, అదలా వుండదు. 

          నోయర్ మూవీ లేదా డార్క్ మూవీ అంటే మనిషిలోని, లేదా సమాజంలోని నేరపూరితమైన చీకటి కోణాల్ని వెలుగులోకి తెచ్చేది. దీని కథాంశం పోలీస్ ప్రోసీజురల్ (నేరపరిశోధన) అయివుండాలి, లేదా గ్యాంగ్ స్టర్ కథైనా అయివుండాలి. ఈ రెండు ప్రక్తియలు తప్ప ఇంకో  కథా ప్రపంచంలో డార్క్ మూవీస్ ని స్థాపించే సాంప్రదాయం లేదు. మనం వచ్చిందే పండగ అనుకుని జిగర్తండా, 16-డి, నగరం, మెట్రో మొదలైన వాటిని డార్క్ మూవీస్ గా కీర్తిస్తున్నాం గానీ ఇవి పూర్తిగా డార్క్ మూవీస్ నిర్వచనానికి సరిపోవు. రచన మాత్రమే డార్క్ మూవీ నిర్వచనానికి సరిపోయి, చిత్రీకరణకి సరిపోకపోతే అది పాక్షిక డార్క్ మూవీయే అవుతుంది. 

          హిందీలో వచ్చిన పింక్ తప్ప షైతాన్, మనోరమ-  సిక్స్ ఫీట్ అండర్, జానీ గద్దార్, పాంచ్, కహానీ, కహానీ -2 ఇవన్నీ రచనా పరంగానూ చిత్రీకరణపరంగానూ డార్క్ మూవీస్ నిర్వచనానికి దగ్గరగా వుంటాయి. 

          సమస్య ఎక్కడ వచ్చిందంటే,  ఇప్పుడు విజువల్ ప్రపంచంలో జీవిస్తున్నాం. ప్రతీదీ చూసేసి తెలుకున్న జ్ఞానంతో వ్యవహరిస్తున్నాం. పూర్వంలాగా చదివి అర్ధం చేసుకున్న శాస్త్రీయ అవగాహనతో పనిచేయలేకపోతున్నాం. నాల్గు నోయర్ సినిమాలు చూసేసి ఓహో ఇంతేకదా అని తీసేస్తున్నారు. కానీ నోయర్ సినిమాల గురించి చదివితే వీటికి పాత్రలే కాదు, కెమెరా కూడా ఫలానా ఫలానా అర్ధాలతో యాంగిల్స్ పెడుతుందనీ, లైటింగ్ చూపిస్తుందనీ, నీడల్ని సృష్టిస్తుందనీ వీటికున్న ప్రత్యేక శాస్త్రాన్ని అర్ధం జేసుకోగల్గుతారు. అప్పుడు నిర్దుష్టమైన నోయర్ మూవీని తీయగల్గుతారు.   హాలీవుడ్ ని నమ్మి చెడిన వాడు లేడు. ఇంకా యూరోపియన్ మూవీస్ ని, కొరియన్ మూవీస్ నీ కాపీ చేసి చెడిపోయిన వాళ్ళున్నారు. ఏ జానర్ నైనా హాలీవుడ్ ప్రధాన స్రవంతి వ్యాపార సినిమా కింద  మార్చుకుని ప్రపంచం మీదికి వదుల్తుంది. హాలీవుడ్ అంటేనే పక్కా వ్యాపారస్తుల అడ్డా. కాబట్టి హాలీవుడ్ నుంచి ఏవో అర్ధంకాని ఫిలిం నోయర్, నియో నోయర్ పదాల్ని చూసి ఇదేదో మన జాతి వ్యవహారం కాదని, వ్యాపారం కూడా కాదని  భయపడి పారిపోనవసరం లేదు. ముఖ్యంగా నిర్మాతలు. నిర్మాతలు సరీగ్గా సినిమా వ్యాపారం గురించి తెలుసుకుంటే మేకర్ల ఆటలు సాగకుండా వుంటాయి. అమ్మో నోయర్ వద్దని నిర్మాతలు ఎంతగా భయపడుతూ కూర్చుంటే,  అంతగా మేకర్లు ప్రేమల్ని, దెయ్యాల్నీ తెచ్చి అంటగట్టి పోతూంటారు. అప్పుడు అంతే జోరుగా పక్క రాష్ట్రాల సినిమాల వాళ్ళూ తెలుగు రాష్ట్రాల్లో ఈస్టిండియా కంపెనీ లైపోతారు.

        ముందుగా ఈ జానర్ కి రచనా పరమైన హంగులేమిటో చూద్దాం : ఈ హంగులని హాలీవుడ్ నుంచి యధాతధంగా కాపీ కొట్టి ఇక్కడ చెప్పడంలేదు. ఇది హాలీవుడ్ టెంప్లెట్ కాదు. హాలీవుడ్  టెంప్లెట్ ని తెలుగు నేటివిటీకి  ఎలా మల్చుకోవచ్చో  కస్టమైజ్ చేసి చూపిస్తున్నాం, అంతే. 

          1. కాలనేపధ్యం :  దేశీయ సినిమా మార్కెట్ లో ఇవాళ్ళ బీదల పాట్ల కథలకి చోటు లేదు. బస్తీ ప్రజలు కూడా నిరంతర  గ్లోబలైజేషన్ ఫలాలు ఆరగిస్తూ  బీదలపాట్లు, ఆకలి పోరాటాలు, ఈతిబాధలు మర్చిపోయారు. స్మార్ట్ ఫోన్, డిష్ యాంటెన్నా, ఏర్ కూలర్ సుఖాలు మరుగుతున్నాక, మళ్ళీ వాళ్ళ కథలే వెండి తెర మీద చూడ్డానికి ఇష్ట పడ్డం లేదు. 

          పైగా మునుపెన్నడూ కనీ వినీ ఎరుగనంత  వందల వేల  కోట్లు వెనకేసుకుంటున్న  నయా సంపన్నుల సమాజం పట్ల కుతూహలాన్ని పెంచుకుంటున్నారు. ఇదివరకు సంపన్నులని  చూసి వొళ్ళు మండి  యాంగ్రీ యంగ్ మేన్లు  పుట్టుకొచ్చే వాళ్ళు. గ్లోబలైజేషన్ పుణ్యమా అని ఇప్పుడు షెర్లాక్ హోమ్స్ లవుతున్నారు. ఇంతేసి సంపాదించుకుంటున్న నయా  సంపన్నులు ఎలా జీవిస్తూంటారన్న కుతూహలంతో వాళ్ళ జీవితాల్లోకి తొంగి చూడా లనుకుంటున్నారు. ఇక్కడ గమ్మత్తేమిటంటే,  ఇదివరకు కామన్ మాన్ యాంగ్రీ యంగ్ మాన్ అయ్యే వాడు, ఇప్పుడు నయా సంపన్నులే యాంగ్రీ యంగ్ మాన్ లవుతున్నారు, కామన్ మాన్ ప్రశాంతంగా వుంటున్నాడు. ఒక ఎంపీ కొడుకు డబ్బు మదంతో టోల్ గేట్ ని ధ్వంసం చేస్తాడు, ఇంకో మంత్రి కొడుకు డబ్బు మదంతో ఒకమ్మాయితో స్టాకింగ్ కి పాల్పడతాడు. ఇంకో ఎంపీయే అధికార మదంతో విమాన  సిబ్బందిని చెప్పుతో కొడతాడు. కామన్ మాన్ తగినంత ఆర్ధిక భద్రతతో రిగ్రెసివ్ గా వుంటే, సంపన్నుడు అవసరానికి మించిన డబ్బుతో ఎగ్రెసివ్ అవుతున్నాడు. ఇలా రివర్స్ రోల్స్  పోషిస్తున్న కొత్త కాలం నడుస్తోంది.

       నియో నోయర్ సినిమా కథకి  ఈ కాలనేపధ్యాన్ని బాగా గుర్తు పెట్టుకోవాలి. ఎగ్రెసివ్ సంపన్నుడి జీవన శైలుల్ని రిగ్రెసివ్ కామన్ మాన్ చూడాలని కుతూహల పడుతున్నాడు. నైట్ లైఫ్ పేరుతో నయా సంపన్నులు పాల్పడే విశృంఖలత్వాన్ని చూసే భాగ్యం తనకి కలగాలనుకుంటున్నాడు. ఆ విశృంఖలత్వంతో వాళ్ళు లేనిపోని కేసుల్లో ఇరుక్కుని గింజుకుంటూంటే చూసి ఆనందించాలనుకుంటున్నాడు. షైతాన్, కహానీ-2, పింక్, 16- డి ల విజయ రహస్యమిదే. ఇవి సంపన్నేతరుల కుతూహలాన్ని తీరుస్తూ సంపన్నుల పట్ల వాళ్ళ కచ్చి ని కూడా తీర్చాయి. 1930 లలో అమెరికా ఆర్ధిక సంక్షోభ కాలనేపధ్యంలో పుట్టిన తొలితరం ఫిలిం నోయర్ సినిమాల విజయ రహస్యం కూడా ఇదే : సంపన్నుల డొల్లతనాన్ని రట్టు చెయ్యడం. ఇదే ఇప్పుడు దేశీయంగా ఆర్ధిక పురోభివృద్ధి నేపధ్యంలో మన దగ్గర పునరావృతమవుతోందని గుర్తించాలి.

          కాబట్టి డార్క్ మూవీస్ సినిమాలు తెరమీద సంపన్నుల పాట్లు వర్సెస్ తెరముందు సామాన్యుడి వినోదం ఫ్రేం వర్క్ లో వుండి  తీరాల్సిందే. డార్క్ మూవీస్ కదా అని, మర్డర్స్ కదా అని,  బస్తీ హత్యలు, గుడిసె ఖూనీలూ చూపిస్తే కాలనేపధ్యాన్ని కాల రాసినట్టే. గ్లామరస్ గా కళ్ళు చెదిరేట్టు సంపన్నుల నేర మనస్తత్వాల్ని  చూపడం మినహా డార్క్ మూవీస్ తో ఇంకెలాటి  గిమ్మిక్కులు పనిచెయ్యవు. గ్లోబలైజేషన్ దెబ్బకి రకరకాల సామాజిక, అస్తిత్వ వాదాలన్నీ వెనక్కెళ్ళి పోయాయి. ఆ వాదాలు ఏలిన కాలంలో కూడా రిక్షా వాడి మీద కవిత్వం రాస్తే రిక్షా వాడే చదవలేదు. ఆ రాసిన కవుల ప్రతిభాపాటవాల మీద  చర్చలు పెట్టుకోవడానికే అవి పనికొచ్చాయి. కవికి సామాజిక స్పృహ వుండేది గానీ, రాసిన కవితలే సమాజానికి ఉపయోగ పడేవి కావు. ఇలాకాక డిటెక్టివ్ సాహిత్యం రిక్షావాణ్ణి  పఠితని చేసి ఏంతో  కొంత సామాజిక ప్రయోజనం సాధించింది. ఆ డిటెక్టివ్ సాహిత్యపు వినోదమే ఇప్పుడు డార్క్ మూవీస్ లో సామాన్యుడికి కావాలి. తెలుగు డిటెక్టివ్ సాహిత్యాన్ని చూసినా వాటిలో బాధితులుగా సంపన్నులే వుండడాన్ని గమనించగలం. 

          అంటే కాల నేపధ్యం కోసం, వాస్తవికత కోసం, హై సొసైటీలో జరిగే సంఘటనల మీద ఓ కన్నేసి వుంచాలి ఈ జానర్ రచయితనే వాడు. అంతేగానీ ఫారిన్ డివిడిలు చూసి ఆ కథలు రాస్తే కాదు. హాలీవుడ్ నియమం ఏమిటంటే, నోయర్ సినిమాలకి రచయిత ఎంత వాస్తవిక కథైనా రాయకూడదు, డిటెక్టివ్ నవలే ఆధారం కావాలి.

(రేపు రెండో సూత్రం : పాత్రల తీరుతెన్నులు)

-సికిందర్