2019 లో పశ్చిమ బెంగాల్లోని రాణాఘాట్ రైల్వే స్టేషన్లో హృదయాల్ని మీటే ఒక స్వరం పలుకుతోంది. జనం చుట్టూ చేరి సమ్మోహితులవుతున్నారు. ఆ జనంలో ఒక టెక్కీ దాన్ని వీడియో తీసి వైరల్ చేశాడు. 1972 లో నటుడు, రచయితా నిర్మాతా దర్శకుడూ అయిన మనోజ్ కుమార్ తీసిన - 'షోర్' లోని లతా మంగేష్కర్ పాడిన 'ఏక్ ప్యార్ కా నగ్మా హై' హిట్ సాంగ్ పాడుతున్న ఆ తియ్యటి గళం - వెళ్ళి వెళ్ళి బాలీవుడ్ లో సంగీత దర్శకుడు హిమేష్ రేషమ్మియా చెవిన పడింది. వెంటనే ఆమెని పిలిపించుకుని ఒక రియాలిటీ షోలో పరిచయం చేశాడు. ఆ షోతో ఆమె మరింత హిట్టయ్యింది. ఇక ఆమెకి తన కొత్త సినిమాలో పాడే అవకాశమిచ్చాడు. ఆ పాట 'తేరీ మేరీ కహానీ' వైరల్ హిట్టయ్యి ఆమెకి మరిన్ని అవకాశాలు తెచ్చి పెట్టింది. 20 పాటలు పాడేసి రాత్రికి రాత్రి సెలబ్రిటీ అయిపొయింది. అప్పుడు ... ఎంత వేగంగా సెలబ్రిటీ సోపానాలెగ బ్రాకిందో అంత వేగంగానూ వచ్చి ఠపీ మని కింద పడింది!
రానూ మండల్ ఉత్థాన పతనాల విషాద గాథ షార్ట్ కట్ కళాకారులకి పాఠాలు నేర్పుతుంది. లోతు పాతుల్లేకుండా రాత్రికి రాత్రేం జరగదు. జరిగినా ఎంతో కాలం నిలబడదు. ఆరు నెలల్లో ఆమె ఎక్కడ్నించి బయల్దేరి బాలీవుడ్ లో సంచలన గాయిక అయిందో, అక్కడ్నుంచి అదే కోల్ కత సమీపంలోని తన పాడుబడ్డ ఇంట్లో అదే నిరుపేద జీవితంలోకి జారుకుంది. గతవారం నీషూ తివారీ అనే యూట్యూబర్ మతిస్థిమితం కోల్పోయిన ఆమెని వెతుక్కుంటూ వెళ్ళి, అన్నం పెట్టి, ఓదార్చి, వీడియో పోస్ట్ చేసింది. ఈ వీడియో కోటి వ్యూస్ కి చేరుకుంది...
ఈ పతనానికి కారణం అహంకారం, దుష్ప్రవర్తన. తన సెల్ఫ్ ఇమేజీని అంతా నేనే, అన్నీ నాకే - అన్న పొగరు బోతుతనంగా క్రియేట్ చేసుకుని విర్రవీగడం. అభిమానుల మీద చేయి చేసుకోవడం. ప్రసిద్ధ హాలీవుడ్ దర్శకురాలు కేథరిన్ బిగేలో కూడా పేదరికంలో మగ్గింది. కానీ ఆమె తనలో వున్న కళని గుర్తించి అభివృద్ధి చేసుకుంది. కొలంబియా యూనివర్సిటీ నుంచి థియరీ అండ్ క్రిటిసిజం లో మాస్టర్స్ చేసింది. హాలీవుడ్ లో అడుగుపెట్టి నానా ఢక్కా మొక్కీలు తింటూ, 1981-2007 మధ్య ఎనిమిది సినిమాలకి దర్శకత్వం వహించింది. 2008 లో ‘హర్ట్ లాకర్' తీసి ఆస్కార్ ఉత్తమ దర్శకురాలి అవార్డు నందుకుంది. అంతవరకూ ఈ అవార్డు తీసుకున్న దర్శకురాళ్ళు లేరు. తర్వాత 'జీరో డార్క్ థర్టీ' అన్న మరో ప్రసిద్ధ సినిమా తీసింది. ఈ సంవత్సరం పదమూడో సినిమా 'ది హౌజ్ ఆఫ్ డైనమైట్' తీసి, 45 ఏళ్ళ సుదీర్ఘ కెరీర్ తో పాఠ్య పుస్తకంలా నిల్చింది.
రానూ మండల్ తనలోని కళతో సమున్నత స్థానానికి చేరుకోవచ్చని తెలుసుకోలేదు. పూర్వం పని వెతుక్కుంటూ భర్తతో ముంబాయి వెళ్ళి కూలీనాలీ చేసుకుంటూ కష్టాలు పడలేక తిరిగి వచ్చేసిందే తప్ప- తన గానకళతో జీవితంలో ఎదగ వచ్చనుకోలేదు. ఆమెకి చెప్పే వాళ్ళు కూడా లేరు. వీధుల్లో పాడుకుంటోంటే వినోదించడం తప్ప. ఒక టెక్కీ ఆమె గానాన్ని వైరల్ చేసి బాలీవుడ్ చేర్చినా, ఆ కెరీర్ లో ఎలా మెలగాలో, మల్చుకోవాలో చెప్పే సలహాదారుల్ని కూడా ఆమె నియమించుకోలేదు. రాత్రికి రాత్రి వచ్చి పడిన ఖ్యాతితో అంతా నేనే, అన్నీ నాకే అన్న దురహంకారమే పెరిగి పతనమైపోయింది.
దర్శకత్వ శాఖలో ఇలాటి షార్ట్ కట్ స్వాములు చాలామందే వుంటారు. రెండు సినిమాలకి అసిస్టెంట్లుగా చేసి నిర్మాతల వేటలో పడి దర్శకులైపోవడం. ఆ రెండు సినిమాలకి కూడా షూటింగుల వరకే పనిచేయడం. తర్వాత పోస్ట్ ప్రొడక్షన్లో పనుండదు. పోస్ట్ ప్రొడక్షన్లో ఏ శాఖ ఏమిటో తెలియాలంటే అసోసియేట్ గా కొన్నేళ్ళు పనిచేయాలి. అప్పుడే సినిమా తీయడం మీద పూర్తీ అవగాహనా ఏర్పడుతుంది. రెండు సినిమాల అసిస్టెంట్ గా జంప్ చేసి రాత్రికి రాత్రి డైరెక్టర్ లైపోతే రానూ మండల్లే అవుతారు. నిర్మాతకి ఒక బడ్జెట్ చెప్పి సినిమా ప్రారంభించి, సగం సినిమాకే బడ్జెట్ అయిపోయి మళ్ళీ కనపడకుండా జంపై పోవడం ఇందుకే జరుగుతుంది.
దర్శకత్వ అవకాశాల కోసం ఎల్ ఏ ఓ ప్రయత్నిస్తే, దీనికి కూడా చాలా కమిటై వుండాలని ముందే చెప్పుకున్నాం. ఇందులో భాగంగా గత వారం సెల్ఫ్ ఇమేజీని ఎలా సృష్టించుకోవాలో చెప్పుకున్నాం. ఈ వారం యోగ్యత (క్వాలిఫికేషన్), లక్ష్యం ఏర్పాటు (గోల్ సెట్టింగ్), విశ్వాసం (బిలీఫ్), ప్రతిజ్ఞ (అఫర్మేషన్స్), దృశ్యీకరణ (విజువలైజేషన్), కార్యాచరణ (యాక్షన్) ల గురించి తెలుసుకుందాం...
2. యోగ్యత :
దర్శకుడవ్వాలని గోల్ పెట్టుకున్నప్పుడు ఆ గోల్ కి తగ్గ యోగ్యత ఎంత వరకుందన్న ఆత్మ పరిశీలన చాలా ముఖ్యం. ఈ యోగ్యత గురించి మొదట్నుంచీ మొదలుపెడితే, ముందుగా పని చేయాలనుకుంటున్న రంగం పుట్టు పూర్వోత్తరాల గురించి ఎంత పరిజ్ఞా నముంది? అంటే, సినిమా చరిత్ర గురించి ఏం తెలుసు? సినిమా ఎప్పుడు ఎక్కడ పుట్టింది? తెలుగులో మొట్ట మొదటి సినిమా ఎప్పుడు ఎవరు నిర్మించారు? ఏ కథల ఆధారంగా నిర్మించారు? ఆ కథలు కాలక్రమంలో ఎలా మారుతూ వచ్చాయి? తొలి స్వర్ణ యుగంగంలో, మలి స్వర్ణ యుగంలో సినిమాల తీరుతెన్నులేమిటి? తర్వాత వ్యాపార యుగంలో పోకడలేమిటి? అప్పటి పదిమంది ప్రముఖ దర్శకులెవరు? అప్పట్లో వాళ్ళు బాటలు వేసుకుంటూ వస్తేనే ఇప్పుడు అంతా ముందుకు సాగుతున్నారు. వాళ్ళకి కృతఙ్ఞతలు చెప్పుకుంటున్నారా? ఐన్ స్టీన్ ప్రతి రోజూ పూర్వ శాస్త్రజ్ఞులకి కృతజ్ఞతలు చెప్పుకున్నాకే పని మొదలెట్టేవాడు. కృతజ్ఞతల పవరేమిటో అతడికి తెలుసు.తెల్లారి నిద్రలేవగానే తమని పోషిస్తున్న తెలుగు సినిమా పరిశ్రమకి కృతఙ్ఞతలు చెప్పుకుంటున్నారా? చెప్పుకుంటే తెలుస్తుంది అదెలా మ్యాజిక్ లా పని చేస్తుందో. ఒక్కోసారి మంచి జరిగినా, చెడు జరిగినా అన్నిటి పట్లా, అందరి పట్లా బేషరతుగా కృతజ్ఞతా భావంతో వుంటే, ఇంకే ఎల్ ఓ ఏ అక్కర్లేదు. కృతజ్ఞత హై ఫ్రీక్వెన్సీ ఫీలింగ్. ఎంత కృ తజ్ఞులై వుంటే అన్ని వరాలు కురిపిస్తుంది విశ్వం. ఎల్లప్పుడూ కృతజ్ఞతా భావంతో వుంటే నెగెటివ్ ఫీలింగ్స్ కి చోటుండదు. దాంతో పాజిటివ్ పరిణామాలు ఎదురవుతాయి- ఇక్కడ భౌతిక శాస్త్ర నియమం పని చేస్తుంది- ఒక సమయంలో ఒక స్థలంలో రెండు వస్తువులు వుండలేవన్నది ఆ నియమం. అలా మెదడులో నెగెటివ్ ఫీలింగ్స్ వున్నంత కాలం పాజిటీవిటీకి చోటుండదు- సింపుల్ సైన్స్. అందుకని తెలుగు సినిమా పరిశ్రమలో పనిచేస్తూంటే దాని చరిత్ర తెలుకుని, ప్రతిరోజూ కృతఙ్ఞతలు చెప్పుకుంటూ వుంటే ఫలితాలు త్వరగా వస్తాయి. విశ్వం గమనించే యోగ్యతల్లో ఇదొకటి.
తర్వాత, సినిమాలకి పని చేయడం సరే- కూలీ వాడు కూడా పనిచేస్తాడు. ఆ కూలి పని సరిపోతుందా? రానూ మండల్ అవ్వాలనుకుంటే సరిపోతుంది. కేథరిన్ బిగేలో అవ్వాలంటే మాత్రం సరిపోదు. దాంతో బాటు స్టడీస్ వుండాలి. ఫిలిం స్కూల్లోనే చదవనవసరం లేదు, దర్శకత్వం మీద పుస్తకాలు, సినిమా రచన మీద పుస్తకాలు, టెక్నాలజీ మీద పుస్తకాలూ చదవాల్సి వుంటుంది. వీటికి ఆర్ధిక స్థోమత లేకపోతే వెబ్ సైట్లు వున్నాయి- నిత్యం కొత్త సమాచారమిస్తూంటాయి. బాలీవుడ్ సీనియర్ రచయిత కమలేష్ పాండే తెల్లారి లేవగానే స్క్రీన్ ప్లే వెబ్సైట్స్ లో అప్డేట్స్ ఏమున్నాయా చూస్తాడు. సీనియరైనా అప్డేట్ అవుతూ వుండకపోతే శూన్యమైపోవాల్సిందే. అంత సంపాదించినా బిల్ గేట్స్, ఎలాన్ మస్క్, జెఫ్ బెజోస్, మార్క్ జుకర్ బెర్గ్ ప్రభృత బిలియనీర్లు ప్రతీ రోజూ కొంత సేపు పుస్తకాలు చదువుతారు. జుకర్ బెర్క్ వారానికొక పుస్తకం చదివేస్తాడు. అన్ని బిలియన్ల డాలర్లు కూడ బెట్టిన వారెన్ బఫెట్ ఇంకా ఏడాదికి 50 పుస్తకాలూ చదవాల్సిన వ అవసరమేమిటి? నాలెడ్జి- నాలెడ్జి పెంచుకుంటున్న కొద్దీ పెరుగుతుంది.
విశ్వమంతా మనకు తెలియని అపార నాలెడ్జితో నిండి వుంది. ఏ నాలెడ్జి అయినా మనకు విశ్వం నుంచి అందుతుంది. మన మెదడులో మెరిసే ఐడియాలు, ఆలోచనలు విశ్వం నుంచే అందుతాయి. బిగ్ బ్యాంగ్ తో విశ్వం వయస్సు అంచనా వేస్తే సుమారుగా 13.8 బిలియన్ల సంవత్సరాలు. దానికున్న ఇన్ని బిలియన్ల సంవత్సరాల అనంతమైన నాలెడ్జితో అద్భుత ఇంజనీరింగు చేసి విశ్వాన్నంతా ఏర్పాటు చేసింది. ఇన్ని బిలియన్ల సంవత్సరాల దాని నాలెడ్జి నుంచే మనకి నాలెడ్జి అందుతోంది. కాబట్టి ఎవరికందిన నాలెడ్జి ఏమిటో తెలుసుకోవడానికి బిలియనీర్లు పుస్తకాలు చదువుతారు.
అందుకని సినిమాలకి సంబంధించిన వివిధ పుస్తకాలూ చదవాలి. ఆ పుస్తకాలూ షెల్ఫ్ లో కనపడాలి. ఇక సినిమాలు చూడడం నోట్సు రాసుకోవడం మామూలే. యోగ్యతా కోసం ఇంకా ఎన్ని వీలయితే అన్ని అభ్యాసాలు చేయాలి. ఇక దర్శకుడుగా ప్రమోటవడం గురించి రెండు వాదాలున్నాయి- ఒకటి, అసిస్టెంట్ గా చేసివుంటే సరిపోతుందని, రెండు- అసోసియేట్ గా కూడా అనుభవం పొందాలని. అసిస్టెంట్ గా చేస్తే షూటింగ్ వరకే పరిమితమవుతారు. పోస్ట్ ప్రొడక్షన్ అనుభవముండదు. అసిస్టెంట్ తర్వాత అసోసియేట్ గా కొనసాగితే పోస్ట్ ప్రొడక్షన్ లో 24 కాదు, ఇప్పుడు 34 క్రాఫ్ట్స్ తో అనుభవం సంపాదించ వచ్చు. ఇది దర్శకత్వానికి గట్టి పునాది వేస్తుంది. షార్ట్ కట్లు అలోచించి అసిస్టెంట్ నుంచి నేరుగా డైరెక్టర్ అయిపోతే పోస్ట్ ప్రొడక్షన్ నాలెడ్జి వుండదు. టెక్నీషియన్ల మీద ఆధారపడి వాళ్ళు చెప్పినట్టు వినాలి. చులకనైపోవాలి కూడా. ఈ రెండో కేటగిరీని మనం ప్రమోట్ చేయడం లేదు. అసోసియేట్ గా దర్శకత్వ అవకాశాల కోసం కృషి చేస్తున్న వాళ్ళెందరో వున్నారు. వాళ్ళు ఉపోయోగించుకుంటే ఎల్ ఓ ఏ బాగా పనిచేస్తుంది. విశ్వం చూసే యోగ్యతల్లో ఇదొకటి.
(ఇంకా వుంది)
-సికిందర్