1309 : స్టోరీ సర్కిల్ సంగతులు

 

    స్ట్రక్చర్లు రెండు రకాలు : పాత్రతో స్ట్రక్చర్లు, కథతో స్ట్రక్చర్లు. జోసెఫ్ క్యాంప్ బెల్ పురాణాల ఆధారంగా ‘పాత్ర’ తో స్ట్రక్చర్ చేసి మోనోమిథ్ (హీరోస్ జర్నీ) అనే నమూనా ఇచ్చినప్పుడది పాత్ర దాని ప్రయాణంలో అది అనుభవించే స్థితిగతుల్ని వివరించడానికి పనికొచ్చింది. తర్వాత సిడ్ ఫీల్డ్ ‘కథ’ తో స్ట్రక్చర్ చేసి ఒక పారడైం ఇచ్చినప్పుడా పాత్ర కథ స్థిరీకరించిన మలుపుల్ని స్పర్శించడం మొదలెట్టింది. అంటే జోసెఫ్ క్యాంప్ బెల్ లో పాత్ర ఆధారంగా స్ట్రక్చర్ వుంటే, సిడ్ ఫీల్డ్ లో స్ట్రక్చర్ ఆధారంగా పాత్ర వుంటుంది. జోసెఫ్ క్యాంప్ బెల్ నిర్మాణం పాత్ర మానసిక ప్రయాణమైతే, సిడ్ ఫీల్డ్ నిర్మాణం పాత్ర భౌతిక ప్రయాణం. జోసెఫ్ క్యాంప్ బెల్ పాత్ర ప్రయాణంలో 17 మానసిక దశలుంటే, సిడ్ ఫీల్డ్ కథా ప్రయాణంలో 5 భౌతిక మలుపులుంటాయి. 17 దశల పాత్ర అనుభవాలతో జోసెఫ్ క్యాంప్ బెల్ ది నిదానంగా సాగే క్లాసిక్ నిర్మాణమైతే, 5 మలుపుల కథతో సిడ్ ఫీల్డ్ ది వేగంగా సాగే కమర్షియల్ నిర్మాణం. జోసెఫ్ క్యాంప్ బెల్ నిర్మాణం వృత్తంలా జీవితానికి దర్పణం పడితే, సిడ్ ఫీల్డ్ నిర్మాణం సరళ రేఖలా లోకానికి అద్దం పడుతుంది. రెండూ త్రీ యాక్ట్ స్ట్రక్చర్లే. సిడ్ ఫీల్డ్ ది మారిన కాలానికి కుదించిన త్రీ యాక్ట్ స్ట్రక్చర్. ఇది ఒక చరిత్ర.  

        చరిత్రని మార్చే వాళ్ళు ఎప్పుడూ వుంటారు. క్రిస్టఫర్ వోగ్లర్ వచ్చేసి జోసెఫ్ క్యాంప్ బెల్ మోనోమిథ్ నిర్మాణంలోని పాత్ర మానసిక ప్రయాణంలో మార్పులు చేసి, 17 దశల్ని 12 కి కుదించి బరువు తగ్గించాడు. దీన్ని మిథిక్ స్ట్రక్చర్ అన్నాడు. ఇది కూడా వృత్తాకారమే. ఇందులో - ఫస్ట్ యాక్ట్ : 1. పాత్ర సాధారణ ప్రపంచం, 2. పోరాటానికి పిలుపు, 3. పిలుపుకి నో చెప్పడం, 4. సీనియర్ తో భేటీ, 5. సీనియర్ సలహాతో పోరాటానికి దిగడం; సెకండ్ యాక్ట్ : 6. పరీక్షలెదుర్కోవడం, శత్రువుల్ని, మిత్రుల్ని తెలుసుకోవడం, 7. పోరాటం తీవ్రం కావడం, 8. అగ్ని పరీక్ష నెదుర్కోవడం, జ్ఞానోదయమనే అస్త్రం లభించడం, 9. పాతాళంలోకి జారుకోవడం; థర్డ్ యాక్ట్ : 10. పైకి తేలి అంతిమ విజయం సాధించడం, 11. అనుభవాల నుంచి మారిన వ్యక్తిగా మారడం, 12. తిరిగి తన గూటికి చేరుకోవడం.

        

ఈ 12 దశలు మోనోమిథ్ లోనివే వుంటూ, మోనోమిథ్ లోని మరో 5 దశలు వుండవు. ఇక రచయిత, దర్శకుడు డాన్ హార్మన్ ఈ 12 దశల్ని కూడా 8 కి కుదించి బరువు ఇంకా తగ్గించాడు. ఇదిలా వుంది- 1. You, 2. Need, 3. Go, 4. Search, 5. Find, 6. Take, 7. Return, 8. Change.

        

వీటిలో You అనేది పాత్ర సాధారణ ప్రపంచం, Need అనేది పాత్ర కోరిక, Go అనేది అసాధారణ పరిస్థితినెదుర్కోవడం, Search అనేది అన్వేషించడం, Find అనేది కోరుకున్నది పొందడం,Take అనేది కోరుకున్నది పొందినందుకు భారీ మూల్యం చెల్లించుకోవడం, Return అనేది గూటికి చేరుకోవడం, Change అనేది మారిన వ్యక్తిగా సెటిలవడం.

        

మోనోమిథ్ లాగా ఈ నిర్మాణం కూడా వృత్తాకారమే. ఎందుకంటే మానవ జీవితం వృత్తంలోనే వుంటుంది. సిడ్ ఫీల్డ్ మానసిక మోనోమిథ్ 17 దశల్ని 5 మలుపులకి కుదించి భౌతికం చేస్తే, హార్మన్ మానసిక మోనోమిథ్ 17 దశల్ని 8 కి కుదించి మానసికంగానే వుంచాడు. ఇది కూడా వృత్తాకారమే. దీన్ని స్టోరీ సర్కిల్ అన్నాడు. అంటే కాలానుగుణంగా భారీ మోనోమిథ్ సులభ శైలిలో మిథిక్ స్ట్రక్చర్ గా మార్పు చెంది, మిథిక్ స్ట్రక్చర్ మరింత సులభ శైలిలో స్టోరీ సర్కిల్ గా రూపాంతరం చెందిందన్న మాట.

        

స్టోరీ సర్కిల్ లో ఎనిమిది దశల్ని త్రీయాక్ట్స్ స్ట్రక్చర్ లో చూసినప్పుడు- ఫస్ట్ యాక్ట్ : 1. You- పాత్ర సాధారణ ప్రపంచం, 2.Need - పాత్ర కోరిక, సెకండ్ యాక్ట్ : 3. Go -అసాధారణ పరిస్థితినెదుర్కోవడం, 4. Search -అన్వేషించడం, 5. Find -కోరుకున్నది పొందడం, 6. Take - కోరుకున్నది పొందినందుకు భారీ మూల్యం చెల్లించుకోవడం, థర్డ్ యాక్ట్ : 7. Return - గూటికి చేరుకోవడం, 8. Change - మారిన వ్యక్తిగా సెటిలవడం.

        

అంటే క్రిస్టఫర్ వోగ్లర్ మిథిక్ స్ట్రక్చర్ ఫస్ట్ యాక్ట్ లో 5 దశలుంటే, హార్మన్ స్టోరీ సర్కిల్ లో రెండే వున్నాయి. మిథిక్ స్ట్రక్చర్ సెకండ్ యాక్ట్ లో 4 వుంటే, స్టోరీ సర్కిల్ లో కూడా 4 వున్నాయి. మిథిక్ స్ట్రక్చర్ థర్డ్ యాక్ట్ లో 3 దశలుంటే, స్టోరీ సర్కిల్ లో 2 వున్నాయి. అంటే హార్మన్ సర్కిల్లో నస తగ్గించాడు. హార్మన్ మానసికంగానే నస తగ్గిస్తే, సిడ్ ఫీల్డ్ మానసిక నస అంతా (క్యారక్టర్ డెవలప్ మెంట్) ఎత్తేసి 5 భౌతిక మలుపులు ఇచ్చాడు.

        

మరిప్పుడు తెలుగులో ఏం చేయాలి? కొందరు చరిత్ర తెలీక ఇంకా జోసెఫ్ క్యాంప్ బెల్ మీద మమకారంతో వుంటున్నారు. అంటే మానసిక ప్రయాణమైన మోనోమిథ్  తో కథ చేసుకునే ఉద్దేశం. చేసుకుంటున్న వాళ్ళు కూడా వుండొచ్చు. మోనోమిథ్ ఈ రోజుల్లో బాక్సాఫీసుకి ఆరోగ్యకరం కాదని చెబుతూ వచ్చాం. హాలీవుడ్ లోనే సిడ్ ఫీల్డ్ వచ్చాక మోనోమీథ్ ని పక్కన పెట్టేశారు. కాబట్టి మోనోమిథ్ కి ఆధునిక రూపమైన స్టోరీ సర్కిల్ నుపయోగించి కథ చేసుకోవచ్చేమో ఆలోచించుకోవచ్చు. దీని ఆధారంగా వచ్చిన హాలీవుడ్ సినిమాలున్నాయి. కథ ఎలా చేసుకోవచ్చో హాలీవుడ్ నుంచి ఇంటర్నెట్ లో అనేక వ్యాసాలున్నాయి. శుభాకాంక్షలు.

—సికిందర్

1308 : స్క్రీన్ ప్లే సంగతులు

        ఇప్పుడున్న గ్లోబల్ ట్రెండ్స్ లో ప్రేక్షకులు -ముఖ్యంగా యువప్రేక్షకులు సినిమాల నుంచి ఏం ఆశిస్తున్నారని చూస్తే, గత కాలపు మూస సినిమాలు ఇంకెంత మాత్రం కాదని ఖచ్చితంగా చెప్పుకోవచ్చు. ఇటీవల విడుదలైన ‘అమిగోస్’ కి స్క్రీన్ ప్లే సెట్టింగ్ వర్క్ చేస్తున్నప్పుడు కోవిడ్ లాక్ డౌన్లతో ఆ వర్క్ ఆగిపోయి, తర్వాత ఏం జరిగిందో మనకి సమాచారం లేని నేపథ్యంలో, తీరా సినిమా చూస్తే ఆందోళనకరంగా వుంది- స్క్రీన్ ప్లే అంటే ఒక దురవగాహనతో తక్షణ పరాజయానికి సరిపడా బీజాలతో సినిమా ముస్తాబయింది. కాన్సెప్ట్ చూస్తే డపెల్ గేంగర్ అనే పబ్లిసిటీతో ప్రేక్షకుల్లో ఆసక్తిని రేపిన యూనిక్ పాయింటు. రచన చూస్తే ఆ యూనిక్ నెస్ ని నీరుగార్చే పాత మూస టెంప్లెట్ త్రిపాత్రాభినయ వ్యవహారం. ప్రేక్షకులెలా అంగీకరిస్తారు? ఎంతసేపూ స్టార్ కి ఇంత మార్కెట్ వుందని సినిమాలు తీయడం కాకుండా, కాస్త ఆ సబ్జెక్టు మార్కెట్ యాస్పెక్ట్ గురించి కూడా ఆలోచించాలిగా? ముందు మార్కెట్ యాస్పెక్ట్ నిర్ణయమైతే దాన్ని బట్టి వుండే క్రియేటివ్ యాస్పెక్ట్ చూసుకో వచ్చు.  

        మూస ఫార్ములా చిత్రణలతో ప్రేక్షకులు విసిగి వేసారి పోయారు. ప్రేక్షకులు టికెట్లకి చెల్లిస్తున్న నోట్లు చాలాసార్లు కొత్తగా మారిపోయాయి, కానీ సినిమాలు చూస్తే అవే పాత మిడతంభొట్లు. కనీసం తీస్తున్న సినిమా జానర్ మర్యాదలకి కట్టుబడినా మూస సినిమాలు రావు. పాత సినిమాల్లో ఐదణాల ఆనందరావు ఆంధ్ర పత్రిక పేపరు చదువుతూ, ‘ఏమోయ్ కాఫీ రెడీయా?’ అన్న ఓపెనింగ్ డైలాగుతో సినిమాకి క్లాప్ కొట్టి శ్రీకారం చుడితే, ఆరణాల అన్నపూర్ణమ్మ పరపరలాడే పట్టుచీరలో కులుకుతూ కాఫీకప్పుతో వచ్చేలాంటి, నీరస కాఫీ గింజల సీనుని కొంచెం మార్చి, ప్రారంభ సీనుగా వేస్తే, యూనిక్ ‘అమిగోస్’ కి యూత్ ఫుల్ యాక్షన్ జానర్ మర్యాదై పోతుందా?

        

అసలు సింగిల్ జానర్ సినిమాలు ఇప్పటి మార్కెట్ కే రిస్కేమో అన్పిస్తున్నప్పుడు, తీసే సింగిల్ జానర్ సినిమాలైనా వాటివైన నిర్దుష్ట జానర్ మర్యాదలు పాటిస్తే కొత్తదనం ఫీలవడానికి ఆస్కార ముంటుంది. కానీ హాలీవుడ్ లో  సింగిల్ జానర్ సినిమాల బోరు నుంచి ప్రేక్షకులకి విముక్తి కల్గిస్తూ, మల్టీ జానర్ లేదా క్రాస్ జానర్ సినిమాలు తీస్తున్నారు. ఇన్సెప్షన్, నైవ్స్ ఔట్, కౌబాయ్స్ అండ్ ఎలియెన్స్ లాంటివి.

        

తెలుగులోనూ దీని అవసరం గుర్తిస్తే మంచిదే. సినిమా అంటే ఒక లవ్ ట్రాక్, ఒక హీరో ట్రాక్, ఒక విలన్ ట్రాక్, ఒక ఎండ్ అనే నాల్గు పంక్చరు టైర్ల టెంప్లెట్లకి బదులుగా - నాల్గు వేర్వేరు జానర్లతో కొత్త రూపు రేఖలు తొడగడం మంచిదే. కొత్త దర్శకుడు మురళీ కిషోర్ ‘వినరో భాగ్యము విష్ణు కథ’ తో ఇదే ప్రయోగం చేశాడు. అయితే రామేశ్వరం వెళ్ళినా శనీశ్వరం వదలనట్టు, ఈ యూనిక్ మల్టీ జానర్స్ ప్రయోగంలో మళ్ళీ అదే అలవాటైన కాఫీ గింజల సీన్లు తిష్ఠ వేసి తినేశాయి.  To make a great film you need three things - the script, the script and the script.- అని ఆల్ఫ్రెడ్ హిచ్ కాక్ అంటాడు. దీన్ని ఇలా చెప్పు కోవచ్చు- To make a great Telugu film you need three things - cut the coffee ginjalu, cut the coffee ginjalu, and cut the coffee ginjalu first-  అని.  

1. ఏది మల్టీ జానర్?

‘గోల్డ్ రష్’ తీసినప్పుడు చార్లీ చాప్లిన్ ఇదే అంటాడు- అనుకున్న స్టోరీ ఐడియాని ఆద్యంతం దాని అనుభూతితో నిలబెట్టడానికి ఎంతో కష్టపడాల్సి వచ్చింది. ఇక్కడే చాలా మంది దారి తప్పి పోతారు. ఒక కొత్త స్టోరీ ఐడియాని ధూంధాం చేస్తూ ప్రేక్షకుల మధ్యకి తీసికెళ్తాం. కానీ దానిని ఫ్లాట్ గా తయారు చేసి దాని ఖర్మానికి వదిలేస్తాం. చివరికి చూస్తే చింతపండు బెల్లం తప్ప ఏమీ వుండదు- అనేసి.

        

పై తెలుగు సినిమాని దైవ భక్తి, దేశభక్తి, రాజకీయం, సామాజికం, మాఫియా, రోమాంటిక్ కామెడీ, మర్డర్ మిస్టరీ - అనే ఏడు జానర్లతో మల్టీ జానర్ సినిమాగా తీశారు. మళ్ళీ ఇందులో రెండు కథలు : హీరోతో ఒక కథ, హీరోయిన్ తో ఇంకో కథ. దీని గురించి చివర్లో చెప్పుకుందాం. ప్రస్తుతం జానర్స్ కి పరిమితమవుదాం. ఇలా పైన చెప్పుకున్న ఏడు జానర్లతో ఏ జానర్ సినిమాగా అనుభూతి చెందుతూ సినిమా చూడాలి మనం? ఏదీ అనుభూతించ లేని విధంగా వుంది. మరి జానర్లని ఎలా నిర్వహిస్తే మల్టీ జానర్ సినిమాని మానమర్యాదలతో  అనుభూతించగలం? 

        

ఇది ఆసక్తికర ప్రశ్న. సినిమాలున్నవి అనుభూతించడానికే, రసాస్వాదనకే. దీన్ని గుర్తించడం లేదీ రోజుల్లో. కానీ తీసే సినిమాకి ఒకటి కంటే ఎక్కువసార్లు చూసే రిపీట్ ఆడియెన్స్ స్టేటస్ రావాలంటే ఇదే ముఖ్యం : అనుభూతి. కథని రూపొందించే ప్రక్రియలో వచ్చే మొదటి ప్రశ్నల్లో ఇవి కొన్ని- కథ కూడా ప్రాణియే కాబట్టి- కథ ఏ జానర్? ప్రతీ జానర్ దానిదైన పాత్రచిత్రణల్ని, గతిని, స్వరాన్ని, శైలినీ డీఫాల్టుగా కలిగి వుంటుందని ముందు అర్ధం జేసుకోవాలి.

        

మల్టీ జానర్ మూవీని రాసినప్పుడు, కథని చేపట్టే  విధానం ఎలా వుండాలో, ఆ విధానాన్ని ఆద్యంతం ఎలా నిర్వహించాలో ఎలా తెలుసుకోవాలి ? దీనికొక్కటే మార్గం : చెప్పాలనుకున్న కథ వివిధ జానర్స్ ల బొకేలో ఏ జానర్ కి అనుగుణంగా వుందో దాన్నందుకుని ప్రధాన జానర్ గా చేపట్టడమే. అంటే కథ యాక్షన్ కామెడీ అయితే, అది యాక్షన్ తో కూడిన కామెడీ కథనా, లేక కామెడీతో కూడిన యాక్షన్ కథనా ముందు నిర్ణయించాలి. యాక్షన్ తో కూడిన కామెడీ కథయితే, కామెడీని ప్రధాన కథగా చేసుకుని యాక్షన్ తో చెప్పాలి. కామెడీతో కూడిన యాక్షన్ కథయితే, యాక్షన్ ని ప్రధాన కథగా తీసుకుని కామెడీగా నడపాలి. అలాగే  కథ సైన్స్ ఫిక్షన్ థ్రిల్లర్ అయితే, అది థ్రిల్స్ తో కూడిన సైన్స్ ఫిక్షన్ కథనా, లేక సైన్స్ ఫిక్షన్ అంశాలతో కూడిన థ్రిల్లర్ కథనా ముందు నిర్ణయించాలి.  థ్రిల్స్ తో కూడిన సైన్స్ ఫిక్షన్ కథయితే, సైన్స్ ఫిక్షన్ ప్రధాన కథగా థ్రిల్స్ తో నడపాలి.  సైన్స్ ఫిక్షన్ అంశాలతో కూడిన థ్రిల్లర్ కథయితే, థ్రిల్లర్ ని సైన్స్ ఫిక్షన్ తో నడపాలి.

2. ఇన్సెప్షన్ ఒక ఉదాహరణ

‘ఇన్సెప్షన్’ చూద్దాం. ఇది యాక్షన్, క్రైమ్, సైన్స్ ఫిక్షన్ ల మల్టీ జానర్ మూవీ. క్రిస్టఫర్ నోలన్ దీన్నెలా తీశాడు? పక్కా క్రైమ్ సినిమాగానే తీశాడు- కార్పొరేట్ క్రైమ్. అంటే యాక్షన్, క్రైమ్, సైన్స్ ఫిక్షన్ ఈ మూడిట్లో ఓ కార్పొరేట్ కంపెనీని కుప్ప కూల్చే క్రైమ్ చుట్టూ సాగే కథగానే దీన్న నిర్ణయించాడు. అంతేగానీ కార్పొరేట్ కంపెనీని కుప్ప కూల్చే యాక్షన్ కథ గానో, సైన్స్ ఫిక్షన్ కథగానో నిర్ణయించ లేదు.

        

ఎవరైనా ‘ఇన్సెప్షన్’ ఏ జానర్ సినిమా అంటే చటుక్కున సైన్స్ ఫిక్షన్ అనేస్తారు. కానీ కాదు. సైన్స్ ఫిక్షన్ తో ఎలా కుప్ప కూలుస్తారు- నేరం (క్రైమ్) చేసి మాత్రమే కుప్ప కూల్చగలరు. ఈ మూలంశాన్ని- కోర్ పాయింటుని పట్టుకోవాలి. కాబట్టి తన కథకి క్రైమ్ ని ప్రధాన జానర్ గా తీసుకుని సైన్స్ ఫిక్షన్, యాక్షన్ లని సబ్ జానర్లుగా చేసుకుని, వీటితో కథనం చేశాడు. నోలన్ ఈ దృష్టితో ప్రేక్షకుల్ని టార్గెట్ చేయడంతో, మూవీ అంతటా ఎడతెగని ఒకే  పొందికైన అనుభూతిని ప్రేక్షకులు పొందగల్గారు.

        

కాబట్టి  దైవ భక్తి, దేశభక్తి, రాజకీయం, సామాజికం, మాఫియా, రోమాంటిక్ కామెడీ, మర్డర్ మిస్టరీ - అనే ఏడు జానర్లతో కూడిన ‘వి. భా. వి. క’ ని మల్టీ జానర్ సినిమాగా తీసినప్పుడు వీటిలో ప్రధాన జానర్ ఏదో తెలుసుకోగల్గాలి. అసలు కథేమిటి? హత్యకేసులో ఇరుక్కున్న హీరోయిన్ని హీరో కాపాడ్డం కథ. అంటే రోమాంటిక్ థ్రిల్లర్ జానర్. అప్పుడు పూర్తి కథ రోమాంటిక్ థ్రిల్లర్ ఫీల్ తోనే తెగిపోకుండా సాగుతూ వుండాలి తప్ప మరోటి కాదు.

        

అప్పుడు అందులోకి దైవ భక్తి, దేశభక్తి, రాజకీయం, సామాజికం, మాఫియా, రోమాంటిక్ కామెడీ, మర్డర్ మిస్టరీ- ఇవన్నీ సబ్ జానర్లుగా ప్రధాన జానర్ కి (రోమాంటిక్ థ్రిల్లర్ కి) కథనంగా మారతాయి. అప్పుడు ఈ సబ్ జానర్ లన్నిట్లో కూడా రోమాంటిక్ థ్రిల్లర్ ఫీలే అంతర్లీనంగా వుంటుంది. అప్పుడు మొత్తం ఈ రోమాంటిక్ థ్రిల్లర్ జానర్ కథకి సబ్ జానర్లతో ఏకత్వం వస్తుంది.

3. మార్కెట్ యాస్పెక్ట్ వడపోత

అయితే ఈ సినిమా మార్కెట్ యాస్పెక్ట్ ఏమిటి? ఏ ప్రేక్షకులకి దీన్ని ఉద్దేశించారు? కుటుంబాలు, వృద్ధులు, నడి వయస్కులు, యువతీ యువకులు, బాల బాలికలు, ఉయ్యాల్లో క్యారుమనే లేటెస్టు ప్రాణులూ -వంటి సకల వర్గాల సమ్మేళనం కోసం తీశారా? సినిమా చూస్తూంటే ఇలాగే వుంది. కానీ ఈ సినిమా చూసేందుకు వీళ్ళెవరూ రారు యూత్ తప్ప. చిన్న హీరోతో రోమాంటిక్ థ్రిల్లర్ యూత్ అప్పీల్ ఎక్కువుండే జానరే తప్ప మరోటి కాదు. కాబట్టి మిగతా అందరి కోసం తల పెట్టిన కాఫీగింజల సీన్లన్నిటినీ తీసేసి, బడ్జెట్ ని ఆదా చేస్తూ యూత్ కి ఊపునిచ్చే సీన్లతో సినిమా మార్కెట్ యాస్పెక్ట్ సామర్ధ్యాన్ని పెంచొచ్చు. అంటే యూత్ ఫుల్ రోమాంటిక్ థ్రిల్లర్ జానర్ మర్యాదలకి తగ్గ పాత్రచిత్రణల్ని, గతిని (పేస్ ని), స్వరాన్ని (టోన్ ని), శైలినీ (స్టయిల్ ని) క్రియేట్ చేసుకోవడం.

        

ఏ యూత్ సినిమాకైనా యువకులే కాకుండా యువతులు కూడా వచ్చేలా మార్కెట్ యాస్పెక్ట్ తో తీయాలన్న పరిజ్ఞానం కూడా వుంటే అదో పెద్ద భాగ్యం.

        

ఈ రోమాంటిక్ థ్రిల్లర్ జానర్ కథ ఉస్సూరుమన్పిస్తూ యూత్ అప్పీల్ కి దూరంగా దైవభక్తితో ప్రారంభమై, మాఫియా జానర్ ని టచ్ చేసినప్పుడు, మాఫియా జానర్ నుంచి హీరో పరోపకార గుణంతో సామాజికంలోకి, ఆతర్వాత హీరోయిన్ తో రోమాంటిక్ కామెడీలోకి- ఇలా ఓ జానర్ ఇంకో జానర్ ని క్రాస్ చేస్తున్నప్పుడు, ఇవన్నీ విడివిడి ఖండాలు అన్నట్టుగానే వచ్చిపోతూంటాయి. ఇలా విడివిడి ఖండాలుగా జానర్లని  పేర్చుకుంటూ పోవడంతో దేని ఫీలూ కలక్కుండా పోయింది. అన్నిటినీ కలిపి అంతర్వాహినిగా కామన్ ఫీల్ లేదు.

        

ఆద్యంతం ఒక కామన్ ఫీల్ ఒకే జానర్ తో వస్తుంది. అది ప్రధాన జానర్. ఆ ప్రధాన జానర్ ఏదో తెలుసుకుని దాంతో కథ చేసినప్పుడు, మిగిలిన జానర్లు పైన చెప్పినట్టు సబ్ జానర్లుగా ఆ కథలో సెటిలవుతాయి. దీంతో ప్రధాన జానర్ ఫీల్ ఏదైతే వుంటుందో, అదే అన్ని సబ్ జానర్లలో ప్రవహిస్తూ ఏకం చేస్తుంది. దీంతో అనేక కథలుగా కాక, ఒకే కథ చూస్తున్న ఫీల్ ఏర్పడుతుంది. ఇదీ మల్టీ జానర్ సినిమా చేసే పద్ధతి.

        

ఒక సినిమాలో కావాల్సిన చోటల్లా మసాలా దినుసులు వేసుకుంటూ పోవడం లాంటిది కాదు, మల్టీ జానర్ సినిమాల్లో జానర్ల వాడకం. స్క్రీన్‌ప్లేకి సంక్లిష్టతని, ఉత్సుకతనీ జోడించడమే జానర్లని కలపడంలో ఉద్దేశం. ఇది ఊహకందే కథాకథనాల్ని కొత్తగా, ఆకర్షణీయంగా మార్చేస్తుంది.

4. పాత్రలూ- సబ్ జానర్ల పంపకం

పై ఏడు జానర్లలో దైవ భక్తి, దేశభక్తి, సామాజికం, రాజకీయం, మాఫియా ఇవన్నీ సబ్ జానర్లుగా ప్రధాన కథయిన రోమాంటిక్ థ్రిల్లర్ కోసం పనిచేయాల్సి వుంటుంది. అంటే హీరోయిన్ హత్య చేయబోతోంది కాబట్టి దైవభక్తి, దేశభక్తులతో కూడిన సబ్ జానర్ సీన్లు పాత్రకి డైమెన్షన్ నిస్తూ హీరోయిన్ కుండాలి. ‘హేరామ్’ లో కమలహాసన్ వారణాసి వెళ్ళి గంగలో పాపప్రక్షాళన చేసుకోవడం మహాత్మా గాంధీని చంపడానికే. అలా హీరోయిన్ కి దైవ భక్తి చూపిస్తే అది స్టోరీ పాయింటుకుపయోగ పడాలి.

        

ఇక సామాజికం, రాజకీయం, మాఫియా ఇవి హీరోతో వుండాలి. హీరో హీరోయిన్ల మధ్య సబ్ జానర్ల పంపకం ఇలా జరిగాక- ప్రధాన కథకివి ఉపయోగ పడాలి. ప్రధాన కథ రెండుగా వుంది- హత్యకి ముందు రోమాంటిక్ కామెడీగా, హత్యకి తర్వాత రోమాంటిక్ థ్రిల్లర్ గా. అయితే ప్రధాన సమస్యేమిటంటే, హత్య అనే ఘటన ప్రొఫెషనల్ స్కిల్స్ తో లేదు. హత్య, దాని పరిష్కారం లాజికల్ గా వుండకపోతే సినిమా అభాసవుతుంది.

5. ప్లాట్ పాయింట్ల పల్టీ

ఇప్పుడు రెండు కథల ప్రయోగమెలా వుందో చూద్దాం. మాఫియా- ఎన్ఐఏ లకి సంబంధించి హీరోతో ఒక కథ, హత్యలో ఇరుక్కున్న హీరోయిన్ తో ఇంకో కథ. హీరోయిన్ కథతో - అంటే రోమాంటిక్ థ్రిల్లర్ తో హీరో ఇన్వాల్వ్ మెంట్ ఎలాగూ వుంది. ఈ రెండు కథలకీ రెండు ముగింపులుంటాయి. రోమాంటిక్ థ్రిల్లర్ కథ ముగిసి పోయాక, మాఫియా- ఎన్ఐఏ కథ ముగింపు సన్నాహాలు మొదలవుతాయి. ఈ కథలో హీరో ఎలా ఇన్వాల్వ్ అయ్యాడన్న ఫ్లాష్ బ్యాక్ కూడా వస్తుంది. ప్రధాన జానర్ కథ రోమాంటిక్ థ్రిల్లర్ అయిపోయిందని ఇక లేస్తూంటే మళ్ళీ ఇదేంట్రా అనుకుంటూ ఓపిక తెచ్చుకుని చూడాల్సి వస్తుంది. ఈ రెండో కథేదో ముందు ముగిసిపోతే వేరు. సబ్ ప్లాట్ వుంటే దాన్ని ముందే ముగిస్తారు. ప్రధాన కథ ముగిసిపోయాక సబ్ ప్లాట్ చూపించరు.  

        

అసలే సబ్ జానర్లతో సినిమా బరువెక్కి వుంటే రెండు కథల భారమొకటి. క్రియేటివిటీకి రూల్స్ వుండవని చేసుకుపోతే ఇలాగే వుంటుంది. శుభ్రంగా హీరోయిన్ తో రోమాంటిక్ థ్రిల్లర్ కథ వుండగా ఈ రెండో కథ అవసరమే లేదు. ఇలాకూడా అసలు కథతో వుండాల్సిన ఫీల్ ముక్కలైంది.

        

ఎన్ఐఏ వెతుకుతున్న డ్రగ్ మాఫియాకి హీరోయిన్ తో హీరో తన రోమాంటిక్  థ్రిల్లర్ కథ చెప్తూంటాడు. అంటే ప్రధాన జానర్ కథ ఫ్లాష్ బ్యాక్ లో వస్తుందన్న మాట. ఇదొక అదనపు మడత క్రియేటివిటీ. ఇన్ని క్రియేటీలతో మడతలు విప్పుకుంటూ సినిమా చూడాలన్న మాట. ఇదంతా మంకీ బిజినెస్.

        

ఫస్ట్ యాక్ట్ రోమాంటిక్ థ్రిల్లర్ కథని రోమాంటిక్ కామెడీగా  ఇంటర్వెల్ వరకూ సాగదీసి, అక్కడ ప్లాట్ పాయింట్ వన్ లో హీరోయిన్ వల్ల జరిగే హత్య చూపించారు. ఆల్ఫ్రెడ్ హిచ్ కాక్ ఒకటే అంటాడు- There is no terror in the bang, only in the anticipation of it.- అని. అంటే ముందస్తు హెచ్చరిక లేకుండా బ్యాంగ్ ఇస్తే అందులో టెర్రర్ ఫీల్ ఏమీ వుండదని, ముందు నుంచే హెచ్చరికలు చేస్తూ బ్యాంగిస్తే ఆ సీను బలంగా  టెర్రరైజ్ చేస్తుందనీ.  

        

హీరోయిన్ కి ఫ్రాంక్ వీడియోలు చేయాలని వుంటుంది. మురళీ శర్మని రాజకీయ వర్గం చంపే ప్లాను విఫలమవడంతో అది ఫ్రాంక్ వీడియో తీసే ప్రయత్నమని చెప్పి తప్పించుకుంటారు. ఇది నమ్మిన హీరోయిన్ మురళీశర్మతో ఇలాటిదే ఫ్రాంక్ వీడియో చేసి హీరోని సర్ప్రైజ్ చేయాలనుకుంటుంది. హీరో రాగానే మురళీశర్మ మీద పిస్తోలుతో ఫైర్ చేస్తుంది. నిజంగానే ఫైర్ అయిన తూటాతో మురళీ శర్మ చనిపోవడంతో ఇంటర్వెల్.

        

ఈ బ్యాంగ్ లో టెర్రర్ ఫీల్ ఏముంది? ప్రశ్నలే వున్నాయి. ప్రశ్నలకి జవాబులు ఆలోచిస్తూ ఉలిక్కిపడే టెర్రర్ ఏమీ ఫీలవ్వం. నిజ పిస్తోలు ఎవరు పెట్టారు? ఎవరు ఈమెని ఇరికించారు? ఇప్పుడెలా బయటపడుతుంది? లాంటి రొటీన్ ప్రశ్నలు. అంటే జాలిగొల్పే బాధితురాలి ముద్ర పడింది. ఎప్పుడైతే ఈ ప్రశ్నలు తలెత్తాయో, ఆమె పట్ల జాలి ఏర్పడిందో  అప్పుడా ఇంటర్వెల్ సీనుకంత ఇంపాక్ట్ వుండదు.

        

ఇలా ఎందుకు జరిగింది? ముందు నుంచీ హీరోయిన్ తో ఈమె సీరియస్ గా ఏదో చేయబోతోందన్న ముందస్తు హెచ్చరికగా (ఫోర్ షాడోయింగ్) తగిన సీన్లు వేయక పోవడం వల్లే. క్యారక్టర్ కి డెప్త్ నివ్వకపోవడం వల్లే. ఇంటర్వెల్లో టెర్రిఫిగ్గా ఆమె ఇంకో షేడ్ బయటపడాలేగానీ బేలతనం కాదు. మురళీ శర్మతో ఫ్రాంక్ వీడియో చేయాలనుకోవడం ఆమె పైకి కన్పిస్తున్న క్యారక్టర్. లోపల గుంభనంగా ఇంకేదో చేయబోతున్నట్టు ఇన్నర్ క్యారక్టర్ వుండాలి.

        

పైన చెప్పుకున్నట్టు ఆమె దైవభక్తి గానీ, దేశభక్తి గానీ లోపలి ఉద్దేశానికి ఫోర్ షాడోయింగ్ గా అనుమానాస్పదంగా అన్పించాలి. ఇలా క్యారక్టర్ ని తెలిసిన ఔటర్ గోల్ తో బాటు -  తెలియని ఇన్నర్ గోల్ తో కూడా సిద్ధం చేసినప్పుడు, ఇంటర్వెల్లో మురళీశర్మని షూట్ చేయడంతో అప్పుడు హిచ్ కాక్ చెప్పే బ్యాంగ్ ఎఫెక్ట్ వుంటుంది. స్పష్టంగా ఫ్రాంక్ వీడియో వంకన ప్లానింగ్ గా చంపినట్టు వుండాలి. వామ్మో లోపలింకేదో కథుందిరో, యేసి పడేసింది- అని సూటిగా సర్ప్రైజ్ చేయాలే గానీ, ప్రేక్షకులు ఇంకేవో ప్రశ్నల దుకాణం పెట్టుకుని కూర్చోవడం కాదు. క్యారక్టర్ ప్రశ్నార్ధకమై ఆ కథేదో తెలుసుకోవాలన్న ఉత్కంఠ ఏర్పడాలి. క్యారక్టర్ కి ఇంకో షేడ్ ఏదో వున్నట్టు బయటపడాలి. అమాయకురాలు ఇరుక్కుందని చూపించేసి అమాయకురాల్ని రక్షించడంలో ఏం కథ, ఏం డైనమిక్స్ వుంటాయి. హంతకురాలిగా చూపించి నిర్దోషిగా ఎలా బయట పడుతుందనడంలో కథా, కథనంలో డైనమిక్సూ వుంటాయి. క్యారక్టర్ కి డెప్త్ వుంటే, కథకి డెప్త్ వస్తుంది. లేకపోతే ఇంటర్వెల్ సహా అన్నీ ఫ్లాట్ గా వుంటాయి.

        

ఇది కాదు సమస్య. అసలు సమస్య హత్యతో వుంది. హత్య చుట్టూ అల్లిన కథ ఆషామాషీగా వుంది. హత్యకి గురైన మురళీ శర్మ ఇంకేదో దేశంలో బతికివుంటే హీరో పట్టుకుంటాడు. అప్పుడు తన చావుని వేరే శవంతో ఎలా ఫేక్ చేసిందీ చెప్పుకొస్తాడు. ఇది సిల్లీగా, హాస్యాస్పదంగా వుంటుంది. ఇది పూర్తిగా అన్ ప్రొఫెషనల్ రైటింగ్. ప్రధాన జానర్ రోమాంటిక్ థ్రిల్లరైనా థ్రిల్లింగ్ గా అన్పించకపోతే ఎలా? హత్యతో ప్లాట్ పాయింట్ వన్, పరిష్కారంతో ప్లాట్ పాయింట్ టూ రెండూ అర్ధరహితంగా వున్నాయి.

        

సిల్లీగానే మురళీ శర్మ చెప్తున్నది చూస్తే అతను హీరోలా అన్పించి, అతడి ముందు హీరో వెలవెలబోతాడు. అతడి కిలాడీతనం, ఆడుకున్న గేమ్ చూస్తే, అతడి స్థానంలో హీరో వుండాల్సిన కథ అన్పిస్తే, అది ఈ వ్యాసకర్త తప్పు కాదు.

ఇక ప్రతీదానికీ ఎన్ఐఏ ని చూపించడం ఫ్యాషనై పోయింది. ఎన్ఐఏ ని ఏర్పాటు చేసింది టెర్రరిజం కేసుల కోసం. డ్రగ్ మాఫియా కేసులకి నార్కోటిక్స్ కంట్రోల్ బ్యూరో అని ప్రత్యేకంగా వుంది. ఇలా ఎన్నో లోపాలుంటేనే ఆ గజిబిజితో సినిమా ఎంతో బిజీగా వున్నట్టన్పిస్తూ ప్రేక్షకులకి యమ కిక్ ఇస్తుందేమో. జోహార్లు. నిజానికి  ఇలా విశ్లేషణ రాయకూడదు, సినిమాల్ని తీస్తున్న విధంగానే తీస్తూ పోవాలి.

—సికిందర్  

1307 : రివ్యూ!

రచన - దర్శకత్వం : వెంకీ అట్లూరి

తారాగణం : ధనుష్, సంయుక్తా మీనన్, సుమంత్, సముద్రకని, సాయి కుమార్, తనికెళ్ళ భరణి, హైపర్ ఆది తదితరులు

సంగీతం : జివి ప్రకాష్ కుమార్, ఛాయాగ్రహణం : జె యువరాజ్

బ్యానర్ : సితార ఎంటర్‌టైన్‌మెంట్స్, ఫార్చ్యూన్ ఫోర్

నిర్మాతలు : నాగ వంశీ ఎస్, సాయి సౌజన్య

విడుదల : ఫిబ్రవరి 17, 2023

***

        వెంకీ అట్లూరి దర్శకత్వంలో ధనుష్ తో ‘సార్’ తెలుగు- తమిళ ద్విభాషా చలన చిత్రంగా మన ముందుకొచ్చింది. తమిళ టైటిల్ ‘వాతి’ (వాది).  తెలుగులో ధనుష్ కిది మొదటి సినిమా. ధనుష్ కి హిందీలో మార్కెట్ వున్నా హిందీలో విడుదల చేయలేదు. వెంకీ అట్లూరి 2021 లో నితిన్ తో ‘రంగ్ దే’ తీశాడు గానీ అది హిట్ కి చాల్లేదు. 2019 లో అక్కినేని అఖిల్ తో ‘మిస్టర్ మజ్నూ’ తీసినా అంతే. 2018 లో తొలి సినిమాగా  వరుణ్ తేజ్ తో ‘తొలిప్రేమ’ మాత్రమే హిట్టు. ఇప్పుడు ధనుష్ తో ఇంకో ప్రేమకథ కాకుండా సామాజిక సినిమా తీశాడు. దీంతో ఒక సందేశమివ్వదలిచాడు. ఈ సందేశమేమిటి, ఇది ఏ కాలానికి సంబంధించింది, దీనికి మార్కెట్ యాస్పెక్ట్ ఎంతవరకుందీ... మొదలైనవిషయాల్ని విపులంగా పరిశీలిద్దాం...

కథ 

1991 లో ఆర్ధిక సరళీకరణ చేపట్టి 32 ఏళ్ళు దాటాయి. ఈ సరళీకరణలో భాగంగా వైద్య, ఇంజనీరింగ్ కళాశాలల్ని ప్రైవటీకరణ చేయడంతో ఇంటర్ ప్రైవేటు కాలేజీలు జోరుగా పుట్టుకొచ్చి ర్యాంకుల పరుగులో ప్రభుత్వ జ్యూనియర్ కాలేజీలు మూతబడే స్థితికొచ్చాయి. దీంతో పేద, మధ్య తరగతి వర్గాలకి ఇంటర్ విద్య దూరమైంది. దీంతో 1999 లో ఒక కార్పొరేట్ కాలేజీ అధిపతి త్రిపాఠీ (సముద్రకని) ప్రభుత్వ జ్యూనియర్ కాలేజీల్ని చేపట్టి బాధిత వర్గాల్ని చదివిస్తానని ప్రతిపాదన చేస్తాడు. దీనికి ప్రభుత్వం ఒప్పుకోవడంతో మూతబడ్డ ప్రభుత్వ జూనియర్ కాలేజీల్ని తెరిచి, తన కాలేజీల్లో ప్రతిభలేని లెక్చరర్లని అక్కడికి పంపిస్తాడు. ఆ లెక్చరర్లతో ఆ విద్యార్థులు ఫెయిలవుతూంటే, కాలేజీల్ని మూయించేసి పేద, మధ్య తరగతి విద్యార్ధులు ఇక విధిలేక అప్పులు చేసి తన కార్పొరేట్ కాలేజీల్లో చేరేలా పన్నాగం పన్నుతాడు.

        

ఈ పన్నాగం తెలియని బాలు అలియాస్ బాలగంగాధర తిలక్ (ధనుష్) మ్యాథ్స్ లెక్చరర్ గా ఆ పల్లెటూరికొస్తాడు. ఆ కాలేజీలో బయాలజీ లెక్చరర్ మీనాక్షీ (సంయుక్తా మీనన్) తప్ప విద్యార్దులెవరూ వుండరు. వాళ్ళంతా రకరకాల పనులు చేస్తూ కుటుంబాలకి తోడ్పడుతూంటారు. బాలు వాళ్ళందర్నీ కూడగట్టి చదివించి పరీక్షల్లో మంచి మార్కులతో ఉత్తీర్ణులయ్యేట్టు చేయడంతో త్రిపాఠీ  దిమ్మతిరుగుతుంది. వచ్చేసి అసలు విషయం చెప్తాడు. అతడి పన్నాగానికి బాలు ఎదురు తిరగడంతో ఉద్యోగంలోంచి తీసేస్తాడు.

        

ఇప్పుడు బాలు ప్రతీ విద్యార్థికీ ఉన్నత విద్య అందాలన్న పట్టుదలతో వాళ్ళని  ఎంసెట్ కి ఎలా సిద్ధం చేశాడు, ఈ ప్రయత్నంలో త్రిపాఠీ ఎన్ని ఆటంకాలు సృష్టించాడన్నది మిగతా కథ.

ఎలావుంది కథ

కాన్సెప్ట్ వచ్చేసి -విద్య గుడిలో ప్రసాదం లాంటిదని, దాన్ని పంచాలే గానీ ఫైవ్ స్టార్ హోటల్లో వంటకంలా కాదనీ చెప్పడం గురించి. సింపుల్ గా చెప్పుకుంటే విద్యని వ్యాపారం చేయరాదనడం. ఇది 1990 లలో ఓకే. అప్పుడప్పుడే విద్య కార్పొరేట్ వ్యాపారమవుతూండడంతో. అది గడిచి 30 ఏళ్ళు ముందుకొచ్చేశాక - మూడు తరాల ఇంటర్ విద్యార్ధులు ఈ కొత్త విధానంలోకి మారిపోయాక -ఈ కాన్సెప్ట్ కి ఇప్పుడు కాలం చెల్లినట్టే. అంటే కాన్సెప్ట్ కి యూత్ అప్పీల్ కొరవడింది.

        
ఆర్ధిక సరళీకరణ, ప్రపంచీకరణ -వీటితో ఉద్యోగావకాశాలు, జీతనాతాలూ అపారంగా పెరిగిపోయాక అలాటి ఉన్నత ప్రమాణాలతో కూడిన విద్యని చవకలో అందించే బాధ్యత ప్రభుత్వానిదే. ప్రభుత్వం వల్లకాక ప్రయివేటీకరణ చేశాక- ఉధృతి పెరిగిన ఉద్యోగావకాశాల్ని దృష్టిలో పెట్టుకుని ఎవరు అభ్యంతరం చెప్తున్నారు? పేద, మధ్యతరగతి వర్గాలు సైతం ఈ మార్గంలోకి వచ్చేస్తున్నారు. ఎల్ కేజీ నుంచే ఇంగ్లీషు మీడియంకి పిల్లల్ని రెడీ చేస్తూ. గుడిసెలో కూలీ ఇంగ్లీషు మీడియంకే పంపుతున్న దృశ్యాలున్నాయి. ప్రపంచీకరణలో ఎవరూ వెనుకబడి లేరు. సన్నివేశం ఇదైతే ఇచ్చిన సందేశం సంధికాలపు నాటిది.

       
ఇక విదేశీ యూనివర్శిటీలకే ప్రభుత్వం ద్వారాలు తెరుస్తున్నప్పుడు దేశంలో యూనివర్శిటీల పరిస్థితేమిటి? ఇవి కూడా ప్రభుత్వ కాలేజీల్లా శిథిల మవాల్సిందేగా. కాబట్టి సమస్య ప్రభుత్వంతో వుంది. ప్రభుత్వం - కార్పొరేట్లు ఒక నెట్వర్క్. దీన్ని బ్రేక్ చేయడం సాధ్యంకాదు. 

        
కాబట్టి విద్య గుడిలో ప్రసాదం లాంటిదని ప్రభుత్వానికి నచ్చజెప్పి ప్రభుత్వంలో మార్పు తేవడానికి సందేశమివ్వచ్చు. ఇది కూడా ఎవ్వరూ పట్టించుకోరు. అంటే ఈ కాన్సెప్టుకి బాక్సాఫీసు అప్పీల్ లేదు. పైగా ఈ కథలో ప్రభుత్వానికి కాక కార్పొరేట్ త్రిపాఠీకే సందేశమిచ్చారు విచిత్రంగా. అతనెందుకు విద్యని ప్రసాదంలా పంచుతాడు. తను చదివించిన ఇంజనీరు ఉచితంగా ఉద్యోగం ఏమైనా చేస్తాడా.

        
ఇది చాలనట్టు ముగింపులో త్రిపాఠీ కిచ్చిన సందేశంతో హీరోయే కాన్సెప్టుకి వ్యతిరేకంగా పోతాడు- త్రిపాఠీ వ్యాపారానికే సహకరించే ట్విస్టుతో!

       
చాలా గందరగోళంగా వుంది కాన్సెప్ట్. కమర్షియల్ ఫార్ములా ట్రిక్కుతో ముగింపు నిజ జీవితంలో సాధ్యం కాదు. ఈ సినిమా కాలక్షేపానికి తీస్తే అదివేరు. ఎత్తుకున్నది సామాజిక సమస్య. దీన్ని ఫార్ములా కథగా చెప్పాలా, వాస్తవికంగా చెప్పాలా స్పష్టతలేక రెండిటి గజిబిజి కన్పిస్తుంది.

       
ముందు ప్రభుత్వ కాలేజీలు కాదు, అసలు విద్యార్ధుల్ని కాలేజీలకి చేరవేసే ప్రభుత్వ బడులే సరిగ్గా లేవు. ఈ స్థితి గురించి తీసిన సినిమాలు వాస్తవికంగానే తీశారు- తమిళంలోనే 2019 లో జ్యోతిక ప్రభుత్వ టీచరుగా 'రాట్చసి', 2012 లో సముద్రకని ప్రభుత్వ టీచర్ గా 'సట్టై' వచ్చాయి రియలిస్టిక్ గా. 2018 లో 'కాంతారా' హీరో రిషభ్ శెట్టి దర్శకత్వంలో కన్నడలో తీసిన ‘సర్కారీ. హి. ప్రా. శాలే, కాసరగోడు, కొడుగే -రామన్న రాయ్’ అనే ప్రభుత్వ బడి పిల్లలతో ఫన్నీ రియలిస్టిక్ హిట్ చెప్పుకోదగ్గది.

నిజ సమస్యతో కూడిన ఈ వాస్తవిక కథా చిత్రానికి కేంద్ర జాతీయ అవార్డుతో బాటు, కర్ణాటక రాష్ట్ర అవార్డు లభించాయి. అంతేగాక, చాలా వినోద భరితంగా ఈ వాస్తవిక సినిమాని రెండు కోట్ల బడ్జెట్ తో తీస్తే, 20 కోట్లు బాక్సాఫీసు వచ్చింది కన్నడలో! ఏమిటిది? గురిపెట్టిన మార్కెట్ యాస్పెక్టేనా? కానీ ఏ కాలం మార్కెట్ యాస్పెక్ట్ ఏమిటన్న  స్పృహ టాలీవుడ్ లో ఏం అవసరం - కష్టపడకుండా సినిమాలు చుట్టేసే సులభోపాయముండగా?

        

2003 లో నిజంగా జరిగిన పరిణామాల్ని దృష్టిలో పెట్టుకుని ఈ సినిమా తీశాడు రిషభ్. ‘సర్కారీ. హి. ప్రా. శాలే, కాసరగోడు, కొడుగే -రామన్న రాయ్’ అనేది  కర్ణాటక - కేరళ సరిహద్దులో కేరళకి చెందిన కన్నడ మీడియం పాఠశాల పోస్టల్ చిరునామా. సర్కారీ. హి. ప్రా. శాలే- లేదా సర్కారీ హిరియా ప్రాథమిక శాలే అంటే, ప్రభుత్వ ప్రాథమికోన్నత పాఠశాల. ఈ వూళ్ళో కన్నడ మాట్లాడే ప్రజలెక్కువ. కన్నడ - కేరళ మిశ్రమ సంస్కృతితో, సరదాగా మాట్లాడే స్నేహభావంతో, దేనికీ ఇబ్బంది పడని సుఖమయ జీవితాలతో ఆనందంగా వుంటారు.

        

స్కూలు ఇలా వుండదు. చదువుకోవడానికి పుస్తకాలుండవు, తొడుక్కోవడానికి యూనీఫారాలుండవు, ఆడుకోవడానికి ఆటలుండవు, టీచర్లకి జీతాలుండవు, బిల్డింగుకి మరమ్మత్తు లుండవు. అత్యంత నీచాతి నీచంగా వుంటుంది. కారణం 60 మంది కూడా లేని కన్నడ పిల్లల కోసం స్కూలు నడపడం శుద్ధ దండగని కేరళ విద్యాశాఖాధికారి అనుకోవడమే.

        

అందుకని ఈ స్కూలుని మూసేసి మలయాళ మీడియం స్కూలు తెరిచే ఆలోచనతో వుంటాడు. దీంతో ఈ స్కూలు కూలే స్థితిలో వుందనీ, అందుకని దీన్ని కూల్చేయాలనీ సిఫార్సు చేస్తూ రాసిన ఉత్తరం మీద బలవంతంగా హెడ్ మాస్టారుతో సంతకం పెట్టించుకుంటాడు. పేద పిల్లలకి ఆధారమైన ఈ స్కూలు కూల్చేస్తారనే సరికి బడి పిల్లలు ఆందోళన మొదలెడతారు. ఎట్టి పరిస్థితిలో స్కూలుని కాపాడుకోవాలనే సంకల్పంతో న్యాయ పోరాటానికి దిగుతారు. పట్నం వెళ్ళి లాయర్ని మాట్లాడుకుని న్యాయపోరాటం మొదలెడతారు.

        

ఈ బడి పిల్లలతో చిల్డ్రన్ మూవీని చిల్డ్రన్ మూవీగానే తీశాడు జానర్ మర్యాదలతో. మొత్తం రకరకాల పిల్లకాయల కామెడీయే. తెలిసీ తెలీని పిల్లల జ్ఞానంతో ఇదొక బాల హాస్యలోకం. ప్రశ్నించే బాల హాస్యలోకం. దర్శకుడికి మంచి సెన్సాఫ్ హ్యూమరుంది. చదువుల మీద వేసిన సెటైర్లు మెత్తగా చురక అంటిస్తాయి. ఈ హాస్యలోకంలో అప్పుడే బాల ప్రేమ లోకం కూడా వుంది. పిల్ల కాయల కౌమార ప్రేమాయణం. సినిమా వేషాలు. వూరెలా వుందో పిల్లలూ అలా ఆనందంగా వుంటారు. స్కూలు సమస్యతో హాస్యంగానే పోరాడతారు. హాస్యం కూడా సమస్యల్ని సాధిస్తుందని నిరూపిస్తారు. ఇదొక కొత్త కోణం యాంత్రిక సినిమా కథలకి. ఒక వాస్తవిక సినిమాని వినోదంగా కూడా తీయవచ్చని చేసి చూపించాడు దర్శకుడు రిషభ్ శెట్టి. భాషా వివక్ష, భాషాధిక్య భావం సామాజిక అల్లికకి చెరుపు చేస్తాయని సున్నితంగా హెచ్చరించాడు.

        

అలాగే ఇంటర్ విద్యార్ధులతో ‘సార్’ ని టీనేజర్లకి వర్తించే కమింగ్ ఆఫ్ ఏజ్ జానర్ మూవీగా తీయాల్సింది పోయి- మామూలు ఫార్ములా కమర్షియల్ గా కాసేపు, రియలిస్టిక్ గా కాసేపూ చేసి చుట్టేశారు. ఒక ఐడియాని ఎవరికోసం ఏ జానర్ లో తీయాలన్న క్రియేటివ్ సంస్కారం లోపించడంతో అసభ్యంగా తయారయ్యింది వ్యవహారం.

        

’80 లలో, ’90 లలో వచ్చిన హీరోల సినిమాల సన్నివేశాలు చూస్తున్నట్టు వుంటుంది నేటి కాలానికి. గతించిన కాలపు కథలతో/సమస్యలతో సినిమాలు నేటి యూత్ కి దేనికి, వర్తమానంలో విద్యార్ధులెదుర్కొంటున్న సమస్యలుండగా? ఇలా సందేశం, కథా ప్రయోజనం ఆశించకుండా కేవలం ధనుష్ కోసం చూడాలీ సినిమా.

నటనలు- సాంకేతికాలు

నటనా పరంగా ధనుష్ సినిమాకి చేయాల్సిన న్యాయమంతా చేశాడు. అవమానం, ఉద్వేగం, ఆందోళన, విజయం వంటి సన్నివేశాల్లో సానుభూతిని రాబట్టుకుంటూ పాత్ర పోషణ చేశాడు. శృతిమించిన మెలోడ్రామా - గ్రామ బహిష్కార సన్నివేశం, తన మీద దాడితో గాయపడ్డ సన్నివేశం మొదలైనవాటితో ఓల్డ్ స్కూల్ సినిమాని తలపించాడు. అలాగే తెలుగు ప్రేక్షకులు గుర్తించని తమిళ సుబ్రహ్మణ్య భారతి గెటప్ లో కథకి అతకని ఓవరాక్షన్ కూడా చేశాడు. హీరోయిన్ తో ప్రేమ, విలన్ తో వైరం కమర్షియల్ పంథాలో నటించాడు. వీలైనన్ని మాస్ సన్నివేశాలు, ఫైట్లు చేశాడు. తన పాత్ర కమర్షియలా, రియలిస్టిక్కా పట్టించుకోకుండా ఎప్పుడేది కోరాడో దర్శకుడు అది చేసుకుంటూ పోయాడు.  

        

హీరోయిన్ సంయుక్త సైడ్ అయిపోకుండా సెకండాఫ్ లో కూడా ధనుష్ కి తోడ్పడే పాత్ర నటించింది. సముద్రకని విలనీ, ఎత్తుగడలు తెలిసిన ఫార్ములా ప్రకారం నటించాడు. కెమెరా వర్క్ అంతంత మాత్రంగా వుంటే, సంగీతం- పాటలు ఏమాత్రం కుదరలేదు. దర్శకత్వం ఓల్డ్ స్కూలుకి చెందింది. విజువల్ అప్పీల్ కోసం పల్లెటూరిని డిజైనర్ పల్లె దృశ్యాలతో చూపించ వచ్చు. అది జరగలేదు. కథ ఎత్తుగడ బావుంది. విద్యార్ధులు ఒక వీడియో కేసెట్ చూడడం, అందులో పాఠాలు చెప్తున్న లెక్చరర్ ఎవరా అని వెళ్ళి కలెక్టర్ ని కలుసుకోవడం, ఆ కలెక్టర్ ‘సార్’ గురించి ఫ్లాష్ బ్యాక్ చెప్పుకు రావడం.

        

వీడియో దొరకడం, దాంతో అన్వేషణ ప్రారంభించదమన్నది ఫౌండ్ ఫుటేజ్ సినిమా జానర్ టెక్నిక్ కింది కొస్తుంది. దీంతో ఈ పాత కథని నేటి తరానికి బోలెడు సస్పెన్సుతో, థ్రిల్స్ తో ఆకట్టుకునేలా తీయొచ్చు. స్క్రీన్ ప్లే స్ట్రక్చర్ పరంగా ఎంత బలహీనంగా వుందో, వూహకందే టెంప్లెట్ సీన్లతో అంత తీసికట్టుగానూ వుంది. మధ్యలో కథకవసరం లేని సీన్లు కూడా. ఇది పేద, మధ్యతరగతి ప్రజలు ఒక యూనిట్ గా ఖరీదైన చదువులతో పోరాడే కథైనప్పుడు, మధ్యలో అనవసరంగా కులసమస్య తెచ్చి సీన్లు సృష్టించడం కథకి మూల బిందువైన యూనిట్ ని భంగపర్చడమే. రస భంగం కల్గించడమే.

—సికిందర్