రివ్యూలు, సాంకేతికాలు, స్క్రీన్ ప్లే సంగతులు...

టికెట్లు దొరకడం యోగం, సినిమాలు చూడడం భోగం, రివ్యూలు రాయడం రోగం!

22, డిసెంబర్ 2018, శనివారం


Q :    కాన్షస్ -  సబ్ కాన్షస్ ఇంటర్ ప్లేని ముక్కోణ ప్రేమ కథలకెలా అన్వయించాలి? ఏమైనా మూవీస్ ఉదాహరణకి చెప్తారా? ఈ ప్రశ్న మిమ్మల్ని ఇరిటేట్ చేస్తుందని తెలుసు. కానీ ఇప్పుడు నేనొక ఎసైన్ మెంట్ చేస్తున్నా, అందుకే అడిగాను. పోతే, హిందీలో రాజ్ కుమార్ హిరానీ సినిమాలు కాన్షస్ -  సబ్ కాన్షస్ ఇంటర్ ప్లేనే పోలి వుంటాయంటారా?
జయసింహా, రచయిత 

 A :   ఇరిటేడ్ అవడానికేముందని. అసలెందుకు ఇరిటేట్ అవాలని. అది విక్టిమ్ మెంటాలిటీ. ముక్కోణ ప్రేమ కథలకి  కాన్షస్ -  సబ్ కాన్షస్ ఇంటర్ ప్లేని కల్పించాలంటే ఇంటర్ ప్లేని ముక్కోణంలో వుండే మూడు పాత్రల్లో రెండిటికే పరిమితం చేయాలి. ఏ కథల్లోనైనా ఇంటర్ ప్లే ఎప్పుడూ రెండు పాత్రల మధ్యే వుంటుంది గనుక. ఐతే ముక్కోణ ప్రేమకథలు ఒక పాత్ర వర్సెస్ రెండు పాత్రలుగా వుంటాయి. కథంటేనే ఒక పాత్రకి వ్యతిరేకంగా ఇంకో పాత్ర పనిచేయడం. ఇలా ఇతర జానర్ల కథల్లో ఇంటర్ ప్లే హీరోకీ విలన్ కీ లేదా,  హీరోకీ హీరోయిన్ కీ, తండ్రికీ కొడుక్కీ,  అన్నకీ తమ్ముడికీ ...ఇలా రెండు పాత్రల  మధ్యే వుంటుంది. 

          కానీ ముక్కోణ ప్రేమల్లో కథ హీరోదైతే, ఎదుటి పాత్రలుగా రెండు  హీరోయిన్ పాత్రలుంటాయి. కథ హీరోయిన్ దైతే,  ఎదుటి పాత్రలుగా  రెండు హీరో పాత్రలుంటాయి. అదే ఇతర జానర్స్ లో హీరోకి ఇద్దరు విలన్లు విడివిడిగా వుండరు. వుంటే ఒకే లక్ష్యంతో కుమ్మక్కై వుంటారు. ఎందుకంటే హీరోకి రెండు లక్ష్యాలు కుదరదు కాబట్టి. ఇద్దరు విలన్లు వేర్వేరు లక్ష్యాలతో వుంటే, ఒక విలన్ సద్దాం హుస్సేన్ లా ఎందుకో ‘బంకర్’ లాంటి  దాంట్లో దాక్కుని పడుకుని, హీరో చేతిలో ఉత్తి పుణ్యాన చచ్చిపోతాడు  ‘రంగస్థలం’ లో లాగా. హీరోకి కూడా ఇతడితో లక్ష్యం లేదు కాబట్టి, కథలో వేస్టుగా వేలాడుతున్న అన్ వాంటెడ్ ఫెలోని సరదాకి స్వచ్ఛ భారత్ కార్యక్రమం లాంటిది చేపట్టి, ప్రక్షాళన చేసే స్తాడు సైకో కిల్లర్ లాగా – భంగ స్థలం చేస్తూ. దీనికి సరేలే సంబడమని వూరుకోవాలి మనం. 

      అసలు కాన్షస్ -  సబ్ కాన్షస్ ఇంటర్ ప్లేలో ఎదురురెదురు రెండే పాత్రలుంటాయి. ప్రధాన పాత్ర, ప్రత్యర్ధి పాత్ర. కారణం, మనుషులనే వాళ్ళకి కాన్షస్ మైండ్ ఒకటి, సబ్ కాన్షస్ మైండ్ ఒకటి మాత్రమే ఆలోచించి దేవుడు అమర్చాడు.  లేకపోతే  ఈ ప్రపంచాన్ని మనుషులెప్పుడో ఖతం చేసి పారేసే వాళ్ళు. అలాటిది ముక్కోణంలోకి తెచ్చి  ఒక పాత్ర వర్సెస్  రెండు పాత్రలు పెడితే ఇంటర్ ప్లే ఎలా సాధ్యమవుతుంది? కాన్షస్ మైండ్ వర్సెస్ సబ్ కాన్షస్ మైండ్ + అదనపు సబ్ కాన్షస్ మైండ్ అసహజమూ, ప్రకృతి విరుద్ధమూ కదా?

          ఇందుకే ఒక పెళ్ళికాని హీరో x ఇద్దరు పెళ్లి కాని  హీరోయిన్లు, లేదా ఒక పెళ్ళికాని హీరోయిన్ x ఇద్దరు పెళ్లి కాని హీరోల ముక్కోణాలు పెద్దగా కనెక్ట్ కావు. 

          ఎప్పుడు కనెక్ట్ అవుతాయంటే,  మూడింట్లో రెండు పాత్రలకి పెళ్ళయిపోయి వుంటే. ఈ రకం ముక్కోణాల్లో సంజయ్ లీలా భన్సాలీ బలమైన ఇంటర్ ప్లేలని సృష్టిస్తాడు ‘హమ్ దిల్ దే చుకే సనమ్’ (1999) లోనైనా, ‘బాజీరావ్ మస్తానీ’ (2015) లోనైనా. ‘కాసా బ్లాంకా’ (1942) లాంటి హాలీవుడ్ లో కూడా ఇంతే. ‘ఆప్ కీ కసమ్’ (1975), ‘ఏక్ హసీనా దో దీవానే’(1972) లాంటి బాలీవుడ్స్ లో కూడా ఇంతే. ‘మేఘ సందేశం’ (1982), ‘జీవిత చక్రం’ (1971) లాంటి టాలీవుడ్స్ లో కూడా ఇంతే. ‘దేవదాసు’ (1953) లో పార్వతి (సబ్ కాన్షస్) అంటే భయపడి పారిపోతాడు దేవదాసు (కాన్షస్). చంద్రముఖితో కాన్షస్ వరల్డ్ లోనే వుండి పోతాడు. విడిగా కాన్షస్ మైండ్ కి జీవితం లేదు. సబ్ కాన్షస్ (అంతరాత్మ)తో కలిసుంటేనే జీవితం, లేకపోతే  పతనం. దేవదాసు పతనం ఇలాంటిదే. ఇందులో నీతి ఇదే.

          ఒకసారి కింది జేమ్స్ బానెట్  పటం చూస్తే,  గొప్ప కథల మెంటల్ మేకప్ ఇదీ : ఎడమ కాన్షస్, కుడి సబ్ కాన్షస్, పైన స్పిరిచ్యువల్, కింద ఫిజికల్ – ఈ నాల్గిటి కలబోతే మనిషి. స్పిరిచ్యువల్ శిఖరంతో ‘దేవదాసు’ గొప్పకథల స్థాయికి చేరింది. స్పిరిచ్యువాలిటీ ఏం చెప్తుందంటే, నువ్వు అంతరాత్మ (సబ్ కాన్షస్) తో కలిసివుంటే, సద్గతి పొందుతావని, ఆథ్యాత్మిక ఫలాల్ని అందుకుంటావని. దేవదాసు అంతరాత్మతో కలిసి లేడు. అందుకే ఫిజికల్ (తామసిక) స్థాయిలో వుండిపోయి పతనమయ్యాడు. 


        సరే, గొప్ప కథలిప్పుడు అవసరం లేదు. గొప్ప సినిమాలు తీయాలంటే ఆస్తికులై వుండాల్సిందే, నాస్తికుల వల్ల కాదు. స్టీవెన్ స్పీల్ బెర్గ్ ‘ది రైడర్స్ ఆఫ్ ది లాస్ట్ ఆర్క్’ తో ప్రేక్షకుల ఆత్మిక దాహాన్నిఅంత గొప్పగా తీర్చగాలిగాడంటే, నాస్తికుడై కాదు. 

          ఈ కాలంలో గొప్ప కథలు కాక, సింపుల్ కథలే అర్ధవంతంగా చెప్పాలంటున్నాం కాబట్టి, దీని గురించే మాట్లాడుకుందాం. 

          పై పెళ్ళయిన సెటప్ లో ఏం జరుగుతుందంటే - పూర్వం ప్రేమించి, పెళ్ళయిపోయిన పాత్రని మర్చిపోలేక సొంతం చేసుకోవాలని సంఘర్షిస్తూంటుంది ప్రధానపాత్ర. ‘హమ్ దిల్ దే చుకే సనమ్’ లో పెళ్ళయిన ప్రేయసి ఐశ్వర్యా రాయ్ కోసం తపిస్తూంటాడు ప్రధాన పాత్ర సల్మాన్ ఖాన్. ఇక్కడ సల్మాన్ పాత్ర కాన్షస్  అయితే, ఐశ్వర్య పాత్ర సబ్ కాన్షస్. ప్రధాన పాత్ర సాధించాలనుకున్న దేదైనా సబ్ కాన్షసే అవుతుంది. ఐశ్వర్య భర్త పాత్ర అజయ్ దేవగణ్ కాన్షస్ - సబ్ కాన్షస్ ల మధ్య గార్డియన్. మనుషుల సబ్ కాన్షస్ లో వుండే తొమ్మిది రకాల ఎమోషన్స్ లో ఒకటైన గార్డియన్ ఎమోషన్. ఇలా మూడో పాత్ర విడిగా మరో సబ్ కాన్షస్ గా  కాకుండా,  సబ్ కాన్షస్ లోనే  భాగమైన గార్డియన్  ఎమోషన్ కి ప్రతీకగా సర్దుకుంటుంది. కనుక మొదటి  రెండు పాత్రలతో కాన్షస్ – సబ్ కాన్షస్ ల ఇంటర్ ప్లే చెక్కుచెదరదు. ఆ గార్డియన్ ఎమోషన్ తో కూడా హీరో తలపడాల్సిందే ఆమెని (సబ్ కాన్షస్ ని) పొందాలంటే. ఈ గార్డియన్ ఎమోషన్ నిర్ణయం పైనే ఆ ప్రేమికుల భవిత్యం ఆధారపడుతుంది. సాధారణంగా ఈ గార్డియన్ పాత్ర సంఘర్షిస్తున్న తన భార్యని , ఆమె ప్రేమికుడిని కలిపేసి విముక్తి కల్గిస్తుంది. 

      పెళ్లి హీరోకే  అయ్యిందనుకుందాం. ఆ హీరోకి పూర్వ ప్రేయసో, తాజా ప్రేయసో తగిలి తెగులు పుడుతుంది. ఈ ఇద్దర్లో ప్రేయసి ఏ  తరగతికి చెందినా,  హీరోకి సబ్ కాన్షస్ వరల్డ్ అవుతారు. కథల్లో ప్రధాన పాత్ర సాధించాలనుకున్న దేదైనా సరే, అది సబ్ కాన్షస్ వరల్డ్ కి ప్రతీకే అవుతుంది. తను కాన్షస్ ఇగో. అప్పుడు తనతో వున్న భార్య సబ్ కాన్షస్ లో గార్డియన్ ఎమోషన్ అవుతుంది. ఇలా హీరోకైనా, హీరోయిన్ కైనా పెళ్ళయి పోతే – ఆ లైఫ్ పార్టనర్ పని గార్డియన్ ఎమోషన్ గా కాపలా కాసి, సరైన సమయంలో సరైన నిర్ణయం తీసుకోవడమే. ఒక్కోసారి పీవీ నరసింహా రావులా ఏ నిర్ణయమూ  తీసుకోకపోవడం కూడా నిర్ణయమే అని ఇక్కడంటే కుదరదు. ఆ కథ తెగదు. గంటలకి గంటలు సినిమా గడిచిపోతున్నా తెరపడక చించేసి పోతారు ప్రేక్షకులు. పీవీ నరసింహారావు బతికిపోయారు గానీ, సినిమాలు బతక లేవు.  

          భర్తకి ఆ ప్రేయసి పూర్వ  ప్రేయసి అయితే,  భార్యే త్యాగం చేస్తుంది. ఎందుకంటే లవ్ ఎట్ ఫస్ట్ సైట్ కే పెద్ద పీట వేయాలి కాబట్టి. లేకపోతే ఆ పూర్వ ప్రేయసి బాధితురాలై, ప్రేక్షకులు ఒప్పుకోరు. ప్రేక్షకులు ముక్తకంఠంతో ఒప్పుకోకపోతే పోయార్లే  అని మనకెందుకనుకుంటే కుదరదు. ముక్తకంఠం అంటే వాళ్ళందరి కలెక్టివ్ కాన్షసే. ఎన్నో సబ్ కాన్షస్ (అంతరాత్మ) ల సమ్మేళనం ఆ సామూహిక కాన్షస్. దీన్ని  గౌరవించాల్సిందే. 

          భర్తకి ఆ ప్రేయసి తాజా సెటప్ అయితే మాత్రం, ఆ సబ్ కాన్షస్ కి ప్రతీక అయిన తాజా ప్రేయసి కోసం సంఘర్షించి సంఘర్షించి, ఆ భర్త నగ్న సత్యాలు తెలుసుకుని (సబ్ కాన్షస్ లో వుండేవి నగ్న సత్యాలే) పరివర్తన చెంది భార్య వైపుకి వచ్చేస్తాడు. తొలిప్రేమ భార్యే అన్నది కూడా ప్రేక్షకుల కలెక్టివ్ కాన్షస్ కి అర్ధమవుతుంది. మనుషులు సంఘజీవులు కాకుండా రాజకీయ జీవులైనప్పుడు,  కలెక్టివ్ కాన్షస్ ఫీలవరు –సెలెక్టివ్ కాన్షస్ ని కలిగి వుంటారు. 

          ఇప్పుడు పెళ్ళికాని ముక్కోణాలు చూద్దాం. ఇవి  ఒక హీరో ఇద్దరు హీరోయిన్లలో ఎవర్ని ఎంపిక చేసుకోవాలన్న ప్రశ్నతో, లేదా ఒక హీరోయిన్ ఇద్దరు హీరోల్లో ఎవర్ని కోరుకోవాలన్న ప్రశ్నతో సంఘర్షిస్తూ వుంటారు. ఇక్కడ ఎదుటి ఇద్దరు హీరోయిన్లు, లేదా ఇద్దరు హీరోలు సబ్ కాన్షస్ వరల్డ్స్. కానీ మనలో వుండేది ఒకటే అంతరంగం, మన మనసు దాంతోనే సంఘర్షిస్తూ వుంటుంది. రెండో అంతరంగం మనకుండే అవకాశమే లేదు. దీని వల్ల ఆ హీరో లేదా ఆ హీరోయిన్,  ఆ రెండు అంతరంగాలతో చేసే సంఘర్షణ మనకి సిల్లీగా అన్పిస్తుంది. ఎదుటి ఇద్దర్లో ఒకరు మెయిన్ హీరోయిన్, ఇంకొకరు సెకండ్ హీరోయిన్ అయి వుంటారు. మెయిన్ హీరోయిన్నే చేసుకోమని మనసు చప్పున చెప్పేస్తుంది. ఇంకా సెకండ్ హీరోయిన్ తో సంఘర్షణేమిటి? ఒకామె సాంప్రదాయం కలదిగా వుంటే, రెండో ఆమె నాగరికత వెర్రితలలు వేసి వుంటుంది. రెండో ఆమెనే  చేసుకోవాలని మనసు చెప్తుందా?  హీరో ఈ టైపే అయితే అలాగే చేసుకుంటాడు. కానీ హీరో మారాలని కదా కలెక్టివ్ కాన్షస్? మనం మారినా మారక పోయినా హీరో మారాలనే అరుస్తాం. మనదాకా వస్తే చూసుకుంటాం, కానీ ముందు హీరో మారాలనే అరుస్తాం. 

          పెళ్ళికాని  ముక్కోణంలో ఇలా పాత్రకి రెండు సబ్ కాన్షస్ వరల్డ్స్ ఎదురుకావడం, లేదా సబ్ కాన్షస్ రెండుగా చీలిపోవడంతో కథలు కృత్రిమత్వాన్నే ప్రోది చేసుకుంటున్నాయి. 

         ముక్కోణంలో ఈ సమస్యనే  18 వ శతాబ్డంలో  ప్రఖ్యాత రచయిత్రి జేన్ అస్టెన్ పరిష్కరించింది ( సోర్స్ : స్టోరీ కన్సల్టెంట్ కైట్లిన్ హెచ్ ). ఇందులో ఏకకాలంలో హీరోయిన్ ఇద్దరితో ప్రేమలో పడదు. ఒకరి మీదే  ఫీలింగ్స్ బాగా పెంచుకుంటుంది. అతడి అసలు వ్యక్తిత్వం బయటపడ్డాక ఫీలింగ్స్ ని ఆపేస్తుంది. రెండో అతనికి హృదయాన్ని  విప్పుతుంది. (ప్రైడ్ అండ్ ప్రిజుడిస్).

          హీరోయిన్ తనని ఆకర్షించాలని ప్రయత్నిస్తున్న అతని  వయస్సెక్కువనీ, రోమాంటిక్ గా లేడనీ ఉపేక్షిస్తుంది. డాషింగ్ గా వుండే ఇంకో అతనితో ప్రేమలో పడుతుంది. అతడామెని అంత  సీరియస్ గా తీసుకోకుండా వదిలెయ్యడంతో గాయపడుతుంది. మెల్లమెల్లగా మొదటి అతని వైపు మొగ్గుతుంది (సెన్స్ అండ్ సెన్సి బిలిటీ).

      ఈ రెండు సందర్భాల్లోనూ  హీరోయిన్ ఒక సమయంలో ఒకే  సబ్ కాన్షస్ తో ఇంటర్ ప్లేలో  వుంటోంది. అందుకని ఈ నవలలు చిరస్థాయిగా నిలిచి పోయాయి. 

          నిర్ణయం తీసుకోవడంలో ఆమె తాత్సారం చెయ్యదు. ఒకడు పరిచయమయ్యాక నిర్ణయం తీసుకునే దృష్టితోనే ఆమె క్రియాశీలకంగా వుంటుంది. వూరికే అతడితో ఎంజాయ్ చేస్తూ గడపదు. తీరా నిర్ణయం తీసుకోవాల్సి వచ్చినప్పుడు నిర్ణయం తీసుకోలేక ఏడ్పులూ గట్రా ప్రదర్శించదు. ఏకకాలంలో ఇద్దరూ తనని ఆకర్షించాలని ప్రయత్నిస్తున్నా,  ఆమె ఒక్కరి పైనే దృష్టి  పెట్టి వర్కౌట్ చేస్తుంది. కాబట్టి  జేన్ కథల్లో ఈ పెళ్ళికాని ముక్కోణాల్లో ఇలా కాన్షస్ – సబ్ కాన్షస్ ఇంటర్ ప్లే ప్రకృతి సిద్ధంగా కుదిరి అలరిస్తుంది. 

          ఇదీ విషయం. ఇకపోతే హిందీలో రాజ్ కుమార్ హిరానీ సినిమాలు కాన్షస్ -  సబ్ కాన్షస్ ఇంటర్ ప్లేనే పోలి వుంటాయా అనడం గురించి. స్ట్రక్చర్ ఎనిమిదవ భాగంలో ఆల్రెడీ హిరానీ సినిమాని  ఉదహరించాం, కాన్షస్ -  సబ్ కాన్షస్ ఇంటర్ ప్లే దృష్ట్యా.

Q :   Hi Sir,  hello, I am very much thankful  to you for teaching movie structural basics in your site. Please tell me about ‘Kung Fury’,  directed  by  David Sandberg,  who has produced thr. crowd funding, inspiring the world cinema.
―Hare  e  Sh, Asst
. Dir. 

A :   థాంక్స్. టీచింగ్ చేయడం లేదు. టీచింగ్ మన వృత్తి కాదు. మీరు చెప్పిన మూవీ గురించి రాయలేం. అది ముప్ఫై నిమిషాల షార్ట్ మూవీ, పైగా వరల్డ్ మూవీ జానర్. అందులోనూ క్రౌడ్ ఫండింగ్. ఈ సెక్షన్ ని ఈ బ్లాగులో డీల్ చేయడం లేదు. మీరు కమర్షియల్ సినిమా సెక్షన్ కి చెందితే ఇలాటి మూవీస్ కి దూరంగా వుంటే మంచిదని మా అభిప్రాయం. ఒకవైపు స్ట్రక్చర్ తెలుసుకుంటూ, ఇంకోవైపు స్ట్రక్చర్ వుండని షార్ట్ మూవీస్, వరల్డ్ మూవీస్ అంటే రెంటికీ కుదరని పని. ఏదో ఒక సెక్షన్ నిర్ణయించుకుని అందులో కృషి చేయగలరు. టాలీవుడ్ షార్ట్ మూవీస్ అడ్డా కాదు. టాలీవుడ్ వరల్డ్ మూవీస్ గిడ్డంగి కాదు. బ్లాగులో తాజాగా రాసిన వ్యాసమే షార్ట్ మూవీస్ బదులు  అదే ఖర్చుతో మెయిన్ స్ట్రీమ్ కమర్షియల్ మూవీ తీసుకోమని. సినిమాని చందాలడుక్కుని తీసే స్థాయికి దిగజార్చ వద్దని. ఇది చదివి కూడా మీరు షార్ట్ మూవీని విశ్లేషించమంటున్నారు....

 Q :  స్ట్రక్చర్ ఎనిమిదవ భాగం అద్భుతం. అయితే మీరు తెలుగు సినిమాకు ఇది చాలు అనకుండా. ‘ది హీరో విత్ ఏ థౌజండ్ ఫేసెస్’ బుక్ లో హీరో జర్నీ గురించి (అన్ని మజిలీలు) కొంచెం వివరంచగలరు.   బుక్ చదివిఅర్థం చేసుకునేంత ఇంగ్లీషు రాని నాలాంటి వాళ్ళ కోసం.
అజ్ఞాత అసోషియేట్

A :    జోసెఫ్ క్యాంప్ బెల్ ‘ది హీరో విత్ ఏ థౌజండ్ ఫేసెస్’ థియరీ క్లాసిక్ స్టోరీ స్ట్రక్చర్ కి పనికొచ్చేది. హాలీవుడ్ స్క్రీన్ ప్లేల కోసం అరిస్టాటిల్ మోడల్ నుంచి ప్రారంభమై, జోసెఫ్ క్యాంప్ బెల్ మీదుగా,  సిడ్ ఫీల్డ్ కొచ్చి స్థిరపడినట్టు ఒక ప్రొఫెసర్ రాసిన వ్యాసాన్ని గతంలో ఈ  బ్లాగులో పోస్టు చేశాం. అది చదివే వుంటారు. ’90 లనుంచి హాలీవుడ్ సినిమాలు సిడ్ ఫీల్డ్ ని అనుసరిస్తూ వస్తున్నాయి. క్యాంప్ బెల్ స్ట్రక్చర్ తో అమెరికన్ నవలలు వస్తున్నాయి, రోమాంటిక్ నవలలు సహా.  మారుతున్న కాలాల్లో మారుతున్న  ప్రేక్షకాభిరుచిని దృష్టిలో పెట్టుకుంటూ హాలీవుడ్ స్క్రీన్ ప్లే లని సరళీకృతం చేసుకుంటూ వస్తోంది. తెలుగులో ‘బాహుబలి’ యే తీసినా అందులో సిడ్ ఫీల్డ్ వుంటాడే తప్ప క్యాంప్ బెల్ వుండడు. ఎప్పుడో అరుదుగా ‘దంగల్’  లాంటి దానిలో వుంటాడు. ‘టైగర్ జిందా హై’లో కొంత వుంటాడు.

          హాలీవుడ్ కే అవసరం లేనిది మనకి అవసరం లేదు. వాళ్ళని మించిన కలల బేహారు లెవరుంటారు. హాలీవుడ్ కి అవసరం లేనిది మనదగ్గర ఏవి వచ్చి పడుతున్నాయంటే వరల్డ్ సినిమా నకళ్ళు . ఇది చాలనట్టు క్యాంప్ బెల్ కూడా ఎందుకు. ఉన్న టాలీవుడ్ ని ఇంకింత ఖాళీవుడ్ చేయడానికి కాకపోతే. ఆఫ్ కోర్స్, ఎవరూ ఎవరి మాటా వినరు. అది వేరే విషయం. ఎవరికివారే కింగులమనుకుంటారు. కింగ్ మేకర్లు అవసరం లేదు. అందుకే రాజకీయాలకన్నా అధ్వాన్నంగా వుంటోంది పరిస్థితి. రాజకీయాల మీద కొందరు సినిమాలు తీస్తే ఇందుకే నవ్వొచ్చేలా వుంటున్నాయి. 



       క్యాంప్ బెల్ చెప్పింది పురాణాల కథా నిర్మాణాన్ని. వాటిలో కథానాయకుడికి ప్రయాణంలో పన్నెండు మజిలీ లుంటాయని  చెప్పాడు. ఈ పురాణాల నిర్మాణాన్ని అనుసరించి స్టార్ వార్స్ సిరీస్, ఇండియానా జోన్స్ సిరీస్ వంటి సినిమాలు అనేకం వచ్చాయి. తర్వాత ఈ పన్నెండు మజిలీల్ని పదికి తగ్గించి మైకేల్ హాగ్ ఒక మోడల్ నిచ్చాడు. పది కూడా అవసరం లేదని,  సిడ్ ఫీల్డ్ ఆరుకి తగ్గించి పారడైం ఇచ్చాడు. హీరో మజిలీలకి మజిలీలు చేసుకుంటూ కూర్చుంటే కాలం మారిన ప్రేక్షకులు నిద్ర పోవడం ఖాయం. సిడ్ ఫీల్డ్ ప్లాట్ పాయింట్ -1, పించ్ -1, ఇంటర్వెల్, పించ్ -2, ప్లాట్ పాయింట్ -2 అనే  ఆరు స్టేజీలకి తగ్గించి  స్పీడు పెంచడంతో,  దీనివెంటే పడింది వ్యాపార స్పృహ దండిగా  వున్న హాలీవుడ్. 

          తెలుగు ఫీల్డులో అసలు సిడ్ ఫీల్డే లేదు, అది వేరే విషయం. ఇంకా క్యాంప్ బెల్ ని తెలుసుకోవాలన్న ఆసక్తి ఎందుకు? భక్తి సినిమాలు తీయాలంటే క్యాంప్ బెల్ ని ఖచ్చితంగా అనుసరించాల్సిందే. ఇప్పటి కమర్షియల్ సినిమాలకి అవసరం లేదు. ఇంకోటేమిటంటే, అతి సింపుల్ గా వుండే సిడ్ ఫీల్డ్  పారాడైం పట్టుబడకుండా క్యాంప్ బెల్ ని అర్ధం చేసుకోవడం కష్టం. కాబట్టి ముందు  సిడ్ ఫీల్డ్ మీద పట్టు సాధిస్తే, క్యాంప్ బెల్ తో హయ్యర్ ఎడ్యుకేషన్ కి పోవచ్చు. పోయి బ్రహ్మాండమైన కళాత్మక సినిమాలు తీయాలనుకుంటే తీయొచ్చు. ‘స్టోరీ’ అనే ఉద్గ్రంథం రాసిన రాబర్ట్ మెక్ కీ ఇదే చెప్తాడు - ముందు మామూలు కమర్షియల్ సినిమాలతో చేయి తిప్పుకున్న తర్వాత, కళాత్మక సినిమాలు ఆలోచించవచ్చని.


Q :  మీ పాత రివ్యూలు చదవాలంటే ఎలా?  ఉదాహరణకి ‘రేసు గుర్రం’  చదవాలి... అలాగే స్ట్రక్చర్ గురించి ఎక్కువ మాట్లాడుకుంటున్నాము కాబట్టి, సమయం దొరికినప్పుడు ‘శివ’ లాగా త్రీ యాక్ట్ స్ట్రక్చర్ లో ఒదిగిన సినిమాల విశ్లేషణలు రాయండి. లేకపోతే  మీ బ్లాగు బోసిపోయినట్టుంటుంది. 
అజ్ఞాత దర్శకుడు 

A :  బోసిపోయినా వదలరు. గణపతి కాంప్లెక్స్ దగ్గర వేలాడుతున్నట్టు బ్లాగుని పట్టుకుని వేలాడుతూ వుంటారు. బ్లాగుకుండే పరిమితుల దృష్ట్యా, కావాల్సిన వ్యాసాలు పొందాలంటే కొన్ని అసౌకర్యాలున్నాయి విజిటర్స్ కి. దీన్ని వెబ్ సైట్ గా మారిస్తే సెర్చింగ్ సమస్యలన్నీ తీరిపోతాయి. అయితే బ్లాగులో పోగు పడిన వందల ఆర్టికల్స్ ని వర్గీకరణ చేసి,  వెబ్సైట్ కి బదిలీ చేయడమే పెద్ద పనై కూర్చుంది. ప్రస్తుతానికి ఇలా చేయవచ్చు –  ఏ సినిమా రివ్యూ కావాలో ఆ సినిమా విడుదల తేదీని బ్లాగు ఆర్కివ్ లో కెళ్ళి క్లిక్ చేస్తే  రివ్యూ దొరికిపోతుంది. విడుదల తేదీ ఆ సినిమాల వికీపీడియాలో వుంటుంది. ఒకవేళ రివ్యూ ఇవ్వడం ఒకటి రెండు రోజులు ఆలస్యం  జరిగివుంటే, ఆ ఒకటి రెండు తేదీలు కూడా కలిపి క్లిక్ చేసి చూడండి. ఇక మీరన్నట్టు సినిమాల విశ్లేషణలు తప్పక చేద్దాం. ఒక కొరియన్ లవ్ మూవీతో మొదలెడదాం.

***
         ఔను 95 వేలతో తీశా’ వ్యాసానికి సంబంధించి కడపనుంచి ‘Seven Roads’ అనే షార్ట్ మూవీ మేకర్ ఒక విషయాన్ని దృష్టికి తెచ్చారు. వ్యాసంలో పేర్కొన్న అస్సామీ కమర్షియల్ ‘లోకల్ కుంగ్ ఫూ 2’ ని క్రౌడ్ ఫండింగ్ తో నిర్మించారని.  ఇందులో వాస్తవం లేదు. కేవలం పోస్ట్ ప్రొడక్షన్ నిమిత్తమే  ఎనిమిది లక్షలు క్రౌడ్ ఫండింగ్ ద్వారా సమీకరించారు. మిగతా వ్యయం 22 లక్షలు దర్శకుడితో బాటు ఇంకో ముగ్గురు నిర్మాతలు భరించారు. ఇదివరకు ‘లోకల్ కుంగ్ ఫూ’ అందించి పాపులరైన నేపధ్యంవుండడంతో  క్రౌడ్ ఫండింగ్ తేలికయ్యింది. 

          ఇక్కడ తెలుగు క్రౌడ్ ఫండింగ్ అభిమానులు గమనించాల్సిందేమిటంటే, మిగతా దేశంలో క్రౌడ్ ఫండింగ్ తో లో- బడ్జెట్ కమర్షియల్ సినిమాలు తీసి వ్యాపారం చేసుకుంటూంటే, తెలుగులో వ్యాపార దృష్టి లేక, కళాత్మక దృష్టితో ప్రపంచానికి తమదేదో చాటాలని, కమర్షియలేతర ఇండిపెండెంట్ మూవీస్ తలకెత్తుకుంటున్నారు. ఇది చాలా సిల్లీ. ఎలాగంటే, ప్రపంచీకరణ వల్ల అన్నీతెలుస్తున్నాయి. ఆ తెలుస్తున్నవన్నీ మనం అందుకోవాల్సినవి కావు. ప్రపంచీకరణ వల్ల మనకన్నీ గొప్పగా తెలుస్తున్నాయి కదాని చెప్పి ఎక్కడెక్కడి వరల్డ్, ఇండిపెండెంట్, షార్ట్ మూవీస్ తెచ్చి ఇక్కడ దుకాణం పెడితే అమ్ముడుపోవు.   హాలీవుడ్ లో ఇలాటి పని చేస్తే  గేట్లు వేసేస్తారు. హాలీవుడ్ కైనా, టాలీవుడ్ కైనా కలెక్షన్లు వచ్చే కమర్షియల్సే కావాలి. వరల్డ్ మూవీస్ బాపతు సినిమాలు కాదు.

          హాలీవుడ్ లోనూ  క్రౌడ్ ఫండింగ్ తో సినిమాలు తీస్తున్నారు. అవి పక్కా హాలీవుడ్ మార్కు కమర్షియల్ సినిమాలే. హాలీవుడ్ లో జే చంద్రశేఖర్ అనే అతను 3 మిలియన్ డాలర్ల క్రౌడ్ ఫండింగ్ తో  ‘సూపర్ ట్రూపర్స్’  అనే పక్కా యాక్షన్ కామెడీ తీస్తే, 24 మిలియన్ డాలర్లు వసూలు చేసింది! ఇదీ క్రౌడ్ ఫండింగ్ సద్వినియోగమంటే. 


          తెలుగులో క్రౌడ్ ఫండింగ్ తో తీసినవే రెండు. ఇవి ఏమయ్యాయో తెలిసిందే. కమర్షియల్ సినిమాలకి భిన్నంగా ఏదో ప్రయోగాలు చేద్దామనుకుని,  క్రౌడ్ ఫండింగ్ తో ఏం తీసినా,  ఏ సొంత క్రియేటివ్ కోర్కెలు తీర్చుకున్నా,  మళ్ళీ వాటిని విడుదల చేయాల్సింది వ్యాపారులే. ఎన్నో  కమర్షియల్ సినిమాల విడుదలలకే దిక్కులేదు,  కమర్షియలేతర సమాంతర సినిమాల మొహం ఏ వ్యాపారి చూస్తాడు. వచ్చిన చిక్కేమిటంటే,  వస్తున్న కొత్త తరం బిజినెస్ సైడే చూడరు. కమర్షియల్ సినిమాల్ని విమర్శిస్తూ వాటికంటే మెరుగైన తమ టాలెంటేదో  చూపించాలనుకుంటారు. అమాంతం వెళ్లి వరల్డ్ సినిమాల మోజుతో ఇండీ మూవీస్ తీసి పడేస్తారు. వ్యాపార తెలివే చేతకాదు. వరల్డ్ మూవీస్ కి ఇక్కడింత ఫ్యాన్ క్లబ్ పెరిగి పోతూ వుంటే, వాటి జన్మ స్థానమైన యూరోపియన్ దేశాల్లో 80 శాతం మార్కెట్ ని హాలీవుడ్ సినిమాలు ఏలుకుంటున్నాయి. ఇంకెక్కడి వరల్డ్ మూవీస్!  ఎప్పుడైనా మెయిన్ స్ట్రీమ్ అభిరుచులే యూనివర్సల్. ఎక్కడైనా వర్కౌటవుతాయి. సమాంతర సినిమాలకి విడుదలే కష్టం. వరల్డ్ మూవీస్ అంటే మనం మర్చిపోయిన భాషలో ఆర్టు సినిమాలే. ఆర్ట్ సినిమాలకి తెలుగులో మార్కెట్ వుందా? సింపుల్ లాజిక్! మన కోరికలు నెరవేరాలంటే ప్రేక్షకుల ఆశలతో మన కోరికలు కలవాలి. బిజినెస్ సైడు చూడని సినిమా కోరికలు నేరవేరవు. నమ్మి క్రౌడ్ ఫండింగ్ చేసిన వందలాది చందాదారులకి మొహం కూడా చూపించలేం.



సికిందర్





19, డిసెంబర్ 2018, బుధవారం

715 : స్క్రీన్ ప్లే సంగతులు


    ఉపకథ ప్రధాన కథ అయ్యే అవకాశం లేదు. కాకపోతే ప్రధాన కథ రొటీన్ గా, విషయం తక్కువగా అన్పిస్తే ఉపకథలతో కవర్ చేయవచ్చని ఇటీవల ‘ఈక్వలైజర్ 2’ లో తెలిసింది. అంతేగానీ ఫస్టాఫ్ ఓ కథ ప్రధానంగా చెప్పుకొస్తూ, దాన్ని వదిలేసి సెకండాఫ్ లో ఇంకేదో కథని అతికించే ప్రయత్నం చేస్తే సెకండాఫ్ సిండ్రోం అనే సుడిగుండం ఏర్పడుతుంది. చెబుతున్న విషయాన్ని పక్కకి నెట్టి ఇంకో విషయం ఎత్తుకోవడమే సెకండాఫ్ సిండ్రోం. సాధారణంగా ఇంటర్వెల్ తర్వాత నుంచి ఇలా జరుగుతుంది. ఫస్టాఫ్ ఒక కథ, సెకండాఫ్ ఇంకో కథ. సైజ్ జీరో, జ్యోతి లక్ష్మి వంటి ఫ్లాప్స్ ఇందుకుదాహరణగా వున్నాయి. ఇంకా ముందు దొంగోడు, దమ్ లు కూడా ఇలాటివే. హవా, తేరే నామ్ లు కూడా ఇలాటివే. ఇవన్నీ ఫ్లాపయ్యాయి. ఇప్పుడు ఈ వరసలో భైరవ గీత చేరింది. ఫస్టాఫ్ మధ్యలో ఆపేసిన ప్రేమ కథ, సెకండాఫ్ లో అందుకున్న బానిసల ఉపకథ. ఇదెలా జరిగిందో చూద్దాం. 

మిడిల్ – 1 
        *గీత ఈ పెళ్లి చేసుకోనని, భైరవనే చేసుకుంటానని తండ్రి సుబ్బారెడ్డికి చెప్పేయడం, ఎక్కడున్నా భైరవని వెతికి చంపెయ్యమని సుబ్బారెడ్డి ఆదేశాలివ్వడం.
          *సుబ్బారెడ్డి అనుచరులు భైరవని వెతకడం.
          *గీత పారిపోయి వచ్చి భైరవని కలుసుకోవడం. పెళ్లి చేసుకోమంటే భైరవ నిరాకరించడం.
          *ముఠా బారి నుంచి భైరవ, గీత తప్పించుకుని పారిపోవడం, వరస ఛేజింగులు.
          *ఇదంతా సుబ్బారెడ్డి మానిటరింగ్ చేయడం.
          *తనని కొట్టినందుకు గీత మీద పగతో వున్న కట్టారెడ్డితో కలిసి వాళ్ళని పట్టుకుందామని సుబ్బారెడ్డి అనడం, కట్టారెడ్డి  సుబ్బారెడ్డితో చేతులు కలపడం.
          *భైరవ, గీతల ఎరోటిక్ పాట. 
          *పాటయ్యాక ఇంకో ఎటాక్, ఇంకోసారి పారిపోవడం.
          *పారిపోతున్న గీత భైరవకి కిస్ పెట్టి, తన ప్రేమని ఎస్టాబ్లిష్ చేసేయడం ముఠాకి. ఇంటర్వెల్.

          ఇంటర్వెల్ వరకూ ఫస్టాఫ్ లో పై మిడిల్ వన్ కథని చూసే ముందు, ఈ కథ ఎలా పుట్టిందో ఇంకోసారి చూద్దాం. ‘ఉపకథ ప్రధాన కథవుతుందా?’ వ్యాసం మొదటి భాగంలో చెప్పుకున్నట్టు, ఆ బిగినింగ్ విభాగపు ముగింపులో ప్లాట్ పాయింట్ లో, కట్టారెడ్డిని గీత కొట్టడంతో ఎంగేజిమెంటు అభాసు అయి - ఈ కథ పుట్టింది. 

           స్క్రీన్ ప్లేలో కథ ఎప్పుడైనా ప్లాట్ పాయింట్ వన్ లో పుడుతుందని తెలిసిందే. దీనికి ముందు బిగినింగ్ విభాగంలో వుండేదంతా కథ కాదనీ, ప్లాట్ పాయింట్ వన్ లో పుట్టబోయేది మాత్రమే కథ అనీ, అంతవరకూ బిగినింగ్ విభాగంలో చూపించేదంతా ఆ పుట్టబోయే కథకి కేవలం ఉపోద్ఘాతమేననీ కూడా తెలిసిందే. ఇదంతా మళ్ళీ ఎందుకు గుర్తు చేసుకోవడమంటే, ఏమాత్రం ఏమరుపాటుగా వున్నా ఉపోద్ఘాతం వచ్చేసి కథని కలుషితం చేసేసే ప్రమాదముంది గనుక. 

          కథ ఫస్టాఫ్ లో ప్లాట్ పాయింట్ వన్ దగ్గర పుట్టిందంటే, ఇంటర్వెల్ మీదుగా వెళ్లి సెకండాఫ్ లో ప్లాట్ పాయింట్ టూ దగ్గర ముగుస్తుంది. అంటే ప్లాట్ పాయింట్ వన్ లో కథ పుడుతూ ఏ సమస్యని ఎత్తుకుందో, ఆ సమస్యకి ప్లాట్ పాయింట్ టూ దగ్గర ఒక పరిష్కార మార్గం దొరుకడం ఆ కథకి ముగింపు అన్నమాట. స్క్రీన్ ప్లేలో ఇది మిడిల్ విభాగం. ఇది రెండుగా విభజించి వుంటుంది. ఇంటర్వెల్ ముందు మిడిల్ వన్, ఇంటర్వెల్ తర్వాత మిడిల్ టూ అని. 

          ప్లాట్ పాయింట్ వన్ దగ్గర సమస్యతో కథ పుట్టి, ప్లాట్ పాయింట్ టూ దగ్గర సమస్యకి పరిష్కార మార్గంతో కథ గిట్టినప్పుడు (ప్రేక్షకులు సమర్పించుకున్నకష్టార్జితం గిట్టు బాటయినప్పుడు), అక్కడ్నించీ వుండే ఎండ్ విభాగం (క్లయిమాక్స్) అంతా కథకి ఉపసంహారమే అవుతుంది. అంటే బిగినింగ్ విభాగంలో కథనం ఎలాగైతే ఉపోద్ఘాతమవుతూ కథ అవదో, అలా ఎండ్ విభాగంలో కూడా కథనం ఉపసంహారమవుతూ కథ అవదు. కాబట్టి ఉపోద్ఘాత ఉపసంహారాలతో జాగ్రత్తగా వుండాలి. లేకపోతే  ఇవి కథలో పడి కలుషితం చేస్తాయి. కథలో కేవలం కథే పడాలి. కేవలం రెండు ప్లాట్ పాయింట్ల మధ్య మిడిల్లో వుండేదే కథ. సినిమా మొత్తం మీద ఆడియెన్స్ ని ఇన్వాల్వ్ చేసేది మిడిల్ విభాగంలో ఈ గంట పాటు నడిచే కల్తీ లేని కథే.
***
స్పీడ్ బ్రేకర్ సీను 
      ఇప్పుడు భైరవ గీత మిడిల్ -1 కొద్దాం. ఇది - గీత ఈ పెళ్లి (కట్టా రెడ్డిని) చేసుకోనని, భైరవనే చేసుకుంటానని తండ్రి సుబ్బారెడ్డికి చెప్పేయడంతో, భైరవ ఎక్కడున్నా వెతికి చంపెయ్యమని సుబ్బారెడ్డి ఆదేశాలివ్వడంతో  - మొదలయ్యింది. ఇక్కడే దెబ్బ పడింది.

          పైన చెప్పుకున్నట్టు, ప్లాట్ పాయింట్ వన్ లో ఒక సమస్యతో కథ పుడుతున్నప్పుడు, ఉపోద్ఘాతంలోని కథనమంతా కొలిక్కి వచ్చేయాలి. ఇంకా ప్లాట్ పాయింట్ వన్ తర్వాత ఉపోద్ఘాతం తాలూకు ఏ సీనూ బ్యాలెన్స్ వుండి మిడిల్లోకి, అంటే కథలోకి అడ్డురాకూడదు. 
వస్తే ఇక్కడ ఫ్రెష్ గా పుట్టిన కథ కలుషిత మవుతుంది. కథ పుట్టి ముందుకెళ్ళిపోయాక,ఇంకా వెనుక సీను ముచ్చట్లే చెప్పుకుంటూ కూర్చోవడమేమిటి? 

          గీత ఈ పెళ్లి చేసుకోనని, భైరవనే చేసుకుంటానని తండ్రి సుబ్బారెడ్డికి చెప్పేయడం – ఇది వెనుక సీసులో వుండాల్సిన  ముచ్చట. అంటే ప్లాట్ పాయింట్ వన్ ఘట్టంలో వుండాల్సిన ముక్క. ప్లాట్ పాయింట్ వరకూ వుండేది బిగినింగ్ విభాగమే. అంటే ఉపోద్ఘాతమే. అందులో వుండాల్సిన సీను ఇది.

          ప్లాట్ పాయింట్ వన్ సీను ఎలా వుందో చూద్దాం - ఎంగేజి మెంట్ కి కట్టారెడ్డి అట్టహాసంగా మందీ మార్బలంతో వస్తాడు. గతి లేక గీత తలవంచుతుంది. అప్పుడేదో పొరపాటు జరిగితే  భైరవని కట్టారెడ్డి కొడతాడు. దీంతో గీత కట్టారెడ్డి చెంప మీద కొడుతుంది. ఆవేశపడ్డ కట్టారెడ్డిని సుబ్బారెడ్డి శాంతపర్చి పంపిస్తాడు... 

       గత వ్యాసంలో, ప్లాట్ పాయింట్ వన్ సీనుని పాత్ర పరంగా పోస్ట్ మార్టం చేసినప్పుడు, అందులో హీరో భైరవ తాలూకు గోల్ ఎలిమెంట్స్ లేవని గమనించాం. ఇవి లేకపోగా, ప్లాట్ పాయింట్ వన్ లోని విషయం అక్కడే పూర్తవకుండా ఇప్పుడు తర్వాతి సీన్లోకి, అంటే మిడిల్ లోకి – అంటే కథలోకి చొరబడింది. ఆ విషయమే - గీత ఈ పెళ్లి (కట్టా రెడ్డిని) చేసుకోనని, భైరవనే చేసుకుంటానని తండ్రి సుబ్బారెడ్డికి చెప్పేయడంతో, భైరవ ఎక్కడున్నా వెతికి చంపెయ్యమని సుబ్బారెడ్డి ఆదేశాలివ్వడం. 

         
ప్లాట్ పాయింట్ వన్ ని విషయ పరంగా పోస్ట్ మార్టం చేస్తే - గీత కట్టాని కొట్టింది. అతను ఆవేశ పడ్డాడు. సుబ్బారెడ్డి శాంతపర్చి పంపాడు...ఇలా వుంటుందా విషయపరంగా ప్లాట్ పాయింట్ వన్? ప్లాట్ పాయింట్ వన్ అంటేనే వేడివేడిగా సమస్య పుట్టి అశాంతి రేగడం, శాంతి చేకూరడం కాదు. శాంతి చేకూరితే ఇక సమస్యే ముంది? కథెలా పుడుతుంది? కాబట్టి ఇది అసంపూర్ణంగా మిగిలిపోయిన ప్లాట్ పాయింట్ వన్. దీని తర్వాతి సీన్లో, అంటే మిడిల్ అనే వేరే అధ్యాయంలో ఇది పూర్తయింది. అదే - గీత ఈ పెళ్లి (కట్టా రెడ్డిని) చేసుకోనని, భైరవనే చేసుకుంటానని తండ్రి సుబ్బారెడ్డికి చెప్పేయడం, భైరవ ఎక్కడున్నా వెతికి చంపెయ్యమని సుబ్బారెడ్డి ఆదేశాలివ్వడం...

         
ఈ విషయం ప్లాట్ పాయింట్ వన్ సీనులోనే వుంటే ఈ గజిబిజి వుండదు. ఇప్పుడు సమగ్రంగా ప్లాట్ పాయింట్ వన్ ఎలా వుంటుందంటే - ఎంగేజి మెంట్ కి కట్టారెడ్డి అట్టహాసంగా మందీ మార్బలంతో వస్తాడు. గతి లేక గీత తలవంచుతుంది. అప్పుడేదో పొరపాటు జరిగిందని భైరవని కట్టారెడ్డి కొడతాడు. దీంతో గీత కట్టారెడ్డి చెంప మీద కొడుతుంది...ఇక గీత ఈ పెళ్లి (కట్టా రెడ్డిని) చేసుకోనని, భైరవనే చేసుకుంటానని తండ్రి సుబ్బారెడ్డికి చెప్పేస్తుంది, భైరవ చంపెయ్యమని అక్కడే సుబ్బారెడ్డి ఆదేశాలిస్తాడు. భైరవ గీతని తీసుకుని పారిపోతాడు!

       ఇదీ సమగ్ర ప్లాట్ పాయింట్ వన్ సీను నిర్మాణం ఇంకేం బ్యాలెన్స్ లేకుండా. సమస్య పుట్టి బ్లాస్ట్ అవడనికి సమకూర్చుకున్న పూర్తిస్థాయి మందుగుండు. కథ పుట్టి ఇంకేం స్పీడ్ బ్రేకర్లు లేకుండా శరవేగంగా టేకాఫ్ తీసుకుని మిడిల్ వన్ వినువీధుల్లోకి ఎగరడానికి రాకెట్ ఇంధనం.

          ఐదో తరగతి పాసయిన పిల్లాడు, ఆరో తరగతి క్లాసులో కూర్చుని ఐదో తరగతి పుస్తకాలు గబగబా తిరగేస్తాడా? ఇలాగే వుంది గీత పాత్రతో వ్యవహారం. బిగినింగ్ ముగిసిపోయిన అధ్యాయం, ఉపోద్ఘాతం. మిడిల్ కొత్త అధ్యాయం, కథామృతం. ఉపోద్ఘాతంలో చెప్పాల్సిన విషయం ఉపోద్ఘాతంలో చెప్పి పూర్తి చేయకుండా కథామృతంలో పడేస్తే, కరివేపాకులా తీసి పడెయ్యాలన్నా కుదరదు. ఎందుకంటే దీని విషప్రభావం మిడిల్ వన్ సాంతం వుంటుంది. ప్లాట్ పాయింట్ వన్ తర్వాత మిడిల్ ప్రారంభంలో అక్రమంగా వేసిన ఈ సీను తీయడానికి బాగానే ఖర్చయి వుంటుంది. ఈ ఖర్చు వృధాయే కదా? స్ట్రక్చర్ వుంటే ఈ వృధా వుండదు కదా? 

          ఇలా ప్రారంభమైన మిడిల్ వన్ కథ సుబ్బారెడ్డి భైరవని చంపమని ఆదేశాలివ్వడంతో భైరవ మీద ఏకధాటి దాడులుగా కొనసాగుతుంది. మిడిల్ అంటే సమస్యతో సంఘర్షణ. యాక్షన్ రియాక్షన్ల సమాహారం. విలన్ ఒక ఎత్తుగడ వేస్తే, హీరో దానికి ఇంకో పై ఎత్తుగడ వేస్తాడు. దీనికి విలన్ ఇంకో ఎత్తుగడతో దెబ్బ తీస్తే, హీరో ఇంకో పై ఎత్తుగడతో దెబ్బ తీస్తాడు. ఈ పరస్పరం దెబ్బ తీసుకోవడమే యాక్షన్ రియక్షన్లతో కూడిన మిడిల్ వన్ బిజినెస్. 

       కానీ ఇక్కడ దీనికి వ్యతిరేకంగా బిజినెస్ వుంటుంది. దెబ్బ తీయడమంతా సుబ్బారెడ్డియే చేస్తూంటే, పారిపోవడమంతా భైరవ చేస్తూంటాడు. ఇంటర్వెల్ వరకూ ఇదే బిజినెస్. కబడ్డీ అంతా సుబ్బారెడ్డి ఆడేస్తూంటే, తప్పించుకుని బరిలోంచి పారిపోవడ మంతా భైరవ చేస్తూంటాడు. ఒక్క క్షణం ఆలోచించి ఎత్తుకు పైఎత్తు వేసే ప్రయత్నం చేయడు. సుబ్బారెడ్డి దాడులు చేయిస్తూంటే భైరవ వాటిని తిప్పికొట్టి పారిపోతూ వుంటాడు. ఇది యాక్షన్ రియక్షన్ల ప్లే అవదు. తిప్పి కొట్టడం యాక్షన్ అవదు. తిప్పికొడుతూ సుబ్బారెడ్డికి ఇంకేదో మంట పెట్టడం యాక్షన్ అవుతుంది. అప్పుడు యాక్టివ్ క్యారెక్టర్ అన్పించుకుంటుంది. లేకపోతే రియాక్టివ్ క్యారెక్టర్ అవుతుంది. బిగినింగ్ అంతా – ప్లాట్ పాయింట్ వన్ సహా,  పాసివ్ గానే వున్నాడు కాబట్టి, పాసివ్ రియాక్టివ్ క్యారెక్టర్ అవుతుంది. 

          ప్లాట్ పాయింట్ వన్ లో సమస్య తను పుట్టించక, గీత పుట్టించడంతో ఇలా జరిగింది. ఇది గీత సమస్య అయింది. కనుక భైరవకి  గోల్ లేదు. గోల్ లేకపోవడంతో వ్యూహం లేదు. గీతని పట్టుకుని కొనసాగడమే. సుబ్బారెడ్డి భైరవని చంపించడానికి ముఠాని ఎగదోశాడని గీత పారిపోయి వచ్చి చెప్తేగానీ భైరవకి తన పరిస్థితి తెలీదు! ప్లాట్ పాయింట్ వన్ పరిణామాలు కథానాయకుడిగా భైరవకే తెలీదు!

          దేవదాసులో పార్వతి అర్ధరాత్రి దేవదాసు దగ్గరికి వచ్చేసి పెళ్లి చేసుకోమంటే పిరికివాడిలా నిరాకరించే దేవదాసులాగే భైరవ చేస్తాడు. గీత ఇంట్లోంచి పారిపోయి వచ్చి పరిస్థితి చెప్పి, పెళ్లి చేసుకోమంటే నిరాకరిస్తాడు. ఎలా నిరాకరిస్తాడు తను ప్రేమించి? ప్రేమించానుగానీ, కులం తక్కువ వాడినని ఆగిపోయానని తర్వాత సెకండాఫ్ లో అంటాడు. అప్పుడు అంటే ఏం లాభం? గీత ఎప్పుడో ప్రేమించింది. ప్రేమించినందుకే కట్టారెడ్డిని కొట్టి వచ్చేసింది. ఇంకేం కావాలి? ఇంకా కులం గిలం వుంటాయా? అంటే ప్రేమలో కూడా ఆమే యాక్టివ్ గా వుంది. ఇంకెందుకు కథానాయకుడి పదవిలో భైరవ వున్నట్టు? 

          ప్రేమ పట్ల, సుబ్బారెడ్డితో ఎదురైన ప్రమాదం పట్లా ఒక దృక్పథం లేదు. ఇలాటి పాత్రతో కథేం నడుస్తుంది. దృక్పథం పాత్ర ప్రథమ లక్షణం. బిగినింగ్ ఉపోద్ఘాతంలో దృక్పథం లేక పాసివ్ గా వున్నా, ప్లాట్ పాయింట్ వన్ లో పుట్టే సమస్యకి ఒక దృక్పథాన్నేర్పర్చుకుని పాత్ర ఎదుగుదల కనబర్చాల్సిందే. ఇక యాక్టివ్ గా మారిపోవాలి. యాక్టివ్ గా మారితే సుబ్బారెడ్డికి చెక్ పెట్టాలన్న మైండ్ సెట్ తో అలాటి వ్యూహాలే పన్నుతాడు. ఎందుకని కనీసం గీతతో వెళ్లి పోలీసుల్ని ఆశ్రయించడు? పోనీ గీత చదువుకుంటున్న సిటీకి పారిపోడు? ఎందుకని ఇక్కడిక్కడే చోట్లు మారుస్తూ ప్రమాదంలోనే వుంటాడు?


          మిడిల్ వన్ చూస్తూంటే సగటు ప్రేక్షకులకి భైరవ బోలెడు ఫైట్లు చేసేస్తున్నాడు కదా అన్నట్టే వుంటుంది. కానీ ఎలాటి ఫైట్లు అవి - దాడుల్ని తిప్పి కొట్టి, ఏం చేయాలో తెలీక  పారిపోతూ వుండే పాసివ్ రియాక్టివ్ ఫైట్లు. ఇక చివరికి ఇంటర్వెల్ సీన్లో- ముఠా అంత దూరంలో ఆగిపోతే,  వాళ్ళని రెచ్చగొడుతూ గీత భైరవకి కిస్ పెడుతుంది. వాళ్ళు షాక్ అవుతారు. దట్సాల్, ఇంటర్వెల్.
***

కిస్ లో మిస్ అయిన బ్యాంగ్      
     ఈ ఇంటర్వెల్ సీన్లో ఎవరు ఎవరి ముందు ఎందుకు కిస్ పెట్టాలి? ఇదీ ప్రశ్న.ఇంతకి ముందు సీన్లలో చాలా లిప్ లాక్స్ అయ్యాయి. ఇంటర్వెల్ లో స్పెషాలిటీ ఏమిటి? విధేయులైన ప్రేక్షకులకి కిస్ తో ఈసారి ఇంకా థ్రిల్ చేయడమేగా? ఎవరో ముఠా ముందు కిస్ పెడితే థ్రిల్ వుంటుందా? టెన్షన్ పైకి లేస్తుందా? ప్లాట్ పాయింట్ వన్, ఇంటర్వెల్, ప్లాట్ పాయింట్ టూ-  ఈ మూడూ ఇతర సీన్లలాగా మామూలు సీన్లయి వుండవు. బిగ్ ఈవెంట్స్ గా వుంటూ ప్రత్యేకంగా ఆకర్షిస్తాయి. గుర్తుండి పోతాయి. ఈ కథ గీత, భైరవ, సుబ్బారెడ్డి ల మధ్య ‘వేడి పుట్టిస్తూ’ - వీళ్ళు ముగ్గురూ స్టేక్ హోల్డర్ పాత్రలుగా వున్నారు. ఇంటర్వెల్ తో ముగిసే మిడిల్ వన్ బిజినెస్ లో కాన్ఫ్లిక్ స్టేక్ హోల్డర్ల మధ్య పతాక స్థాయికి చేరుతుందా, లేక ఎవరో కథలో ఊడిగం చేసేవాళ్ళతో చేరుతుందా? 

      గీత భైరవకి కిస్ పెట్టి ముఠాకి షాక్ ఇవ్వడమేమిటి? అలా షాకిస్తే స్టేక్ హోల్డర్ తండ్రి సుబ్బారెడ్డి కివ్వాలి. కానీ ఇదీ ఉపయోగం లేదు. తానేమిటో కట్టారెడ్డిని వాయించి డిక్లేర్ చేసే వచ్చింది. అంత కంటే పెద్ద షాక్ సుబ్బారెడ్డికి లేదు. కాబట్టి ఇంటర్వెల్ సీన్లో స్టేక్ హోల్డర్ గా సుబ్బారెడ్డి వున్నా, అతడి ముందు గీత ఎన్నేసి ముద్దులు వూగిపోతూ పెట్టుకున్నా  వూడబొడిచేదేమీ వుండదు. కానీ భైరవ ఏమిటో సుబ్బారెడ్డి ఇంకా రుచి చూడలేదు. కాబట్టి అతను గీతని లాక్కుని సుబ్బారెడ్డి ముందు ఎడాపెడా కిస్సులు పెట్టేస్తూంటే సుబ్బారెడ్డి లుంగీతో బాటు వెండితెరా చిరిగిపోతుంది.

మిడిల్ టూ రేపు!

సికిందర్
          

18, డిసెంబర్ 2018, మంగళవారం

714 : స్క్రీన్ ప్లే సంగతులు

      భైరవగీత’ 80 లొకేషన్స్ లో తీశామని చెప్పారు. మేకింగ్ అద్భుతమే కాదనలేం. మేకింగ్ హేండివ్వదు. థింకింగ్ బాగోకపోతే  రైటింగే హేండిచ్చేస్తుంది. యథా రాత తథా తీత. రైటింగ్ రహస్యాలు అలాంటివి. మేకింగ్ రహస్యాలన్నీ రైటింగ్ రహస్యాల్లోనే దాగి వుంటాయి. ఓ షాట్ తీయాలన్నా సరే, ఆ రహస్యం రైటింగ్ లోనే వుంటుంది. తామే రాసుకుంటూ తీసే కొత్త దర్శకులెంత అదృష్టవంతులంటే, షూటింగ్ స్క్రిప్టు వాళ్ళే రాసుకోగలరు. విడిగా ఒక రైటర్ రాయలేడు, రాసివ్వలేడు. అతను లెఫ్ట్ రియాక్షన్స్, రైట్ డైలాగ్స్ రాసి సెల్యూట్ కొట్టి వెళ్లిపోవాలి - ఇంతకి మించి ఇంకేం రాసే అధికారం లేదు. ఒక్క కెమెరా యాంగిల్ రాసినా, కొత్త దర్శకుడైనా విసిరికొట్టేస్తాడు. అతడికా అధికారముంది. యాంగిల్స్ గానీ, ఇతర టెక్నికల్ డేటా గానీ సూచించడం రైటర్ జాబ్ కాదు. అది దర్శకుడు చూసుకునే పని. అయితే ఎందరు తామే రాసుకుని తామే తీసే కొత్త దర్శకులు సెట్ లో ఏం తీస్తారో స్క్రిప్టులో ఏం రాసుకుంటున్నారు?  స్క్రీన్ మీద ఏది ఎలా ప్లే అవుతుందో రాసుకునే స్వేచ్ఛ వుండీ స్క్రిప్టులో ఎంత రాసుకుంటున్నారు? దీనికి సమాధానం జీరో. మళ్ళీ రైటర్ రాసినట్టే అదే లెఫ్ట్ రియాక్షన్లూ, అదే రైట్ డైలాగులూ.
          కసారి ఈ కింది స్క్రిప్టు చూద్దాం...
అర్ధరాత్రి వేళ  వివిధ సిటీ లొకేషన్స్ చూపిస్తూ
( ఆర్ ఆర్ లో ట్రాఫిక్ సౌండ్స్ మాత్రమే, స్క్రీన్ మీద 2013,
హైదరాబాద్
అని పోస్టవుతూ,  ref: u tube clippings-
uptown areas )
- ఒక వీధి లోకొస్తూంటే...                             
ఒక పాత బిల్డింగ్
పాటతో రివీలవు తుంటుంది.
                                                                          పాట :   బాబూజీ ధీరే చల్నా..ప్యార్ మే జరా సంభల్కే..          
ఓ. .. బడే ధోకే హై..బడే ధోకే   హై..ఇస్ రాహ్ మే...
( ‘ఆర్ పార్’ -1954, గీతా దత్ )
బయట ఎక్కడో సెల్ ఫోన్ లోంచి వస్తున్నట్టు సన్నగా,
లో వాల్యూంలో వస్తూంటుంది పాట. బిల్డింగ్ పై అంతస్తు
లో ఒక కిటికీ సగం తెర్చివుంటుంది
. ఆ సందులోంచి...

          ఇలా పై విధంగా విజువల్స్ ఏమిటో, సౌండ్ ఏమిటో, ఎఫెక్స్ట్ ఏమిటో సీను కనుగుణంగా ఎందరు విజువల్ రైటింగ్ తో ప్రిపేరవుతున్నారు. పేపరు మీద స్వయంగా సంపూర్ణంగా అనుభవించనిది తెర మీద అనుభవం కాదు. శ్రద్ధగా, ఏకాగ్రతతో సినిమా తయారయ్యేది రెండే చోట్ల- ఒకటి ఆరంభిస్తూ రైటింగ్ టేబుల్ మీద, ఇంకొకటి ముగిస్తూ ఎడిటింగ్ టేబుల్ మీద. మధ్యలో జరిగే మేకింగ్ తతంగమంతా గందరగోళం, డిస్టర్ బెన్స్, టెన్షన్. అతను టేకులు తింటాడు, ఇతను డబ్బులు రావాలంటాడు, ఇంకొకామె మాకు భోజనాలులేవా అంటుంది, ఇంకో అసిస్టెంట్ డుమ్మా కొడతాడు... అంతుండదు. సినిమా అంటే 90% రైటింగ్, 10% మేకింగురా బాబూ అని హిచ్ కాక్ మొత్తుకున్నా, 10% రైటింగ్, 90% మేకింగే చేస్తున్నారు. 90% ఫ్లాపులు వస్తున్నాయి. ఇక ఆ 10% రైటింగ్ వర్క్ జరుగుతున్నప్పుడు నేరకపోయి ప్రొడక్షన్ పనులు పెట్టుకున్నారా, ఇంతే సంగతులు. ఏకాగ్రత అనే పదార్థాన్నిఇక  వెతికి పట్టుకోవాలి.

        ఆల్ ఫ్రెడ్ హిచ్ కాక్ రైటర్స్ తో కలిసి రాసుకుంటున్నంత కాలం ఎలాటి ప్రొడక్షన్ వ్యవహారాలూ ఆలోచించే వాడు కాదు, ఎవర్నీ డిస్టర్బ్ చేయనిచ్చే వాడు కాదు. ఒక కథా రచయితో, నవలా రచయితో ఎలా ఏకాంతంలో కూర్చుని తన రాత తను ప్రశాంతంగా రాసుకుంటాడో, అలా హిచ్ కాక్ స్క్రిప్ట్ మొత్తం రైటర్స్ తో కలిసి రాసుకునేవాడు. ఇలాటి ప్రశాంతత రైటర్స్ ఏకాగ్రతకి కూడా చాలా అవసరం. దీన్ని ప్రొవైడ్ చేసే వాడు హిచ్ కాక్. ఒక సీను తయారు చేయడానికి ఎన్ని రోజులు  ఆలోచించే వాడో గానీ, అది టెక్నికల్ గా ఇలా వచ్చేది. ఇక నేరుగా వెళ్లి షాట్లు తీసేయడమే.
FADE IN:
          
 INT. JEFFERIES' APARTMENT - DAY - LONG SHOT
           
Although we do not see the foreground window frame, we see
           
the whole background of a Greenwich Village street.

We can see the rear of a number of assorted houses and small
           
apartment buildings whose fronts face on the next cross-town
           
street, sharply etched by the morning sun.

Some are two stories high; others three; some have peaked
           
roofs, others are flat. There is a mixture of brick and wood
           
and wrought iron in the construction.

The apartment buildings have fire escapes, the others do not.  
           
The neighborhood is not a prosperous one, but neither is it poor.

           
 It is a practical, conventional dwelling place for
           
people living on marginal incomes, luck -- or hope and careful
         
 planning.

The summer air is motionless and heavy with humid heat.

It has opened windows wide, pushed back curtains, lifted
           
blinds and generally brought the neighborhood life into a
           
sweltering intimacy. Yet, people born and bred to life within
           
earshot and eye glance of a score of neighbors have learned
           
to preserve their own private worlds by uniformly ignoring
           
each other, except on direct invitation.

THE CAMERA PULLS BACK until a large sleeping profile of a
           
man fills the screen. It is so large that we do not see any
         
 features, but merely the temple and side of the cheek down
           
which a stream of sweat is running.

THE CAMERA PANS OFF this to the right hand side of the window,
           
and MOVES TO a thermometer which is hanging on the wall just
           
 outside the window. It registers 84.

THE CAMERA MOVES ON into the open, and brings nearer to us a
 `         
room with a large studio window.

To the right of him is a battered upright piano. On top of
           
the piano is a radio. The music selection coming from the
         
 radio stops, and the announcer is heard.

ANNOUNCER
The time -- 7:15 A.M., WOR, New York.
          
The temperature, outside, 84 --
           
Friends -- is your life worth one dollar?


             కనుక ఎన్ని లొకేషన్స్ లో తీశామని కాదు పబ్లిసిటీ, కంటెంట్ ఏమిటన్నది డిమాండ్. ఐదు లొకేషన్స్ లో, ఆరుగురు ఆర్టిస్టులతో, డెబ్బై లక్షలతో కంటెంట్ ఆధారిత కమర్షియల్ పాతిక రోజుల్లో తీసి కూడా కమ్మగా కోటి రూపాయలు జేబులో వేసుకుని నిద్రపోవచ్చు. కంటెంట్ ఏమిటన్నది, అది కాగితం మీద ఎలా వున్నదీ బాక్సాఫీసు చేసే తనిఖీ. తేడాగా వుందా చించి అవతల పారేస్తుంది. 

          ‘భైరవగీత’ ని మహానగరంలో విడుదలైన మెయిన్ సెంటర్ లోంచి మర్నాడే తీసేసి, పోయిన వారం విడుదలైన సినిమా మళ్ళీ వేసుకున్నారంటే ఎందుకని? ఇంకా దీని స్క్రీన్ ప్లే సంగతులు రాస్తే ఎవరికి ఆసక్తి వుంటుంది? ఒక స్క్రీన్ ప్లే సంగతులు రాయడమంటే ఒక స్క్రిప్టు రాసినంత పని. కానీ, తన ఫెయిల్యూర్స్ కూడా సొమ్ము చేసుకుంటాయనీ, ఏడాది తర్వాత క్లాసిక్స్ గా మారతాయనీ, సాక్షాత్తూ అల్ ఫ్రెడ్ హిచ్ కాకే చెప్పుకున్నాక...ఏమో రేపు ‘భైరవ గీత’ గుర్రం ఎగరా వచ్చు...కాబట్టి మిడిల్ విభాగం స్క్రీన్ ప్లే సంగతులు రేపు!

సికిందర్